Η Ελληνική οικονομία σήμερα δεν χαρακτηρίζεται από συνθήκες ομαλής λειτουργίας. Η ενεργειακή κρίση που πλήττει την Ευρώπη επιδεινώνεται στην Ελλάδα από την απουσία ρύθμισης και ελέγχων της ολιγοπωλιακής ενεργειακής αγοράς, η οποία ταλανίζεται από ανεξέλεγκτες κερδοσκοπικές ανατιμήσεις.
Το αποτέλεσμα αυτής της παθογένειας είναι οι συστηματικά ακριβότερες τιμές για το ρεύμα και τη βενζίνη στη χώρα μας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, που με τη σειρά τους προκαλούν αλυσιδωτές αυξήσεις σε μια σειρά από προϊόντα πρώτης ανάγκης. Ο αυξημένος πληθωρισμός για μεγάλο διάστημα της φετινής χρονιάς είναι άλλη μια απόδειξη των στρεβλώσεων της ελληνικής οικονομίας.
Επιπλέον, σε μια αγορά που πλήττεται από κερδοσκοπικές κινήσεις, η συγκέντρωση υπερκερδών στους μεγάλους ενεργειακούς ομίλους και η απροθυμία φορολόγησής τους προς όφελος των πολιτών προκαλούν εύλογο αίσθημα αδικίας. Οι κοινωνικές αντιδράσεις λογικό είναι να οξύνονται σε μια χώρα που σύμφωνα με τη Eurostat καταλαμβάνει τις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη τόσο ως προς το ύψος των αμοιβών των εργαζομένων, που αναδεικνύονται μικρότερες του 50% των μέσων ευρωπαϊκών, όσο και ως προς την απειλή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, που πλήττει το 28,5% του πληθυσμού της.
Η οικονομικά αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη πολιτική αντιμετώπισης της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης είναι η πολιτική που εφαρμόστηκε με επιτυχία στα υπόλοιπα κράτη της Ε.Ε. Τα οποία, αδιακρίτως από το αν κυβερνώνται από νεοφιλελεύθερους ή από σοσιαλδημοκράτες και ανεξάρτητα από το αν έχουν πολύ υψηλότερες αμοιβές από τη χώρα μας, ρύθμισαν την ενεργειακή αγορά, περιόρισαν την κερδοσκοπία, συγκράτησαν τις τιμές της ενέργειας και των λοιπών προϊόντων και φορολόγησαν τα υπερκέρδη των ενεργειακών ομίλων, διανέμοντάς τα υπέρ των καταναλωτών. Για να επιτύχουν τον στόχο της ρύθμισης της ενεργειακής αγοράς, κάποια ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Γαλλία, επανακρατικοποίησαν τις επιχειρήσεις ηλεκτρισμού τους και κάποια άλλα, όπως η Γερμανία, εθνικοποίησαν ιδιωτικούς ενεργειακούς κολοσσούς.
Στην Ελλάδα, αντίθετα με ό,τι συνέβη στην υπόλοιπη Ευρώπη, η μόνη πολιτική που εφαρμόζεται είναι η επιδοματική. Επιδόματα για το ρεύμα, για τη βενζίνη και τώρα και για τα τρόφιμα. Μόνο που η επιδοματική πολιτική δεν θεραπεύει καμία παθογένεια της οικονομίας, δεν ελέγχει την κερδοσκοπία και την αισχροκέρδεια, δεν αντιμετωπίζει την ακρίβεια, δεν αποκαθιστά καμία στρέβλωση της αγοράς, δεν θωρακίζει τα εισοδήματα από τον πληθωρισμό και βέβαια δεν αποζημιώνει για τις απώλειες των καταναλωτών.
Κι ακόμη χειρότερα, όταν η φορολόγηση των μεγάλων κερδοφόρων επιχειρήσεων παραμένει σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα των πραγματικών τους υπερκερδών, τότε η επιδοματική πολιτική που χρηματοδοτείται από αυτή την ελλειμματική φορολόγηση φέρνει αντίθετα αποτελέσματα από εκείνα που προσδοκώνται. Αφού ενισχύει το αίσθημα της αδικίας των πολιτών, που βλέπουν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται την ώρα που η οικονομική ολιγαρχία θησαυρίζει σε βάρος τους.
Το food pass που υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός για τους έξι προεκλογικούς μήνες έχει όλα τα μειονεκτήματα μιας επιδοματικής πολιτικής που δεν λύνει κανένα από τα μεγάλα προβλήματα και δεν αποκαθιστά καμία από τις αδικίες της οικονομικής πολιτικής.
– Πρώτα γιατί δικαιούχοι δεν είναι όλοι οι εργαζόμενοι που πλήττονται εξίσου από την ακρίβεια και τον πληθωρισμό.
– Δεύτερον γιατί για να πάρει κανείς το ελάχιστο επίδομα των 22 ευρώ τον μήνα, πρέπει πρώτα να έχει ήδη πληρώσει για τρόφιμα… 220 ευρώ. Χωρίς να απασχολεί το πώς και από πού…
– Τρίτον γιατί η συνολική δαπάνη που διατίθεται για το χαμηλό αυτό επίδομα δεν είναι παρά ένα μικρό ποσοστό των υπερκερδών των διυλιστηρίων, που αποτελούν την πηγή χρηματοδότησής του.
– Τέταρτον γιατί εδώ και ενάμιση χρόνο οι πολίτες πλήρωσαν και συνεχίζουν να πληρώνουν τα μαλλιά της κεφαλής τους στις ανατιμήσεις των τροφίμων, με πληθωρισμό που τρέχει με ρυθμούς μεγαλύτερους του 10%, χωρίς καμία ενίσχυση από πουθενά. Για να πάρουν πίσω μόνο από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούλιο του 2023, μόλις το 10% των δαπανών τους στα ανατιμημένα τρόφιμα.
– Και τέλος γιατί το πολυδιαφημισμένο food pass χορηγείται μόνο για την προεκλογική περίοδο. Οπότε φέρει, επιπλέον των άλλων, και το βάρος του προπατορικού αμαρτήματος της μικροπολιτικής σκοπιμότητας και των προεκλογικών παροχών.
Η μόνη πολιτική που θα μπορούσε πραγματικά να θεραπεύσει παθογένειες και να αποκαταστήσει αδικίες στις δεδομένες οικονομικές συνθήκες είναι η ρύθμιση της αγοράς, προκειμένου να ελεγχθεί αποτελεσματικά η ακρίβεια, η φορολόγηση του συνόλου των υπερκερδών των μεγάλων επιχειρήσεων, για να αποκατασταθούν οι αδικίες, και η θεσμοθέτηση τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, για να θωρακιστούν τα εισοδήματα από τον πληθωρισμό. Αλλά αυτή είναι μια πολιτική που, επειδή έχει ως τελικούς αποδέκτες τα εκατομμύρια των εργαζομένων, φαίνεται να βρίσκεται εκτός στόχων της κυβερνητικής πολιτικής.
