Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Πού το πάει η Μόσχα με το ρωσικό φυσικό αέριο; Θέλει «να στραγγαλίσει ενεργειακά την Ευρώπη», όπως υποστηρίζει ο επικεφαλής της Γερμανικής Υπηρεσίας Δικτύων, Κλάους Μίλερ; `Η όντως ισχύουν όσα υποστηρίζει το Κρεμλίνο για τεχνικά προβλήματα σε μια δεύτερη τουρμπίνα στον αγωγό Nord Stream 1; Το μόνο σίγουρο είναι πάντως ότι από χθες, η Gazprom παραδίδει πλέον στη Γερμανία μόνο το 20% της χωρητικότητας του ρωσικού αγωγού.
Ηδη, για πρώτη φορά από τις 8 Μαρτίου, η τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξήθηκε πάνω από τα 224 ευρώ τη μεγαβατώρα ή 2.307 δολάρια τα 1000 κυβικά μέτρα, στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης Αυγούστου στο κέντρο TTF στην Ολλανδία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Rstad Energy, «ο Ιούλιος αναμένεται να μείνει στην ιστορία ως ο πιο ακριβός μήνας όλων των εποχών» στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία . Το αέριο αρχίζει να θυμίζει…χρυσάφι, ως προς τις τιμές.
Σύμφωνα με την πύλη Verivox, 52 προμηθευτές φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν ήδη ανακοινώσει αυξήσεις τιμών κατά μέσο όρο 50%για τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Από τον Οκτώβριο, οι εισαγωγείς φυσικού αερίου όπως η Uniper και η VNG θα μπορούν επίσης να μετακυλίσουν το 90% του πρόσθετου κόστους στους καταναλωτές. Οι τιμές του φυσικού αερίου στα χρηματιστήρια ενέργειας είναι επίσης πιθανό να αυξηθούν ξανά. «Θα ήταν περίεργο αν δεν συνέβαινε», λέει ο Φλόριαν Σταρκ, από την εταιρεία Check24.
Η Capital Economics εκτιμά ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν στα ύψη στη διεθνή αγορά για αρκετό καιρό ακόμη, αυξάνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις και πιθανότατα την ύφεση. «Το παιγνίδι που παίζει η Gazprom θα δυσκολέψει αρκετά τους Ευρωπαίους. Έτσι η τιμή του φυσικού αερίου θα παραμείνει κοντά στα 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα έως και τα τέλη του 2022 για να υποχωρήσει στα 100 ευρώ στα τέλη του 2023.
Η Goldman Sachs θεωρεί πάντως απίθανο οι τιμές του φυσικού αερίου να επανέλθουν στα χαμηλά τους επίπεδα, πριν από το 2025. Μόνο τότε θα αυξηθεί σημαντικά η παγκόσμια προσφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), εκτιμά η αμερικανική τράπεζα.
Στροφή του Κρεμλίνου στην Κίνα
«Η Ρωσία παίζει ένα στρατηγικό παιχνίδι εδώ», λέει στην Wall Street Journal η Σιμόν Ταλαπιέτρα, επικεφαλής αναλύτρια στο οικονομικό think tank Bruegel, το οποίο έχει την έδρα του στις Βρυξέλλες. «Η διακύμανση μιας ήδη μικρής ροής είναι προτιμότερη από μια συνολική περικοπή. Αυτό καθιστά δυνατή τη χειραγώγηση της αγοράς και τη βελτιστοποίηση των γεωπολιτικών επιπτώσεων» προσθέτει. Αυτή η στρατηγική δεν είναι πάντως ακίνδυνη για τη Μόσχα, σημειώνει η αμερικανική οικονομική εφημερίδα. «Οι εξαγωγές φυσικού αερίου, σε αντίθεση με αυτές του πετρελαίου, περιορίζονται από την υποδομή των αγωγών φυσικού αερίου, οι περισσότεροι από τους οποίους κατευθύνονται προς την Ευρώπη». Αν η Μόσχα κλείσει τη στρόφιγγα προς την Ευρώπη , αυτό θα σήμαινε απώλειες δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά ίσως το Κρεμλίνο να θεωρεί αυτή τη θυσία αποδεκτή. Πηγές στη Μόσχα υποστηρίζουν ότι η Gazprom έχει αναλύσει τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει μια διακοπή της παροχής μέχρι το επόμενο έτος. Και έχουν βρεθεί τρόποι περιορισμού της οικονομικής ζημιάς. Ηδη η Μόσχα και το Πεκίνο προχωρούν γοργά στην ολοκλήρωση του αγωγού «Power of Siberia 2» που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο από τη Σιβηρία στον Ειρηνικό και συγκεκριμένα στη Σανγκάη. Ηδη το ρωσικό τμήμα του αγωγού μεταφέρει από τα τέλη του 2019 φυσικό αέριο στη βόρεια Κίνα και ως το 2025 υπολογίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί και το κινεζικό κομμάτι ως την Σαγκάη . Η εφημερίδα της Σαγκάης Jiefang Ribao δίνει μάλιστα την ερμηνεία από Κινεζικής πλευράς στη ενεργειακή διένεξη Ρωσίας-ΕΕ: «Το Κρεμλίνο προφανώς θέλει να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο για να προκαλέσει την κατάρρευση του μετώπου κυρώσεων της Δύσης. Η Ρωσία θα μπορέσει να αντισταθμίσει τη μείωση του όγκου του παρεχόμενου αερίου, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις τιμές του φυσικού αερίου, έτσι ώστε τα έσοδα της χώρας από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου να διπλασιαστούν σε σχέση με την περίοδο πριν την έκρηξη της στρατιωτικής σύγκρουσης».
«Η Γερμανία…Ελλάδα της κρίσης»
Λόγω του νέου περιορισμού της παροχής φυσικού αερίου από τη Gazprom, απομακρύνεται όλο και περισσότερο ο στόχος της ΕΕ για πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου σε ποσοστό 90% ως την 1η Νοεμβρίου. «Εάν οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου σταματήσουν ξανά, η έλλειψη θα είναι πιθανώς δραματική και αναπόφευκτη», προβλέπει ο Πάτρικ Χέρχολντ, διευθύνων σύμβουλος και συνεργάτης της εταιρείας συμβούλων BCG
Το μεγαλύτερο πρόβλημα πάντως στην Ευρώπη το αντιμετωπίζει η Γερμανία λόγω και της υψηλότερης εξάρτησής της από το ρωσικό αέριο. «Μήπως τελικά η Γερμανία θα γίνει η… Ελλάδα της κρίσης του φυσικού αερίου;» διερωτάται μάλιστα η αυστριακή εφημερίδα Die Presse.
Ουδείς σκέφτεται βέβαια «να στείλει μια τρόικα στο Βερολίνο για να υποχρεώσει τους Γερμανούς να χρησιμοποιήσουν την πυρηνική ενέργεια και να τρέχουν έως και με 100 χιλιόμετρα στους αυτοκινητόδρομους», όπως γράφει η Αυστριακή εφημερίδα. Η Γερμανική κυβέρνηση εργάζεται επί του παρόντος για την αξιοποίηση νέων πηγών ενέργειας. Η αυξημένη εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μπορεί να αντικαταστήσει ένα μικρό μέρος των ποσοτήτων φυσικού αερίου της Ρωσίας. Είναι αβέβαιο επίσης αν οι εισαγωγές φυσικού αερίου από άλλες χώρες μπορούν να αυξηθούν περαιτέρω. Ο δεύτερος σημαντικότερος προμηθευτής φυσικού αερίου Νορβηγία, αντιμετωπίζει προβλήματα και η Ολλανδία, η τρίτη πιο σημαντική πηγή, δεν επιτρέπεται πλέον να παράγει φυσικό αέριο. Η κυβέρνηση θέλει να σταματήσει προσωρινά τη λειτουργία του πιο σημαντικού κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Χρόνινγκεν από το 2023 λόγω σεισμικών κινδύνων.
