Της Βάσως Βεγίρη
[email protected]
Επιστρέφουν δυναμικά στη ΔΕΘ οι ΗΠΑ φέτος, έπειτα από δέκα χρόνια Έκθεσης χωρίς Αμερικανικό Περίπτερο, και αποτελούν το σημείο αναφοράς της φετινής διοργάνωσης, με συμμετοχή άνω των 50 επιχειρηματικών κολοσσών και καταξιωμένων διεθνώς αμερικανικών επιχειρήσεων.Αν και πολλοί εξ ημών θυμούνται τις προ δεκαετίας και παλαιότερα αμερικανικές συμμετοχές, λίγοι ωστόσο είναι εκείνοι που γνωρίζουν ίσως ότι η αμερικανική συμμετοχή κυριάρχησε στη ΔΕΘ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το πρώτο κιόλας έτος λειτουργίας της ΔΕΘ μετά τον πόλεμο, δηλαδή το 1951, όπως σημειώνει στο βιβλίο του με τίτλο «Ιστορίες της Έκθεσης» ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ-Helexpo A.E., Κυριάκος Ποζρικίδης, συμμετείχε στη ΔΕΘ με ιδιαίτερο περίπτερο η Υπηρεσία Πληροφοριών παρά την εν Ελλάδι Αμερικανική Αποστολή της Διοικήσεως Οικονομικής Συνεργασίας και παρουσίασε με κινηματογραφικές προβολές, διανομή εντύπων και μουσικές εκδηλώσεις το έργο που συντελούσε στην Ελλάδα. Επίσης, ο αρχηγός της εν Ελλάδι αποστολής του σχεδίου Μάρσαλ, Ρότζερ Λαπάμ, παρέθεσε ομιλία σε εκπροσώπους βιομηχάνων, εργατών και αγροτών στο αμερικανικό θέατρο εντός της ΔΕΘ.
Έναν χρόνο μετά, το 1952, η 17η ΔΕΘ περιλαμβάνει κινητή έκθεση του ΝΑΤΟ, σε έκταση 1.200 τ.μ. στο νότιο τμήμα του εκθεσιακού κέντρου, ενώ το 1954 στο αμερικανικό περίπτερο υπήρχε αφιέρωμα στα είδη ατομικής ενέργειας. Σε αυτό, επιστήμονες μπορούσαν με μια «μαγική χείρα» να κάνουν πειράματα από μακριά, χωρίς άμεση επαφή με τη ραδιενέργεια.
Στο ίδιο περίπτερο είχε κατασκευαστεί και μια αμερικανική κουζίνα, ενώ λειτουργούσε και ένα κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης, όπου οι επισκέπτες έβλεπαν για πρώτη φορά τον εαυτό τους στη μικρή οθόνη.
Το 1955 στο περίπτερο των ΗΠΑ γινόταν επίδειξη των υλικών αγαθών που χρησιμοποιούσε ο αμερικανικός λαός στην καθημερινότητά του, παρουσιαζόταν η δυναμική της αμερικανικής βιομηχανίας, η πρόοδός της στην πυρηνική επιστήμη και το «Σπίτι του Αγρότη» των ΗΠΑ, ενώ στο μήνυμά του για την 21η ΔΕΘ το 1956 ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, ανέφερε μεταξύ άλλων: «… χαρακτηρίζοντες τα εκθέματά μας “Καρποί της Ελευθερίας” αναγνωρίζομεν μετ’ ευγνωμοσύνης την προς την Ελλάδα οφειλήν μας δια το δώρον της Δημοκρατίας».
Το 1957 η αμερικανική συμμετοχή είναι ξανά η μεγαλύτερη και περιλαμβάνει ειδική πρωτότυπη κατασκευή μεταλλικού περιπτέρου με πλαστική στέγη με υλικά «Geodecic Dom» και επιγραφή «Ελευθέρα Οικονομία και σύγχρονος τεχνική πρόοδος ει την υπηρεσίαν της ανθρωπότητος», ενώ το 1959 οι ΗΠΑ κατασκευάζουν περίπτερο 5.000 τ.μ. με αφιέρωμα «Θεματική Αντίληψη» στον τρόπο ζωής του Αμερικανού πολίτη και θεματικά πεδία τον τουρισμό, αθλητισμό, κηπουρική, κτηνοτροφία, πτηνοτροφία και ψυχαγωγία. Την ίδια χρονιά (1959) η General Electric παρουσιάζει έναν λαμπτήρα με ένταση ίση προς το ένα τέταρτο της ηλιακής.
Το 1960 στο αμερικανικό περίπτερο στην 25η ΔΕΘ διοργανώνεται αφιέρωμα στον Έλληνα γιατρό Γ. Παπανικολάου και τον αντικαρκινικό του αγώνα, ενώ παγκόσμια πρεμιέρα κάνει στη ΔΕΘ το αμερικανικό γραμματόσημο με τίτλο «προσλαμβάνετε αναπήρους» και σε μήνυμά του ο πρόεδρος των ΗΠΑ Αϊζενχάουερ απευθύνει «χαιρετισμό προς όλους τους παριστάμενους εις τα εγκαίνια του αργυρού Ιωβηλαίου της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Ο λαός της Ελλάδος δύναται να είναι υπερήφανος δια την φήμην και την τιμή, τας οποίας απέκτησεν η Διεθνής αύτη Έκθεσις κατά την παρελθούσαν 25ετίαν».
Το 1971 η αμερικανική συμμετοχή είναι αφιερωμένη στον ιατρικό κλάδο, ενώ το 1975 συμμετέχουν στο αμερικανικό περίπτερο που έχει θέμα «200 χρόνια αμερικανικής τεχνολογίας» τα μεγαθήρια «Ντάγκλας», «Μπόινγκ» και «Λόκχιντ» και το 1977 το περίπτερο των ΗΠΑ καταλαμβάνει 1.300 τ.μ. με 51 επιχειρήσεις.
Στο μήνυμά του ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ τονίζει ότι «η έκθεσή σας, της Θεσσαλονίκης, έχει γίνει ξακουστή για την αρτιότητά της και συμβολίζει τον ρόλο της Ελλάδας στο διεθνές εμπόριο».
Το 1979 η απουσία των ΗΠΑ από τη ΔΕΘ ερμηνεύεται ως αντίδραση της αμερικανικής οικονομικής διπλωματίας στον έντονο αναπροσανατολισμό της Ελλάδας και των εξαγωγών της προς τις αγορές των σοσιαλιστικών χωρών.
Την αποφράδα ημέρα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 τα νέα της τρομοκρατικής επίθεσης στις ΗΠΑ παγώνουν το επιχειρηματικό κλίμα της ΔΕΘ. Το αμερικανικό περίπτερο κλείνει και ξανανοίγει ύστερα από τρεις ημέρες με αυξημένα μέτρα ασφαλείας, ενώ ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κώστας Καραμανλής, εγκλωβίζεται στη Βοστόνη λόγω της απαγόρευσης των πτήσεων και ακυρώνεται η επίσκεψή του στη ΔΕΘ.
Η τελευταία αμερικανική συμμετοχή στη ΔΕΘ πραγματοποιήθηκε το 2008.
