Tων Ιωάννη Καπλάνη και Πρόδρομου Τσιαβού
Ο Δρ. Ιωάννης Καπλάνης είναι Γενικός Διευθυντής και ο Δρ. Πρόδρομος Τσιαβός είναι Πρόεδρος Δ.Σ. στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας.
Παρά την πολύ σημαντική έρευνα η οποία πραγματοποιείται στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, η Ελλάδα παραμένει μια μέτρια καινοτόμος χώρα, με χαμηλές επιδόσεις στην εμπορική αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης και στη διασύνδεσή της με την πραγματική οικονομία. Η στοχευμένη ανάπτυξη ενός σύγχρονου συστήματος βιομηχανικής ιδιοκτησίας είναι σε θέση να δημιουργήσει τους μηχανισμούς εκείνους που μπορούν να λειτουργήσουν προωθητικά για την καινοτομία. Το σύστημα της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, η παροχή δηλαδή ενός περιορισμένου στο χρόνο μονοπωλίου με αντάλλαγμα την αποκάλυψη και δημοσιοποίηση της εφεύρεσης, αποτελεί κεντρικό μηχανισμό για την ενίσχυση της δημιουργίας και εκμετάλλευσης του διανοητικού κεφαλαίου. Καθώς ολοένα και περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες ενσωματώνουν γνωσιακό κεφάλαιο και καθώς η παραγωγή, ιδίως μέσα από τη διαδικασία της ευφυούς βιομηχανικής παραγωγής ή Βιομηχανίας 4.0, εξαρτάται από τεχνολογίες υψηλής αξίας, η σημασία της κατοχύρωσης της βιομηχανικής ιδιοκτησίας καθίσταται προαπαιτούμενο μιας εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής. Στην Ε.Ε., οι βιομηχανίες εντάσεως διανοητικής ιδιοκτησίας συμβάλλουν άμεσα στο 28% της απασχόλησης και 42% στο ΑΕΠ.
Μια σύγχρονη πολιτική για τη βιομηχανική ιδιοκτησία θα πρέπει να επιτυγχάνει τους εξής στόχους: Πρώτον, η διαδικασία κατοχύρωσης των εφευρέσεων θα πρέπει να είναι πολύ απλή, χαμηλού κόστους και να γίνεται ηλεκτρονικά απ’ οπουδήποτε. Δεύτερον, θα πρέπει να αναζητήσουμε συμπράξεις ανάμεσα στις τοπικές παραγωγικές δυνάμεις, τα πανεπιστήμια και τον δημόσιο τομέα σε θεσμικό επίπεδο και με μεγάλη διάρκεια. Τρίτον, θα πρέπει οι σύμβουλοι βιομηχανικής ιδιοκτησίας να έχουν την απαραίτητη τεχνική επάρκεια και να είναι πιστοποιημένοι όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη προκειμένου να ενισχυθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των αιτήσεων για διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Τέταρτον, υπάρχει ανάγκη συνολικού συντονισμού των οργανισμών και υπηρεσιών που υπηρετούν τη διανοητική ιδιοκτησία εν γένει μέσα από ένα Εθνικό Συμβούλιο Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Τέλος, η εθνική μας πολιτική θα πρέπει να έχει ως στόχο όχι μόνο την υποστήριξη στην κατοχύρωση και επιβολή της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, αλλά την ενίσχυση όλων των μορφών αδειοδότησης που μπορεί να παράγουν διαφορετικά είδη αξίας, είτε μιλάμε για κλασικές άδειες εκμετάλλευσης, είτε για ανοιχτές άδειες, είτε για σταυροειδείς άδειες που μπορούν να υποστηρίξουν μοντέλα ανοιχτής καινοτομίας.
Ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), ο αρμόδιος φορέας για την ενίσχυση της τεχνολογικής και βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας, κινείται ήδη σε αυτούς τους άξονες στο πλαίσιο μιας έξυπνης πολιτικής διανοητικής ιδιοκτησίας (Smart IP Policy) κι έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο την ανάπτυξη του εφευρετικού-καινοτομικού προσανατολισμού της οικονομίας. Για τη διάχυση της παραγόμενης γνώσης στο σύνολο του ελλαδικού χώρου, ο ΟΒΙ ιδρύει ξανά, έπειτα από δέκα χρόνια, περιφερειακά γραφεία σε συνεργασία με ακαδημαϊκά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα, καθώς και με το ΤΕΕ. Με πρώτους σταθμούς τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, το Ηράκλειο, ενώ ακολουθούν ο Βόλος και τα Ιωάννινα, ο Οργανισμός έχει χαράξει μία αναπτυξιακή στρατηγική παρουσίας σε όλες τις περιφέρειες. Απώτερος σκοπός είναι τα γραφεία αυτά να λειτουργούν ως κόμβοι ενημέρωσης και διάδοσης της τεχνολογικής πληροφόρησης (one-stop-shop). Επιπλέον, ιδρύεται κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα η Ακαδημία Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, στην οποία θα εκπαιδεύονται και θα πιστοποιούνται σε πρακτικά και θεωρητικά ζητήματα οι πιστοποιημένοι σύμβουλοι ευρεσιτεχνίας.
Εντός του ίδιου πλαισίου τίθεται ο σχεδιασμός για τη θεσμοθέτηση των κοινοπραξιών εκμετάλλευσης τεχνολογίας (technology pools), οι οποίες μπορούν να συμβάλουν θετικά στην παροχή κινήτρων για τη δημιουργία συστάδων επιχειρήσεων (clusters) με σκοπό την από κοινού εκμετάλλευση του διανοητικού τους κεφαλαίου.
Απώτερος σκοπός όλων των παραπάνω είναι η ενίσχυση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα των μμε και των νεοφυών επιχειρήσεων, η δημιουργία συνθηκών διαφάνειας και υγιούς ανταγωνισμού, η προώθηση της ανοικτής καινοτομίας και η υποστήριξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Μόνο εάν υπάρχει ουσιαστική ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, όπως έχει ήδη ξεκινήσει, στην κατεύθυνση μιας εθνικής πολιτικής με συνέχεια, η οποία θα προωθεί ουσιαστικά την καινοτόμα δραστηριότητα και την ισόρροπη ανάπτυξη, μπορούμε να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Η επιλογή είναι δική μας.
