Eνας αυξανόμενος αριθμός ενδιαφερομένων σε όλη την Ευρώπη, αλλά και η πρώτη έκθεση βιωσιμότητας που καταρτίστηκε από ελληνικό δήμο στην Ελλάδα, τον Δήμο Αγίου Δημητρίου, καταδεικνύουν ότι η Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης αποτελεί εργαλείο όχι μόνο για τις επιχειρήσεις αλλά και για την τοπική αυτοδιοίκηση.
Η θέσπιση υποχρεώσεων λογοδοσίας για τις επιχειρήσεις τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα έχει αφυπνίσει και τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε όλο τον κόσμο. Τα διεθνή πλαίσια, όπως οι Στόχοι για την Αειφόρο Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών (Sustainable Development Goals – SDGs), αλλά και η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, απαιτούν αυξημένη αναφορά απ’ όλους τους τύπους επιχειρήσεων και φορέων δημοσίου συμφέροντος. Πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν ήδη νομοθετήσει, εξειδικεύοντας αυτές τις υποχρεώσεις. Για παράδειγμα, η Γαλλία ζήτησε πρόσφατα απ’ όλους τους δήμους με περισσότερους από 50.000 κατοίκους να δημοσιεύουν εκθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ παρόμοια νομοθεσία έχουν υιοθετήσει και άλλες χώρες.
Η υποβολή έκθεσης για την αειφορία από την τοπική αυτοδιοίκηση αναδεικνύεται σε ένα σημαντικό εργαλείο λογοδοσίας, τόνωσης της διαφάνειας και ανάπτυξης περιβαλλοντικής κουλτούρας αν και η εμπειρία πόλεων όπως το Άμστερνταμ, το Δουβλίνο, η Νυρεμβέργη, η Ζυρίχη κ.ά. δείχνει ότι η υποβολή έκθεσης για τη βιωσιμότητα μπορεί να ωφελήσει την οργανωτική αλλαγή, τη διαχείριση και την επικοινωνία, αλλά αν δεν αξιοποιείται και δεν επαναλαμβάνεται με συνέπεια σε τακτική βάση, μπορεί να φέρει «κόπωση», όπως αναφέρουν τοπικοί φορείς.
Ο Δήμος Αγίου Δημητρίου είναι ο πρώτος δήμος στην Ελλάδα, και από τους λίγους στην Ευρώπη, που έχουν προχωρήσει σε αυτή την πρωτοβουλία σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Ο Μιχάλης Σπανός, διευθύνων σύμβουλος της Global Sustain, που ανέλαβε να καθοδηγήσει την ομάδα του συγκεκριμένου δήμου, για τη σύνταξη του Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης με βάση διεθνή πρότυπα, σημειώνει ότι «πρόκειται για ένα σημαντικό εγχείρημα το οποίο ευελπιστούμε να αποτελέσει παράδειγμα για τους υπόλοιπους δήμους, δεδομένου ότι η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να αποτελεί πυρήνα βιωσιμότητας, υπευθυνότητας και διαφάνειας. Aναμφισβήτητα, η σύνταξη απολογισμού αποτελεί πρόκληση για έναν δήμο, καθώς πρέπει να πειστούν όλοι οι εμπλεκόμενοι για τη χρησιμότητα της πρωτοβουλίας και κυρίως να συνεργαστούν στελέχη διαφορετικών διευθύνσεων προκειμένου το εγχείρημα να έχει επιτυχία».
Μιλώντας για τα οφέλη που αποκομίζει ένας δήμος μέσα από μια τέτοια διαδικασία, εξηγεί ότι μια δομημένη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης και η σύνταξη της αντίστοιχης έκθεσης αποτελούν σημαντικά εργαλεία αυτοβελτίωσης, αλλαγής νοοτροπίας των Δήμων, ενημέρωσης των ενδιαφερόμενων και στοχοθέτησης, με αποτέλεσμα τη χρηστή διακυβέρνηση και την εξασφάλιση ανώτερου επιπέδου διαβίωσης των πολιτών.
Στην περίπτωση του Δήμου Αγίου Δημητρίου, υιοθετήθηκαν διεθνή πρότυπα όπως οι 10 αρχές του Οικουμενικού Συμφώνου των
Ηνωμένων Εθνών, με τις οποίες ο δήμος δεσμεύεται για θέματα όπως είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, την εργασία, το περιβάλλον κ.ά. Επίσης, ακολουθήθηκαν οι κατευθυντήριες οδηγίες του Global Reporting Initiative (GRI-G4, in accordance-core). Στον σχεδιασμό της στρατηγικής του συμπεριλήφθηκαν η ανάληψη δράσεων για τη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος και η ενημέρωση των πολιτών για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (Sustainable Development Goals – SDGs).
Εν κατακλείδι, η σύνταξη Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι μια πρωτοβουλία η οποία φέρνει την τοπική αυτοδιοίκηση σε νέα εποχή, ως ισότιμο μέλος του απαιτητικού διεθνούς περιβάλλοντος.
