Ανάπτυξη της τάξης του 2% εκτιμά για την αγορά ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας το διάστημα 2018-2020 η κλαδική μελέτη «Ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας» που εκπόνησε η ΣΤΟΧΑΣΙΣ Σύμβουλοι Επιχειρήσεων ΑΕ και περιλαμβάνει στοιχεία για την αγορά των γενικών κλινικών, των κέντρων αποκατάστασης και αποθεραπείας, των ψυχιατρικών κλινικών, των μαιευτικών κλινικών και των διαγνωστικών κέντρων. Όπως αναφέρει ο κ. Βασίλης Ρεγκούζας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΣΤΟΧΑΣΙΣ, το συνολικό μέγεθος της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας το 2017 συνέχισε για τέταρτο έτος να παρουσιάζει αύξηση φτάνοντας στα 1.443 εκατ. ευρώ το 2017. Σημειώνεται ότι ο Μέσος Ετήσιος Ρυθμός Μεταβολής (ΜΕΡΜ) τη χρονική περίοδο 2014-2017 διαμορφώθηκε σε 1,4%, ενώ την περίοδο 2010-2017 ήταν -4,0%.
Ειδικότερα, ο ΜΕΡΜ τη χρονική περίοδο 2010-2017 διαμορφώνεται αρνητικός στην κατηγορία των διαγνωστικών κέντρων (-2,8%) και των μαιευτικών κλινικών (-2,7%), ενώ την αντίστοιχη περίοδο εντονότερη μείωση παρουσιάζεται στις ψυχιατρικές (-7,8%) και τις γενικές κλινικές (-4,8%). Σημειώνεται ότι η αγορά των κέντρων αποκατάστασης και αποθεραπείας την ίδια περίοδο δεν παρουσιάζει μεταβολή (ΜΕΡΜ 0%).
Παρά τις ανωτέρω μεταβολές σε απόλυτα μεγέθη, η διάρθρωση της συνολικής αγοράς το 2017 δεν παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές σε σχέση με το 2010.
Σύμφωνα με την οικονομική αναλύτρια Αλίκη Νιανάκη, η χρηματοοικονομική κατάσταση των γενικών κλινικών θεωρείται επιβαρυμένη την περίοδο 2009-2017, ωστόσο σημειώνεται η διατήρηση του EBITDA (%) στο επίπεδο του 12% τη διετία 2016-2017. Επίσης, η χρηματοοικονομική κατάσταση των μαιευτικών κλινικών χαρακτηρίζεται κυρίως από τη βελτίωση του EBITDA (%) και του περιθωρίου μικτού κέρδους από το 2014 και έπειτα. Αντίθετα, η χρηματοοικονομική κατάσταση των κέντρων αποκατάστασης και αποθεραπείας χαρακτηρίζεται κυρίως από το αρνητικό περιθώριο λειτουργικού κέρδους την τετραετία 2014-2017, ενώ των ψυχιατρικών κλινικών χαρακτηρίζεται κυρίως από το αρνητικό EBITDA (%) την τριετία 2014-2016. Αξιοσημείωτη είναι η χρηματοοικονομική «υγεία» των διαγνωστικών κέντρων την εξεταζόμενη περίοδο 2009-2017.
Το περιθώριο μικτού κέρδους στο σύνολο του κλάδου παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση την περίοδο 2016-2017 έναντι της περιόδου 2013-2015 με αποτέλεσμα να συμβάλει στη βελτίωση του περιθωρίου λειτουργικού κέρδους τη διετία 2016-2017, έναντι αρνητικού περιθωρίου την περίοδο 2013-2015. Οι γενικές κλινικές παρουσιάζουν θετικό πρόσημο στο περιθώριο λειτουργικού κέρδους το 2016, που αυξάνεται το 2017. Τα κέντρα αποκατάστασης παρουσιάζουν σημαντική μείωση στο περιθώριο μικτού κέρδους από το 2013 και έπειτα, ενώ οι ψυχιατρικές κλινικές εμφανίζουν αρνητικό περιθώριο μικτού κέρδους την τριετία 2014-2016. Οι μαιευτικές κλινικές μετά από έξι έτη αρνητικών αποτελεσμάτων παρουσίασαν οριακά καθαρά κέρδη το 2016, αλλά επανήλθαν σε ζημιές το 2017. Αντίθετα, τα διαγνωστικά κέντρα παρουσιάζουν περιθώριο καθαρού κέρδους με θετικό πρόσημο, παρά τις διακυμάνσεις, σε όλη την εξεταζόμενη περίοδο.
Η βελτίωση στις τιμές του δείκτη κάλυψης των χρηματοοικονομικών δαπανών του κλάδου από το 2015 δείχνει ότι ο κλάδος παραμένει «ευπρόσβλητος» σε πιθανές μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος. Σημειώνεται ότι ο εν λόγω δείκτης στις μαιευτικές και στις γενικές κλινικές παρουσίασε βελτίωση τη διετία 2016-2017. Αντίθετα, οι τιμές του την περίοδο 2014-2017 για τις ψυχιατρικές κλινικές κυρίως και τα κέντρα αποκατάστασης έχουν αρνητικό πρόσημο. Ο εν λόγω δείκτης στα διαγνωστικά κέντρα (2016: 9,14 – 2017:10,99) δείχνει ότι η εν λόγω κατηγορία δεν είναι «ευπρόσβλητη» σε μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος.
Όπως αναφέρει ο κ. Βασίλης Σιέμος, manager της ΣΤΟΧΑΣΙΣ, η κατά κεφαλή δαπάνη υγείας στην Ελλάδα για το 2017 βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε.-28 που διαμορφώνεται στο 8,6% του ΑΕΠ, ενώ σημειώνει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ιδιωτικής δαπάνης στην υγεία στην Ε.Ε.-28 με 38,8%, με μόλις πέντε χώρες να εμφανίζουν ποσοστό άνω του 30% (Μ.Ο. Ιδιωτική δαπάνης υγείας στην Ε.Ε.-28: 26,6%).
Η «μάχη» των funds
Όπως καταγράφηκε και στην έρευνα, ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέρος των δαπανών για την υγεία αφορά τις ιδιωτικές δαπάνες. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι ιδιωτικές δαπάνες για νοσοκομειακή περίθαλψη κάθε χρόνο, χωρίς σε αυτές να περιλαμβάνεται και ένα ποσό άνω των 250 εκατ. ευρώ που καταβάλλει επίσης ο ΕΟΠΥΥ ως αποζημίωση προς τις ιδιωτικές κλινικές, διαμορφώνονται στα 2 δισ. ευρώ ετησίως. Το γεγονός αυτό δεν αφήνει καθόλου αδιάφορους, όπως έχει διαφανεί, τους επίδοξους επενδυτές που θέλουν να επωφεληθούν επενδύοντας υψηλά ποσά στον κλάδο τα οποία την τελευταία διετία εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 650 εκατ. ευρώ.
Οι όμιλοι CVC (Υγεία-Metropolitan), Ιασώ, Ευρωκλινικής αλλά και το Ντυνάν εξακολουθούν να αποτελούν βασικούς παίχτες στις διεργασίες στον κλάδο. Είναι γνωστό ότι η Ευρωκλινική βρίσκεται σε συζητήσεις καθώς πλέον έχει έρθει η ώρα της αποεπένδυσης του fund της Global Finance. Από κει και πέρα, στο Ντυνάν, αν και φαίνεται να μην προχωρούν οι διαδικασίες πώλησης, η διοίκηση του ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς επίσημα δηλώνει ότι «ακολουθεί τη διαδικασία αξιολόγησης των δεσμευτικών προσφορών που υποβλήθηκαν κατά τη β’ φάση αξιολόγησης η οποία ολοκληρώθηκε στις 15/10/2018». Σύμφωνα με πληροφορίες, οι προσφορές αφορούν ένα ξένο fund αλλά και το Ίδρυμα Αλέξανδρος Ωνάσης το οποίο θα ενεργούσε σε συνεννόηση με το υπουργείο Υγείας.
Ανατρέχοντας στην πιο πρόσφατη εξέλιξη, υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι το Oaktree θα υποβάλει δημόσια πρόταση για την απόκτηση του συνόλου των μετοχών του Ιασώ με προσφερόμενο τίμημα 1,5 ευρώ ανά μετοχή, ενώ σήμερα θα οριστικοποιηθεί το θέμα της χρηματοδότησης από την πλευρά του προτείνοντος. Ήδη μέτοχοι που εκπροσωπούν το 35% της εταιρείας έχουν υπογράψει την αποδοχή της δημόσιας πρότασης, ενώ στόχος θα είναι η απόκτηση του συνόλου των μετοχών της εισηγμένης Ιασώ, με ελάχιστο πήχη την απόκτηση του 50% συν μία μετοχή. Με βάση τη συγκεκριμένη πρόθεση, το fund φέρεται λοιπόν διατεθειμένο να επενδύσει άνω των 90 εκατ. ευρώ.
Πληροφορίες θέλουν το Oaktree μετά το πέρας την απόκτησης του ομίλου Ιασώ να προχωρά και σε άλλες εξαγορές προκειμένου να ενισχύσει τη θέση του, καθώς κυρίαρχοι του παιχνιδιού στον κλάδο αυτή τη στιγμή είναι ο όμιλος CVC με μερίδιο που ξεπερνά το 30% και ο όμιλος του Ιατρικού Αθηνών με μερίδιο άνω του 20%. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι ο όμιλος Ιασώ βρέθηκε και το 2017 στο επίκεντρο των εξαγορών, με την πώληση της γενικής κλινικής Χολαργού Ιασώ General (νυν Metropolitan General) προς το επενδυτικό κεφάλαιο CVC Capital.
Να αναφέρουμε ακόμη ότι πληροφορίες θέλουν και το CVC, μετά την ολοκλήρωση των διεργασιών για την αφομοίωση και λειτουργική αναδιάρθρωση του επιχειρηματικού σχήματος που έχει προκύψει από τις μεγάλες εξαγορές, να προχωρά σε νέα κίνηση αλλά μέσα στο 2020. Φαίνεται πως οι επικείμενες εκλογές και η πιθανή αλλαγή του πολιτικού σκηνικού αποτελούν και βασική παράμετρο στην απόφαση του fund CVC για περαιτέρω επέκταση.
Η πρόθεση αυτή δείχνει να επηρεάζεται αφενός από το τι μέλλει γενέσθαι με το Ντυνάν, όπου φαίνεται πως υπάρχει και πολιτική χροιά στη μη ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαγωνισμού, αφετέρου ένας δεύτερος, και ίσως σημαντικότερος, λόγος αφορά τη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, μια διαδικασία την οποία προωθεί η Ν.Δ. με βάση και το πρόγραμμα για την υγεία που παρουσίασε πρόσφατα.
Επίσης σε μία ιδιαίτερα σημαντική κίνηση, η οποία φαίνεται να σηματοδοτεί και την όξυνση του ανταγωνισμού στον χώρο των ιδιωτικών κλινικών, αφορά η ολοκλήρωση της υπογραφής της νέας στρατηγικής συμφωνίας του CVC με την Εθνική Ασφαλιστική για την κάλυψη των ασφαλισμένων της στα νοσοκομεία του ομίλου. Όπως αναφερόταν και στη σχετική ανακοίνωση, με τη συμφωνία αυτή η Εθνική γίνεται η πρώτη ασφαλιστική εταιρεία στην Ελλάδα που συνδυάζει τις δυνάμεις της με τον μεγαλύτερο όμιλο παροχής ιατρικών υπηρεσιών.
Euromedica
Αλλαγή σελίδας στην ιστορία του ομίλου Euromedica προοιωνίζεται η απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών με την οποία έγινε αποδεκτό το αίτημα της Τράπεζας Πειραιώς για υπαγωγή της Axon Συμμετοχών σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης.
Ο διαχειριστής θα πρέπει άμεσα να προχωρήσει σε απογραφή των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας και εν συνεχεία να προβεί στη ρευστοποίησή τους.
Το ενδιαφέρον λοιπόν επικεντρώνεται στο ποσοστό που κατέχει η Axon στην Euromedica και που αποτελεί το βασικό περιουσιακό στοιχείο της συμμετοχών, καθώς η εκποίησή του θα οδηγήσει σε αλλαγή ελέγχου του ομίλου παροχής υπηρεσιών υγείας. Η Πειραιώς είχε καταγγείλει τα δάνεια της Axon και επιθυμούσε μέσω της ειδικής διαχείρισης να απομακρυνθεί ο επιχειρηματίας, στον οποίο καταλόγιζε μη συνεργασία και καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων για να βρεθεί μια κοινή λύση σχετικά με τις δανειακές υποχρεώσεις της Axon. Σημειώνεται ότι η Farallon έχει αγοράσει από εγχώριες και ξένες τράπεζες δάνεια της Euromedica της τάξης των 200 εκατ. ευρώ (σε ονομαστική αξία), ενώ κατέχει ήδη το 17,5% της εταιρείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Farallon εκτιμάται ότι θα είναι ένας από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές του 47,62% της Euromedica, χωρίς βεβαίως να αποκλείεται και η εμφάνιση άλλων.
Βιοϊατρική
Εξελίξεις φαίνεται να δρομολογούνται και στον κορυφαίο όμιλο της αγοράς των διαγνωστικών κέντρων, με σημαντική παρουσία επίσης και στον τομέα των κλινικών, Βιοϊατρική. Δεν είναι τυχαία μάλιστα η ανάληψη καθηκόντων συμβούλου διοίκησης. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, η ένταξη του κ. Σωτήρη Μπερσίμη στη ομάδα της Βιοϊατρικής ενδυναμώνει το σημαντικό έργο που επιτελεί ο μεγαλύτερος στον κλάδο αμιγώς ελληνικός όμιλος στο σύστημα υγείας. Πληροφορίες κάνουν λόγο για μία αναβαθμισμένη συνεργασία, που θα εισαγάγει τον όμιλο στην επόμενη εποχή. Η ανακοίνωση αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στόχος είναι η υλοποίηση έργων συνέργειας μεγάλου εύρους μεταξύ των επαγγελματιών υγείας, για την παροχή υψηλής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών.
