Του Πάκη Παπαδημητρίου,
πρόεδρος της Επιτροπής Εταιρικής Υπευθυνότητας του ΕλληνοΑμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και επικεφαλής στη Διεύθυνση ESG της Eurobank
ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ χρόνια, η λέξη «κρίση» ακούγεται και γράφεται τόσο συχνά στο επιχειρηματικό περιβάλλον που έχει πια απολέσει την έννοια της τυχαιότητας και του αιφνιδιασμού. Η οικονομική κρίση, η κρίση της πανδημίας, η κρίση του πολέμου και η πυρηνική απειλή στην Ουκρανία, η προσφυγική κρίση που πυροδοτεί και τελευταία η ενεργειακή κρίση που απειλεί τον κοινωνικό ιστό της Ευρώπης είναι επεισόδια σε μια διαρκή αστάθεια, όπου η κρίση είναι μάλλον κανόνας παρά εξαίρεση.
ΣΤΙΣ ΕΚΡΗΚΤΙΚΕΣ και ευμετάβλητες συνθήκες που ζούμε, οι επιχειρήσεις έχουν, μεταξύ άλλων, να αντιμετωπίσουν τον κλιματικό κίνδυνο και τις βίαιες αλλαγές στις κοινωνίες. Στο βάθος ελλοχεύουν κίνδυνοι που απειλούν την ίδια μας την ύπαρξη -ίσως με περισσότερες πιθανότητες από τον πυρηνικό εφιάλτη-, όπως αυτή της απώλειας βιοποικιλότητας. Και όσο κι αν το κλίμα και το περιβάλλον δεν φαντάζει ως πρώτη επιχειρηματική προτεραιότητα εν μέσω της ανασφάλειας της εποχής, είναι βέβαιο ότι οι επιχειρήσεις θα εμπλακούν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο: από δική τους πρωτοβουλία ή ως αναγκαστική προσαρμογή στις νομοθετικές ρυθμίσεις που θα έρχονται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Το ερώτημα είναι εάν όλοι μαζί θα συνεργαστούμε και θα αντιδράσουμε έγκαιρα, καθώς ο χρόνος προσαρμογής γίνεται ο πιο αμείλικτος αντίπαλος της επιχειρηματικότητας.
ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ επιχειρήσεις οφείλουν να προσαρμόζονται διαρκώς και να ενσωματώνουν στη στρατηγική τους εξωτερικές επιδράσεις και θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, η καταπολέμηση της φτώχειας και δη της ενεργειακής φτώχειας, η καταπολέμηση των ανισοτήτων, οι επιπτώσεις της κρίσης στην ψυχική υγεία των πολιτών, οι συνδυαστικές επιπτώσεις της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος στην ανθρώπινη υγεία. Οι σύγχρονες επιχειρήσεις οφείλουν να αναζητούν το business case της βιωσιμότητας, δηλαδή τους τρόπους να συνδεθεί η υπεύθυνη και συνετή επιχειρηματικότητα με την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων με ουσία και ρεαλισμό και με γνώμονα τη δημιουργία νέων ευκαιριών.
ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ESG (Environmental Social Governance) αποτελούν πλέον κυρίαρχη έκφραση της βιωσιμότητας και μια στρατηγική προτεραιότητα τα τελευταία χρόνια στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Σε μια συγκυρία όπου οι αγορές διψούν για δυναμική επάνοδο και δημιουργία μακροπρόθεσμης ευημερίας, ένα σύγχρονο όραμα με ουσία, επίδραση, διάρκεια και διαφάνεια έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο.
ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ο βαθμός ανοχής των πολιτών και καταναλωτών σε φαινόμενα green washing ή social washing είχε ήδη αρχίσει να φθίνει, παγκοσμίως, με τη βοήθεια φυσικά και της ραγδαίας εξάπλωσης της τεχνολογίας. Οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες και καταναλωτές διακρίνουν κακές πρακτικές, τις οποίες στηλιτεύουν δημόσια και με ένταση. Αυτό έχει δυνητικά ισχυρό αντίκτυπο στην εικόνα, ακόμα και στη χρηματιστηριακή συμπεριφορά των εμπλεκόμενων εταιρειών.
Η ΝΕΑ οικονομία, που βασίζεται στη βιωσιμότητα, δημιουργεί συνθήκες win-win για την επιχειρηματικότητα, τη φύση, το κλίμα και τον άνθρωπο. Σήμερα, οι δυνατότητες δημιουργίας πράσινων θέσεων εργασίας είναι τεράστιες, καθώς περιλαμβάνουν τόσο θέσεις εργασίας υψηλής κατάρτισης όσο και πληθώρα υποστηρικτικών θέσεων εργασίας χαμηλής ειδίκευσης, προσφέροντας ευκαιρίες σε εκείνους που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία. Οι λύσεις ανάπλασης του περιβάλλοντος (nature-based solutions) συχνά αποτελούν ταυτόχρονα και σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες.
ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ESG είναι ένα πλαίσιο κινδύνων και ευκαιριών που αναγνωρίζονται από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και γίνονται όχι μόνο αντικείμενο ενδιαφέροντος, αλλά πλέον απαίτηση της επενδυτικής κοινότητας. Έχει αποδειχθεί ότι οι εταιρείες που κινούνται βάσει αυτών των προτύπων φέρουν μικρότερο ρίσκο κατά την άσκηση της επενδυτικής και επιχειρησιακής τους δραστηριότητας.
Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ των σύγχρονων προτύπων ESG προϋποθέτει στόχευση στην επίδραση. H λογική του «do no harm», με την έννοια της αποφυγής των αρνητικών επιπτώσεων, δεν αρκεί πια. Επιβάλλεται πλέον η προσέγγιση «positive impact», δηλαδή της θετικής επίπτωσης, με προοδευτικό τρόπο, μέσα από κανόνες, πολιτικές και μόνιμες προσαρμογές.
Η ΕΠΟΜΕΝΗ μέρα της βιωσιμότητας εστιάζει στο systems thinking και τη διασύνδεση της προσαρμογής ανάμεσα στις διαφορετικές προκλήσεις βιωσιμότητας (περιβαλλοντικών, κοινωνικών, υγειονομικών επιπτώσεων). Όταν μιλάμε για βιωσιμότητα σήμερα πρέπει να σκεφτόμαστε ότι όλες οι διαστάσεις -περιβαλλοντικές, κοινωνικές αλλά και αυτές της υπεύθυνης διακυβέρνησης- είναι συνδεδεμένες και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι οι άξονες του ESG δεν είναι διακριτοί, αλλά αναπόσπαστα μέρη ενός ενιαίου συστήματος. Είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η κλιματική κρίση επηρεάζει και επηρεάζεται από την άλλη μεγάλη κρίση της απώλειας ειδών, της βιοποικιλότητας.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ η κλιματική κρίση και η μόλυνση του περιβάλλοντος επηρεάζουν την έξαρση πανδημιών και την υγεία των ανθρώπων. Είναι ενδεικτικό της διασύνδεσης ότι, πρόσφατα, η πρόσβαση σε υγιές περιβάλλον αναγνωρίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
ΤΟ ΜΟΝΟ σίγουρο για τη Βιωσιμότητα ως επιχειρηματικό αντικείμενο είναι ο φρενήρης ρυθμός εξέλιξής της. Είναι τόσο εντατικός ο ρυθμός των αλλαγών και των νέων απαιτήσεων του κανονιστικού πλαισίου, που σήμερα αποτελεί πρόκληση για το επιχειρηματικό κοινό να μπορεί να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Πόσο δε μάλλον να προσαρμόζεται σε αυτές.
ΠΡΙΝ ΑΠ’ ΟΛΑ όμως, η ενσωμάτωση της Βιωσιμότητας προϋποθέτει πρωτίστως την εμπέδωση μιας κουλτούρας υπευθυνότητας και μιας κοινής αντίληψης ουσίας για την επιχειρηματικότητα ανάμεσα σε δύο έννοιες: στο purpose, δηλαδή στήριξη ενός ανώτερου σκοπού που κινητοποιεί διοίκηση, εργαζομένους και πελάτες, και στο impact, δηλαδή τη μετρήσιμη επίδραση στην οικονομία, στο φυσικό περιβάλλον και στον άνθρωπο. Η επιτυχία των επιχειρήσεων κρίνεται -τώρα και στο μέλλον- από την ικανότητά τους να ισορροπούν και να παράγουν ευημερία σε ένα πολυδιάστατο και πολυπαραγοντικό σύστημα επιδράσεων.
Ο ΤΊΤΛΟΣ «Headwinds» του 20ού Συνεδρίου Εταιρικής Υπευθυνότητας του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, που έλαβε χώρα στις 26 Σεπτεμβρίου 2022, περιγράφει διαχρονικά το ταξίδι της βιώσιμης ανάπτυξης, με συνέπεια σκοπού και ενάντια στις εκάστοτε αντιξοότητες. Το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο προωθεί διαρκώς το βιώσιμο όραμα για το μέλλον της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
ΤΟ ΕΤΗΣΙΟ Συνέδριο Εταιρικής Υπευθυνότητας αποτελεί αναγνωρισμένο θεσμό που υπηρετεί ένα μοντέλο επιχειρηματικότητας που βασίζεται στον σκοπό και προωθεί τη βιωσιμότητα ως καταλύτη ανάπτυξης και ως τρόπο επιχειρηματικής σκέψης με έμπρακτο σεβασμό σε πανανθρώπινες αξίες.
