Του Giuseppe Zorgno,
μέλους Διοικητικού Συμβουλίου και προέδρου της Επιτροπής Αστικής Ευθύνης και Επαγγελματικών Ευθυνών της ΕΑΕΕ
Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί υπόθεση όλων μας, καθώς και ζήτημα ζωτικής σημασίας για τη γενιά μας, αλλά και για όλες τις γενιές που θα ακολουθήσουν. Το καθεστώς περιβαλλοντικής ευθύνης που θεσπίστηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο με την Οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου και ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Π.Δ. 148/2009 αποτέλεσε αναμφισβήτητα σημαντική τομή στη μέχρι τότε αντιμετώπιση της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος.
ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ αυτή, όπου υιοθετείται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», το περιβάλλον αποκτά οικονομική αξία και οι επιχειρήσεις για πρώτη φορά καθίστανται οικονομικά υπεύθυνες για την προστασία του περιβάλλοντος, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να διαχειρίζονται αποτελεσματικά το περιβαλλοντικό τους ρίσκο, να μεριμνούν για τη λήψη κατάλληλων μέτρων πρόληψης της περιβαλλοντικής ζημίας και, σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας στο περιβάλλον συνεπεία της δραστηριότητάς τους, να πληρώνουν το κόστος αποκατάστασής της. Η διαχείριση του περιβαλλοντικού ρίσκου δεν είναι εύκολη υπόθεση και ασφαλώς δεν είναι το μοναδικό ρίσκο που καλείται να διαχειριστεί σήμερα μία επιχείρηση. Σε ένα περιβάλλον ισχυρής μεταβλητότητας και απρόβλεπτων εξελίξεων, όπως είναι αυτό που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα τα τελευταία χρόνια, η πιθανότητα εμφάνισης απρόοπτων συμβάντων με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία της επιχείρησης μεγεθύνεται και σίγουρα δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ βιομηχανία έχει σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία στη διαχείριση κινδύνων κάθε είδους, καθώς και των ιδιαίτερα πολύπλοκων ή καταστροφικών, όπως μπορεί να είναι ο περιβαλλοντικός κίνδυνος, και κατά συνέπεια είναι σε θέση να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη στήριξη μιας επιχείρησης και να συμβάλει καθοριστικά στην αποτελεσματική διαχείριση του περιβαλλοντικού της ρίσκου, προσφέροντας ουσιαστικές ασφαλιστικές λύσεις.
ΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ προϊόντα που παρέχονται σήμερα, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, όχι μόνον προσφέρουν ισχυρό δίχτυ ασφαλείας στην επιχείρηση, βοηθώντας τη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και ταχύτερα τις οικονομικές επιπτώσεις από την επέλευση ενός περιβαλλοντικού συμβάντος, αλλά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και στην πρόληψη των κινδύνων, συνδράμοντας την ασφαλιζόμενη επιχείρηση να αντιληφθεί καλύτερα τις διαδικασίες της και να διορθώσει έγκαιρα τα τρωτά της σημεία. Πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι η πρόληψη είναι προτιμότερη, καλύτερη και κοστίζει λιγότερο από τη θεραπεία.
Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ αγορά εξελίσσεται συνεχώς και στον τομέα αυτό και μπορεί αναμφίβολα να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο δημιουργώντας νέα, ακόμη πιο ολοκληρωμένα προϊόντα. Βασική προϋπόθεση για την περαιτέρω ανάπτυξη της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς είναι η ενίσχυση της ζήτησης των προϊόντων ασφάλισης της περιβαλλοντικής ευθύνης από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), το 2021 τα ασφαλιστήρια συμβόλαια των εταιρειών μελών της ΕΑΕΕ για την κάλυψη της περιβαλλοντικής ευθύνης ανέρχονταν μόλις στα 3.300 (συμπεριλαμβανομένων των συμβολαίων που αφορούν την υποχρεωτική κάλυψη για τα επικίνδυνα, αλλά και τα μη επικίνδυνα απόβλητα). Εκτός από την αύξηση της ζήτησης, κρίσιμοι επίσης παράγοντες για την ανάπτυξη ασφαλιστικών προϊόντων είναι η ενίσχυση του κρατικού μηχανισμού πρόληψης και ελέγχου των επιχειρήσεων, η δημιουργία προσβάσιμης σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αξιόπιστης περιβαλλοντικής πληροφορίας για την καλύτερη αξιολόγηση του περιβαλλοντικού ρίσκου μίας επιχείρησης, η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των ελληνικών επιχειρήσεων ως προς τον ουσιαστικό έλεγχο και τη διαχείριση των επιπτώσεων της λειτουργίας τους στο περιβάλλον, και, τέλος, η αξιοποίηση της ασφάλισης από τις επιχειρήσεις ως υποστηρικτικό / συμπληρωματικό εργαλείο ενός σύνθετου συστήματος διασποράς του κινδύνου της περιβαλλοντικής τους ευθύνης.
ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ να γίνει αντιληπτό ότι η ασφάλιση λειτουργεί υποστηρικτικά / συμπληρωματικά στο «καλό νοικοκυριό» μιας επιχείρησης. Η ασφαλιστική κάλυψη, όσο ευρεία κι αν είναι, δεν μπορεί ούτε και πρέπει να αποτελέσει υποκατάστατο της συνολικής ευθύνης του φορέα εκμετάλλευσης. Συμπερασματικά, πρέπει να λεχθεί ότι η ασφαλιστική αγορά είναι παρούσα, αναλαμβάνει και σήμερα την ασφάλιση περιβαλλοντικών κινδύνων και είναι πρόθυμη στο μέλλον να επενδύσει σε τεχνογνωσία και να δεσμεύσει κεφάλαια για τη διαχείριση του περιβαλλοντικού ρίσκου των ασφαλισμένων της, με την προϋπόθεση ασφαλώς ότι θα υπάρξει ανάλογη ζήτηση από τις επιχειρήσεις, και ανάλογη δέσμευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Πολιτείας, επιχειρήσεων κ.ά.) για συστηματική και αποτελεσματική διαχείριση του περιβαλλοντικού κινδύνου.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE19 GIE/GR/001127 «Promote Financial Instruments for Liability on Environment» (LIFE PROFILE) εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εντάσσεται στην προγραμματική περίοδο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης LIFE Περιβάλλον 2019, στον τομέα «Περιβαλλοντική διακυβέρνηση και πληροφόρηση». Στόχος του προγράμματος LIFE PROFILE είναι η δημιουργία ενός αξιόπιστου και εύχρηστου μεθοδολογικού εργαλείου για την καλύτερη εκτίμηση/ αξιολόγηση του περιβαλλοντικού ρίσκου μίας επιχείρησης και την περαιτέρω ενίσχυση της ανάπτυξης των κατάλληλων χρηματοοικονομικών εργαλείων για την αποτελεσματική διαχείριση της ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον, όπως αυτή αποτυπώνεται στις ρυθμίσεις της Οδηγίας 2004/35/ ΕΚ και του Π.Δ. 148/2009 για την Περιβαλλοντική Ευθύνη.
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ του φιλόδοξου αυτού ευρωπαϊκού προγράμματος, του οποίου συντονιστής είναι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αναμένεται να ληφθούν υπόψη από την Πολιτεία για την κατάρτιση του εθνικού σχεδίου για την Περιβαλλοντική Ευθύνη.
Η ΕΝΩΣΗ Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) αναγνωρίζοντας τον κομβικό ρόλο της ασφαλιστικής αγοράς στην υπόθεση της προστασίας τους περιβάλλοντος αποφάσισε μετά από πρόσκληση της Πολιτείας και με τη στήριξη των ασφαλιστικών επιχειρήσεων μελών της να συμμετάσχει ως εταίρος στο ευρωπαϊκό αυτό πρόγραμμα LIFE PROFILE, καθώς πιστεύει ότι η υλοποίηση και τα αποτελέσματα του έργου αυτού θα συνδράμουν αποφασιστικά στην αποτελεσματική εφαρμογή του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου για την περιβαλλοντική ευθύνη και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
