Τoυ Αθανάσιου Ι. Σκορδά,
πρ. υφυπουργού Ανάπτυξης, στελέχους επιχειρήσεων και προέδρου του Think Tank ΡΕΥΜΑ
ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ επί τη βάσει των οποίων καταρτίσθηκε το προσχέδιο που κατατέθηκε για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους και πάλι υποεκτιμούν τους πληθωριστικούς κινδύνους. Δεν ξέρω αν οι άστοχες προβλέψεις αναδεικνύουν αδυναμία ορθής ανάλυσης ή αποτελούν συνειδητή επιλογή υποβάθμισης του προβλήματος και των συνεπαγόμενων συζητήσεων για λήψη μέτρων. Θα εξακολουθήσω να λέω πως τα λάθη του παρελθόντος αφήνουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής χωρίς καλές επιλογές τώρα. Πριν από έναν χρόνο (στο φύλλο της ΕΣΤΙΑΣ της 31ης Οκτωβρίου 2021) σημείωνα: «Αν κάποιοι εθελοτυφλούν και υποτιμούν το πρόβλημα ως παροδικό και αποκλειστικώς εξωγενές, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι όχι μόνον δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες, αλλά μας παραπλανούν συνειδητά», αλλά κάποιοι επέμεναν ότι επισκεπτόμενοι τα super markets δεν έβλεπαν πολίτες που να ανησυχούν για την ακρίβεια, παρά μόνον πολίτες που τους ζητούσαν selfies. Τώρα κάθε επιλογή είναι κακή και δύσκολη.
ΤΟ ΚΑΛΑΘΙ των πενήντα προϊόντων που εξαγγέλλεται ως πανάκεια για την ακρίβεια σύντομα θ’ αποδειχθεί μια μεγάλη επικοινωνιακή φούσκα και μάλιστα με πολύ άσχημες παρενέργειες στην οικονομία. Πρώτα απ’ όλα, πενήντα κωδικοί προϊόντων σε ένα πλήθος περί τις δεκατέσσερις χιλιάδες διαφορετικών κωδικών προϊόντων που έχει ένα super market δεν καλύπτει τις ανάγκες ενός νοικοκυριού. Μπορεί όμως με την επικοινωνιακή δύναμη του θέματος να μεταφέρει πελατεία από τα μικρά και μεσαία καταστήματα στις μεγάλες αλυσίδες, δημιουργώντας καταστάσεις οικονομικής ασφυξίας στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα του λιανικού εμπορίου τροφίμων. Η κατάρτιση αυτού του καλαθιού θα γίνει κατά βάση με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και εισαγόμενα χαμηλού κόστους, γεγονός το οποίο θα ασκήσει τεράστιες πιέσεις στην εγχώρια βιομηχανία τροφίμων. Άλλωστε, οι μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου έχουν τρόπους να πιέσουν ώστε να μετακυλίσουν τον περιορισμό του κέρδους τους στους παραγωγούς. Με αυτές τις επιλογές, όμως, όταν μια χούφτα μεγάλες εταιρείες ελέγχουν τη συντριπτική πλειοψηφία του εμπορίου, δεν είναι υγιής ο ανταγωνισμός. Είναι στην πραγματικότητα ανθυγιεινό για την οικονομία γιατί η ισορροπία και η καινοτομία συνήθως προέρχονται από μικρότερες επιχειρήσεις και όταν ο ανταγωνισμός λειτουργεί.
ΕΆΝ ΟΙ ΙΘΥΝΟΝΤΕΣ θέλουν πραγματικά ν’ ανακουφίσουν το πορτοφόλι του νοικοκυριού και ν’ αντιμετωπίσουν την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, πρέπει ν’ ακολουθήσουν ένα άλλο μίγμα επιλογών. Αυτό κυρίως πρέπει να περιλαμβάνει μείωση του ΦΠΑ σε βασικές κατηγορίες ειδών πρώτης ανάγκης και ενίσχυση των παραγωγών στον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα, ώστε να συγκρατηθούν οι πληθωριστικές πιέσεις στο κόστος παραγωγής. Παράλληλα, πρέπει να σταματήσει η υποκρισία του δήθεν ελέγχου των περιθωρίων κέρδους. Όσο επικρατεί η πρακτική των πιστωτικών τιμολογίων και δεν καθιερώνεται η υποχρέωση τιμολόγησης σε καθαρές (νέτες) τιμές, καμία πολιτική ελέγχου των περιθωρίων κέρδους δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική. Επίσης, ως ένα μέτρο το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας που αντιμετωπίζουν τόσο οι παραγωγοί όσο και οι έμποροι, θα ήταν η υιοθέτηση αναβαλλόμενης πληρωμής της διαφοράς που προκύπτει μεταξύ φετινού και αντίστοιχου περσινού λογαριασμού ενέργειας, κατά τα πρότυπα του αναβαλλόμενου φόρου που υιοθετήθηκε για τις τράπεζες.
ΑΝ ΔΕΝ ΔΡΑΣΟΥΜΕ σχεδιασμένα και αποφασιστικά σήμερα, χωρίς παιχνιδάκια εντυπώσεων, να μην προσδοκούμε διατήρηση θετικών αναπτυξιακών ρυθμών και κοινωνική ηρεμία. Αν ο πληθωρισμός κυριαρχήσει, σε μια οικονομία πιο μοχλευμένη, πιο εύθραυστη και πιο διασυνδεδεμένη από ποτέ, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια μακρά ύφεση και τον κίνδυνο της χρεοκοπίας αυτή τη φορά πιο έντονο. Ο καθείς ενώπιον των ευθυνών του…
