Του Πτέραρχου Χρήστου Χριστοδούλου
Επίτιμου Αρχηγού ΓΕΕΘΑ
«Πίστη στην πατρίδα, πάντα. Πίστη στην κυβέρνηση, όταν το αξίζει.»(Μαρκ Τουαίην, 1835-1910)
Οι καταιγιστικές εξελίξεις την περίοδο αυτή παγκόσμια, ιδιαίτερα όμως στην ευρύτερη περιοχή που ζούμε, έχουν επηρεάσει δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό τα εσωτερικά της χώρας μας, αλλά το κυριότερο τα θέματα της εξωτερικής μας πολιτικής. Ατυχώς βέβαια λόγω της τρέχουσας εσωτερικής επικαιρότητας, καθώς και της δύσκολης οικονομικής κατάστασης που έχει περιέλθει η χώρα, λόγω ακρίβειας και κόστους της καθημερινότητας, αλλά και της επιλεκτικής ενημέρωσης μέσω των συστημικών κυρίως ΜΜΕ, τα εθνικά μας θέματα έρχονται σε τρίτη, τέταρτη ή και πιο χαμηλή προτεραιότητα στους πολίτες της χώρας. Παρ΄ όλα αυτά όμως, συχνά πυκνά ακούμε τη λέξη πόλεμος, η οποία λειτουργεί ως αντίβαρο για όσα βιώνουμε σήμερα.
Πολλές “έγκριτες-έγκυρες” ή μη αναλύσεις, αποπροσανατολίζουν τον έλληνα πολίτη, αφού στη συνείδηση του ο πόλεμος είναι η καταστροφή και η οπισθοδρόμηση για ένα αιώνα. Σε συνδυασμό με όσα γίνονται σήμερα στην Ουκρανία, επιτείνουν τον φόβο και την αγωνία των ανθρώπων. Έτσι βλέπουμε καθημερινά συζητήσεις επί τεχνικών θεμάτων από ειδικούς και μη γύρω από τα γεωπολιτικά, τα εξοπλιστικά προγράμματα, τα πιθανά σχέδια δράσης του αντιπάλου, αλλά και προτάσεις για το πώς θα καθορίσουμε την άμυνα μας, σε σχέση πάντα με την κύρια και εκπεφρασμένη απειλή από ανατολάς.
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει πουθενά κανένας λογικός και σώφρων άνθρωπος που να στηρίζει την επίλυση όποιων διαφορών μέσω πολεμικών συγκρούσεων. Ιστορικά όμως και βλέποντας πίσω χιλιάδες χρόνια, είναι πασιφανές ότι κανένας πόλεμος δεν έγινε για την δημοκρατία και τον λαό. Όλοι οι πόλεμοι από τον πρώτο καταγεγραμμένο που είναι ο Τρωικός και μέχρι σήμερα, έγιναν και γίνονται για οικονομικά συμφέροντα. Όχι βέβαια συμφέροντα των λαών, αλλά συνήθως υπέρ αυτών που θέλουν να εξουσιάζουν τους λαούς. Οι απλοί άνθρωποι, οι άμαχοι, θα πληρώνουν πάντοτε τα συμφέροντα αυτά σε χρήμα και με ζωές. Μια απλή ματιά στο ποιοι πλουτίζουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, πιστοποιεί τα ανωτέρω. Αναμφίβολα, γνωρίζω πολύ καλά και σε βάθος, το μέγεθος της καταστροφής ενός πολέμου, όμως η προπαγάνδα και το ψέμα εξαφανίζουν τα πραγματικά γεγονότα.
Στη δική μας περίπτωση βλέπουμε καθημερινά κορόνες ένθεν κακείθεν, οι οποίες δημιουργούν εντυπώσεις, επιφέρουν κλίμα αβεβαιότητας στο εσωτερικό, όμως και στις σχέσεις μας στο εξωτερικό, αφού όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, όλοι οι λαοί λίγο ή πολύ ζουν το φαινόμενο της οικονομικής αστάθειας και της ενεργειακής κρίσης και δεν τους ενδιαφέρουν τα δικά μας προβλήματα, όπως και σε μας τα δικά τους.
Στα καθ΄ ημάς λοιπόν, ατυχώς δεν γίνεται σωστή αντιμετώπιση, όπως αποδεικνύεται από τα τρέχοντα γεγονότα. Η συμπεριφορά της Τουρκίας μεταβάλλεται αναλόγως της γεωπολιτικής κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και των εσωτερικών της θεμάτων, με συγκεκριμένη όμως στόχευση. Τα θέματα που βάζει στο τραπέζι νέα ή και παλαιά είναι γνωστά και έξω από συνθήκες, επιμέρους συμφωνίες, Διεθνές Δίκαιο, καταστατικό των Ηνωμένων Εθνών, οδηγίες και κατευθύνσεις της ΕΕ κλπ. Τι σημαίνει αυτό! Τέσσερα απλά πράγματα:
1ον απαντάμε σε κάθε της τοποθέτηση σε αρμόδιους φορείς και διεθνή φόρα και όχι από τα μέσα δικτύωσης, ώστε να καταγράφεται η θέση μας εκεί που πρέπει, για να εδραιώνεται και να επικαιροποιείται στο υψηλότερο διεθνές επίπεδο.
2ον λαμβάνουμε προληπτικά μέτρα, κυρίως μέσω κυρώσεων και βέτο, όταν τα εθνικά μας θέματα το απαιτούν. Πχ δεν μπορεί να κατηγορούμε καθημερινά την Τουρκία για εργαλιοποίηση του μεταναστευτικού και ταυτόχρονα να συμφωνούμε στις οικονομικές ενισχύσεις που λαμβάνει από την ΕΕ.
3ον σχεδιάζουμε την αμυντική μας πολιτική μέσω μακροχρόνιων δεσμεύσεων των συμμάχων μας, αλλά κυρίως με βάση τις υφιστάμενες ανάγκες, την εθνική μας οικονομία και τα εθνικά μας συμφέροντα.
4ον διατήρηση του πατριωτικού φρονήματος σε υψηλό επίπεδο, αποσυνδεδεμένο από την πατριδοκαπηλία, με την έννοια ότι πατριωτισμός είναι η ανυποχώρητη μάχη για την ελευθερία, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δημοκρατία και την ασφάλεια της χώρας.
Πέραν αυτών και μετά την επαναδραστηριοποίηση του τουρκολιβυκού συμφώνου περί κοινής ΑΟΖ, όχι μόνο διακυβεύονται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, αλλά καταπατούνται, οπότε δεν μπορούμε να μένουμε μόνο σε κινήσεις κατευνασμού και ρητορικής σε αυτιά που δεν ακούν. Αντί λοιπόν εμείς να προβάλουμε διεθνώς τον χάρτη της Γαλάζιας πατρίδας εκλιπαρώντας για καταδίκη, πρέπει να κάνουμε σημαία τον χάρτη της Σεβίλλης με τα κατοχυρωμένα δικαιώματα ΑΟΖ βάση του Δικαίου της Θάλασσας, όπως η ίδια η ΕΕ τα ονομάζει για το σύνολο των κρατών της. Να προχωρήσουμε σε κλείσιμο κόλπων και χάραξη γραμμών βάσης για επέκταση των χωρικών μας υδάτων. Να αντιδράσουμε στην εμφάνιση τουρκικού ερευνητικού σκάφους στο Αιγαίο, όπως έπραξαν προηγούμενες κυβερνήσεις το 1976 και το 1987, καθώς και το 2018 με την εμφάνιση του Barbaros στην Αν. Μεσόγειο. Σημειώνεται ότι το υφιστάμενο διεθνές δίκαιο των θαλασσών την περίοδο 1970-90, ΔΕΝ ήταν τόσο ισχυρό όσο είναι σήμερα μετά την επικύρωση του συμφώνου Montego Bay 1982 από 166 και πλέον χώρες.
Η κρίση στο Αιγαίο και ευρύτερα στην περιοχή μας πλησιάζει όσο έρχονται πιο κοντά οι εκλογές στην Τουρκία. Το 2023 είναι έτος ορόσημο για την τουρκική Δημοκρατία, αφού συμπληρώνει 100 χρόνια ύπαρξης της. Οι τρέχουσες καταστάσεις στην περιοχή μας με τις εγγενείς αδυναμίες της ΕΕ και το ορατό πλέον έλλειμμα των ηγεσιών της, με τον εγκλωβισμό της στον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή της ανεπάρκεια, την καθιστά ανίσχυρο συνομιλητή και παράγοντα ισορροπίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Έχοντας υπόψη ότι η πιθανή ταύτιση προεκλογικής περιόδου σε μας και στην Τουρκία, μπορεί να παρασύρει τις δύο πλευρές σε απρόβλεπτες καταστάσεις. Η αναμενόμενη συσπείρωση των λαών γύρω από την υφιστάμενη ηγεσία του, λόγω εξωτερικού κινδύνου και ο αποπροσανατολισμός του από τα καθημερινά προβλήματα που βιώνει, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε απρόσμενες και μη ελεγχόμενες καταστάσεις.
Τέλος, επειδή η ισχύς μιας χώρας εξαρτάται από σταθερούς, αλλά και μεταβλητούς παράγοντες, όπως είναι ο πληθυσμός και η έκταση από τη μία πλευρά και η οικονομία, η στρατηγική και η πολιτική βούληση από την άλλη, είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε τους μεταβλητούς όρους σε πολύ υψηλό επίπεδο. Η στρατηγική αφορά καθαρά τη διπλωματία για τον “πολιτικό αφοπλισμό” του αντιπάλου με βάση το διεθνές δίκαιο, ενώ η οικονομία και η βούληση ενισχύουν την αποτροπή, καταδεικνύοντας ότι το κόστος θα είναι πολλαπλάσιο του οφέλους για αυτόν που επιβουλεύεται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
