Του Γιώργου Κρεμλή,
προέδρου της Επιτροπής Κυκλικής Οικονομίας του ΕλληνοΑμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και διευθυντή ε.τ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
ΤΟ ΥΒΡΙΔΙΚΟ συνέδριο του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και της Επιτροπής Κυκλικής Οικονομίας του Επιμελητηρίου με θέμα «Litter Free Eastern Mediterranean Forum: Shaping partnerships for a sustainable future» (LFEMF) πραγματοποιήθηκε στο Athenaeum Intercontinental Hotel στις 21 Σεπτεμβρίου, σε στρατηγική συνεργασία με τα αμερικανικά επιμελητήρια της Κύπρου και του Ισραήλ, υπό την αιγίδα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία.
Η ΔΙΑΔΡΑΣΗ μεταξύ των τριών Επιμελητηρίων ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τη διοργάνωση του πρώτου LFEMF, ενώ η προοδευτική συμμετοχή περισσότερων επιμελητηρίων και εμπλεκομένων αποτελεί στόχο της πρωτοβουλίας αυτής, ώστε να καλυφθεί η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και να δημιουργηθεί ένα διαρκές forum συνεργασίας, ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και ευαισθητοποίησης. Αξίζει να σημειωθεί πως το συνέδριο παρακολούθησαν διαδικτυακά περισσότερα από χίλια άτομα από τις τρεις χώρες, ενώ η διάδραση των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια των εργασιών του ήταν αξιοσημείωτη.
ΠΑΡΑ το ότι ο κύριος στόχος του συνεδρίου ήταν η πρόληψη και καταπολέμηση της ρύπανσης από τα πλαστικά, τα οποία μέσω των μικροπλαστικών έχουν μολύνει τη διατροφική αλυσίδα, η στόχευσή του ήταν ολιστική. Παρουσιάστηκε όλο το φάσμα των κυρίαρχων θεμάτων, με στόχο την εφαρμογή όλων των προτύπων της κυκλικής οικονομίας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και αυτών της γαλάζιας και της ψηφιακής οικονομίας στις δραστηριότητες που ασκούνται στο θαλάσσιο περιβάλλον της. Πρώτος στόχος η ενσωμάτωση των ανωτέρω σε όλες τις πολιτικές που ασκούνται στην Ανατολική Μεσόγειο, ώστε να γίνουν κυκλικές: κυκλική αλιεία και υδατοκαλλιέργειες, κυκλικές μεταφορές, κυκλική ενέργεια, κυκλικός τουρισμός κ.ο.κ. Στόχος, επίσης, η ανάπτυξη σε επίπεδο επιχειρήσεων της περιβαλλοντικής και κοινωνικής διακυβέρνησης που πρέπει να μετεξελιχθεί σε κυκλική: Circular ESG. Αντίστοιχα η οικοκαινοτομία είναι, επίσης, ιδιαίτερα σημαντική και μπορεί να προσφέρει λύσεις σε ό,τι αφορά την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων ως πρώτων υλών ή δευτερογενών προϊόντων, αλλά και της θαλάσσιας βιομάζας για την παραγωγή ζωοτροφών/ ιχθυοτροφών, βιοκαυσίμων, βιοαερίου και καλής ποιότητας κομπόστ.
ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ, το συνέδριο διέγνωσε και αξιολόγησε την κατάσταση του περιβάλλοντος στην περιοχή και τα διακυβεύματα που αντιμετωπίζει: Κλιματική κρίση με συνέπειες την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τη διάβρωση των ακτών, τη λειψυδρία, την αύξηση της θερμοκρασίας και την είσοδο τροπικών εισβολέων, παραγόντων που επηρεάζουν το οικοσύστημα και τη βιοποικιλότητά της. Εξάλλου, οι ακραίες καιρικές συνθήκες και οι πλημμύρες μεταφέρουν φερτά υλικά στο θαλάσσιο περιβάλλον και συχνά απόβλητα από ανεξέλεγκτες χωματερές ή παράνομη εναπόθεση μπάζων.
Η ΡΥΠΑΝΣΗ της Μεσογείου είναι κυρίως χερσαίας προέλευσης. Πέρα από τις πλημμύρες είναι και ρύπανση από τους ποταμούς, αλλά και από την έλλειψη εγκαταστάσεων διαχείρισης αστικών αποβλήτων. Είναι όμως και ρύπανση θαλάσσιας προέλευσης από την ακτοπλοΐα, τον θαλάσσιο τουρισμό και τις μεταφορές.
ΣΕ Ο,ΤΙ ΑΦΟΡΑ τα πλαστικά, η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) για τα μίας χρήσης πλαστικά εκτιμάται ότι θα βελτιώσει μεσοπρόθεσμα την κατάσταση, αν και η Οδηγία αυτή εφαρμόζεται μόνο στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Σημαντική είναι και η Σύμβαση της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου και τα Πρωτόκολλά της. Δυστυχώς, όμως, για την εφαρμογή των κανόνων της -διεθνές δίκαιο γαρδεν υπάρχει μηχανισμός επιβολής (enforcement) σε αντίθεση με τους κανόνες του ευρωενωσιακού δικαίου. Το πρόβλημα της ρύπανσης των θαλασσών, ιδίως από πλαστικά, έχει γίνει τόσο έντονο ώστε η διεθνής κοινότητα στο πλαίσιο του ΟΗΕ αποφάσισε να προτείνει τη σύναψη παγκόσμιας σύμβασης για την προστασία των θαλασσών από τη ρύπανση και ιδίως από τα πλαστικά με χρονικό ορίζοντα το 2024.
ΕΥΤΥΧΗΣ χρονική σύμπτωση αφού η χώρα μας θα φιλοξενήσει το ίδιο έτος την παγκόσμια διάσκεψη για τους ωκεανούς «Our Ocean – Greece 2024». Η συμβολή του «Litter Free Eastern Mediterranean Forum» στη διοργάνωσή της φιλοδοξούμε να είναι σημαντική. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ γειτονίας της Ε.Ε. καλύπτει τη Λεκάνη της Μεσογείου και συμβάλλει στην επίτευξη των προαναφερόμενων στόχων με τα χρηματοδοτικά εργαλεία που προβλέπει. Εξάλλου το πρόγραμμα Interreg Med αναδεικνύει ολοένα και περισσότερο τη γαλάζια οικονομία, καθώς και την κυκλική αλιεία και τις ιχθυοκαλλιέργειες και διαχέει καλές πρακτικές στην περιοχή με τη συμβολή και της ακαδημαϊκής κοινότητας.
ΠΑΝΤΩΣ, είναι ιδιαίτερα σημαντικό όλες οι δράσεις που αναπτύσσονται στον θαλάσσιο χώρο -έρευνες και εξόρυξη υδρογονανθράκων, αγωγοί και καλώδια, υπεράκτια αιολικά, εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας κ.λπ.- να εντάσσονται στα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια που προβλέπει η Οδηγία για τη χωροταξία των θαλασσών και να υποβάλλονται σε εκτίμηση των στρατηγικών περιβαλλοντικών επιπτώσεών τους σύμφωνα με την Οδηγία της Ε.Ε. για τη σχετική εκτίμηση. Σχετικό είναι και το Πρωτόκολλο για τη στρατηγική εκτίμηση σχεδίων και προγραμμάτων της Σύμβασης Espoo -SEA Protocol-, που έχει παγκόσμια εφαρμογή και το οποίο έχουν κυρώσει πολλές χώρες της Μεσογείου ως κωδικοποίηση καλής διεθνούς πρακτικής.
ΣΤΟΧΟΣ του forum, που εγκαινιάστηκε από το AmCham Greece, είναι πέρα από την επίτευξη των παραπάνω φιλόδοξων στόχων να δημιουργηθεί και ένα πλαίσιο συνεργασίας, ευημερίας και ειρήνης στην τόσο ευαίσθητη γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά Ανατολική Μεσόγειο, με την προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης έναντι όλων των χωρών της στα κρίσιμα θέματα που πρέπει να μας ενώνουν, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
