Τoυ Γιώργου Ατσαλάκη
Αναπληρωτή καθηγητή Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
Στην Κίνα ο κινητός μέσος όρος των κρουσμάτων Covid-19 των εφτά ημερών, τις τελευταίες 10 ημέρες υπερδιπλασιάστηκε. Tα αυστηρά «απαγορευτικά» δεν μπορούν να αποτρέψουν την αύξηση των κρουσμάτων. Στην επαρχία Jilin της Κίνας, παρά το σκληρό απαγορευτικό, τα κρούσματα δεν μπόρεσαν να μειωθούν. Έπρεπε τα αυστηρά μέτρα του απαγορευτικού να αυξηθούν, να γίνουν δρακόντεια για να σταματήσει η αύξηση των κρουσμάτων, χωρίς όμως να είναι εμφανής και η μείωσή τους. Στο Χονγκ Κονγκ, το οποίο βρίσκεται υπό κινεζική κυριαρχία, και όπου προηγήθηκε η μετάλλαξη Όμικρον, τα κρούσματα έφτασαν στην κορυφή, στα 10.000 ανά εκατομμύριο κατοίκους.
Εάν στη Σαγκάη ακολουθήσουν την ίδια εξέλιξη, αναλογικά τα ημερήσια κρούσματα μπορεί να φτάσουν στις 250.000 την ημέρα. Προκειμένου να αποφευχθεί ένας τόσο υψηλός αριθμός κρουσμάτων, τα «απαγορευτικά» θα γίνονται ολοένα και πιο δρακόντεια.
Χωρίς δρακόντεια «απαγορευτικά» κινδυνεύει άμεσα το 48% των ηλικιωμένων άνω των 80 ετών που παραμένουν ανεμβολίαστοι και αριθμούν περίπου 15.000.000 άτομα. Οι πολίτες δεν έχουν φυσική ανοσία από νοσήσεις των προηγούμενων μεταλλάξεων, οπότε ο πληθυσμός είναι πολύ ευάλωτος. Τα δρακόντεια «απαγορευτικά» αποδεικνύουν ότι το εμβόλιο δεν είχε την αποτελεσματικότητα των δυτικών εμβολίων, καθόσον δεν έχει «κτιστεί» άμυνα όπως στις δυτικές χώρες με τη 2η και την 3η ή 4η αναμνηστική δόση και τη φυσική νόσηση. Επιπλέον, εάν δεν υπάρχουν κατάλληλα αντιιικά φάρμακα, ίσως τα δρακόντεια απαγορευτικά να είναι μονόδρομος.
Με βάση τα στοιχεία θανάτων του Χονγκ Κονγκ, κατά τη διάρκεια του κύματος της Όμικρον οι θάνατοι αυξήθηκαν 43 φορές (από 213 σε 9.160). Στην Ταϊβάν, όπου ο πληθυσμός άνω των 75 ετών είναι κατά 22% εντελώς ανεμβολίαστος, τα κρούσματα από την 1η Μαρτίου αυξήθηκαν κατά 17 φορές και οι θάνατοι από την αρχή της Όμικρον αυξήθηκαν κατά 65 φορές. Για την Κίνα όμως δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για το εάν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο με τους θανάτους.
Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, όταν το στέλεχος Όμικρον μεταδίδεται σε μη εμβολιασμένους πληθυσμούς δίνει τόση θνητότητα όσο έδιναν οι προηγούμενες μεταλλάξεις. Οπότε οι χώρες που είχαν πολύ χαμηλή έκθεση στις προηγούμενες μεταλλάξεις του κορονοϊού εξαιτίας των απαγορευτικών, όπως η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, η Νότιος Κορέα, η Ταϊβάν κ.λπ., αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε πιο μεγαλύτερη έκθεση στον ιό λόγω της υψηλής μεταδοτικότητας της Όμικρον.
Η επιμονή στα «απαγορευτικά» ως καλύτερη στρατηγική για τη διαχείριση της πανδημίας, όταν αυτή έχει εγκαταλειφθεί από όλες τις χώρες, δημιουργεί προβληματισμούς. Επίσης προβληματίζει και η εξέλιξη του κύκλου ζωής του κορονοϊού. Η τυχόν εξασθένιση του ιού θα έπρεπε να καταγραφόταν σε δύο παράγοντες: στην εξασθένιση της μεταδοτικότητας και στην εξασθένιση της θνητότητας. Δυστυχώς οι τελευταίες μεταλλάξεις και υπο-μεταλλάξεις αυξάνουν υπερβολικά τη μεταδοτικότητα αντί αυτή να μειώνεται. Δύο ακόμα υποκατηγορίες του στελέχους Όμικρον, η BA.2.12 και η BA.2.12.1, έχουν μεγαλύτερη μεταδοτικότητα, κατά 23% έως 27% περισσότερη από την αρχική υποκατηγορία της Όμικρον BA.2, η οποία είχε πάνω από 50% μεγαλύτερη μεταδοτικότητα από την απλή Όμικρον, η οποία είχε 4-5 φορές μεγαλύτερη μεταδοτικότητα από τη Δέλτα.
Η τυχόν αύξηση του άλλου παράγοντα, δηλαδή της θνητότητας, παράλληλα με την πολύ υψηλή μεταδοτικότητα θα μπορούσε να δημιουργήσει μια πολύ καταστροφική νέα μετάλλαξη. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα οι νέες μεταλλάξεις αναπτύσσονται κυρίως σε πληθυσμούς που είναι σε μεγάλο βαθμό απροστάτευτοι ένεκα του χαμηλού ποσοστού εμβολιασμένων. ΤΑ ΑΥΣΤΗΡΑ «απαγορευτικά» της Σαγκάης και των άλλων επαρχιών δημιουργούν τεράστια προβλήματα σε εκατομμύρια κατοίκους, όπως έλλειψη τροφίμων, αδυναμία πρόσβασης στο ιατρικό σύστημα, διαχωρισμό των οικογενειών που πρέπει να μπουν σε καραντίνα κ.λπ., και το κυριότερο διαταράσσουν και πάλι την εφοδιαστική αλυσίδα, πράγμα το οποίο θα έχει περαιτέρω οικονομικές επιπτώσεις.
Οι επιπτώσεις των «απαγορευτικών» της Κίνας δημιουργούν και μια θετική νότα στην ανεξέλεγκτη αύξηση των τιμών της ενέργειας. Επειδή πολλά εργοστάσια στην Κίνα δεν λειτουργούν, έχει μειωθεί η ζήτηση για ενέργεια. Επίσης, λόγω του περιορισμού των δραστηριοτήτων και της καραντίνας η ζήτηση ενέργειας από τα νοικοκυριά μειώνεται. Η μειωμένη αυτή ζήτηση έχει ως αποτέλεσμα να αποτρέπεται η περαιτέρω αύξηση των διεθνών τιμών της ενέργειας.
