Του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη
Επιστημονικού στελέχους του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ
ΕΠIΔΟΞΟΙ επιχειρηματίες, νέες και καθιερωμένες επιχειρήσεις αναζητούν διαρκώς ενίσχυση είτε για να στηρίξουν τα πρώτα τους βήματα είτε για να αναβαθμίσουν την επιχείρησή τους, επιτυγχάνοντας το συγκριτικό εκείνο πλεονέκτημα που θα τους κάνει να ξεχωρίσουν στην αγορά όπου δραστηριοποιούνται. Τις τελευταίες δεκαετίες βασική πηγή ενίσχυσης της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας αποτελούν τα προγράμματα και οι δράσεις που συγχρηματοδοτούνται από πόρους της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως σχεδιάζονταν από τα πρώτα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (ΚΠΣ) μέχρι το τελευταίο πακέτο στήριξης που ψηφίστηκε πρόσφατα και αφορά το Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027.
Με το νέο ΕΣΠΑ επιχειρείται, όπως τονίζεται, η αντιμετώπιση επιμέρους δυσλειτουργιών που εντοπίστηκαν κατά τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους. Στις βασικές του επιδιώξεις που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων είναι, μεταξύ άλλων, η ελαχιστοποίηση των καθυστερήσεων, η μείωση της γραφειοκρατίας και η αποτελεσματική αντιμετώπιση περιστατικών απάτης. Με γνώμονα το τι ίσχυε μέχρι τώρα και αναγνωρίζοντας τις διαχρονικές παθογένειες του συστήματος χρηματοδότησης των
επιχειρήσεων μέσω ΕΣΠΑ, αναλύονται στη συνέχεια οι επιδιώξεις αυτές, προσδοκώντας να γίνουν επιτέλους πράξη και να αλλάξουν ριζικά το «θολό» τοπίο της χρηματοδότησης.
Μεγάλο στοίχημα παραμένει η απλοποίηση και η επιτάχυνση των διαδικασιών των προγραμμάτων. Από την υποβολή της αίτησης μέχρι την έγκριση και τη χρηματοδότηση μιας επιχείρησης έχουν καταγραφεί στο πρόσφατο παρελθόν σημαντικές καθυστερήσεις, που κυμαίνονταν από πολλούς μήνες έως έτη υπομονής για τις επιχειρήσεις. Επιτακτική ανάγκη είναι η ουσιαστική μείωση των χρόνων αυτών, περιορίζοντας γραφειοκρατικά και διαχειριστικά ζητήματα και δίνοντας προτεραιότητα στα απολύτως απαραίτητα βήματα.
Σημαντικές δυσκολίες εντοπίζονται επίσης στο περιεχόμενο κάθε προκήρυξης δράσης και στην αδυναμία κατανόησης αυτού από τις επιχειρήσεις. Ελάχιστοι επιχειρηματίες μπαίνουν στον κόπο να διαβάσουν μία προκήρυξη δράσης χρηματοδότησης που έχει έκταση τουλάχιστον 60-70 σελίδες και περιλαμβάνει δυσνόητες ορολογίες και περιγραφές, από τις οποίες κάποιος πρέπει κυριολεκτικά να «αλιεύσει» την πληροφορία που τον ενδιαφέρει. Απαιτείται, λοιπόν, άλλη προσέγγιση στην ενημέρωση των επιχειρηματιών, βασισμένη σε σύγχρονα ψηφιακά μέσα και εργαλεία, απλές οδηγίες, συμπληρωμένα παραδείγματα κ.ά.
Στο ίδιο πλαίσιο, ιδιαίτερη μνεία γίνεται για άλλη μια φορά στα περιστατικά απάτης. Δεδομένου ότι οι μέχρι τώρα βασικές δράσεις πληροφόρησης, όπως π.χ. η επίσημη ιστοσελίδα του ΕΣΠΑ, δεν είναι αποτελεσματικές για τις επιχειρήσεις, καθώς αδυνατούν να
τις κατευθύνουν σε δράσεις με βάση τις ανάγκες τους, αυτές αναγκάζονται να απευθυνθούν στην αγορά, αναζητώντας πληροφορίες για δυνατότητες χρηματοδότησης, νέα προγράμματα κ.ο.κ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βγαίνουν κάθε χρόνο στη δημοσιότητα περιστατικά εκμετάλλευσης, όπου διαμεσολαβητές, αυτοαποκαλούμενοι «σύμβουλοι επιχειρήσεων» και με δήθεν πρόσχημα την υποβολή αιτήσεων χρηματοδότησης σε ανενεργά προγράμματα ΕΣΠΑ, αποσπούν σημαντικά οικονομικά ποσά από επιχειρηματίες. Η πολιτική της αποτελεσματικής καταπολέμησης της απάτης παραμένει προτεραιότητα και οφείλει να λάβει υπόψη τις τρέχουσες τάσεις στην ενημέρωση (π.χ., ενίσχυση μέσων κοινωνικής δικτύωσης που αξιοποιούνται από επίσημες πηγές, προβολή περιπτώσεων απάτης κ.ο.κ.)
Αγκυλώσεις, τέλος, δημιουργούνται από την ίδια τη δομή του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ), όπου μέχρι τώρα καταχωρούνται οι αιτήσεις, γίνεται η αξιολόγησή τους, προετοιμάζονται οι πληρωμές κ.ο.κ. Το εν λόγω σύστημα,
ενώ θα έπρεπε να είναι απόλυτα φιλικό στην πρόσβαση και στη χρήση από έναν μέσο επιχειρηματία, λόγω της πολυπλοκότητας και της δύσκολης αρχιτεκτονικής που έχει, αποτελεί μέχρι πρότινος «άβατο» για τις επιχειρήσεις και κατεξοχήν χώρο δραστηριότητας για έμπειρα στελέχη των αρμόδιων υπηρεσιών και συμβούλους επιχειρήσεων. Τα νέα πληροφοριακά συστήμα-
τα που μνημονεύονται στο νέο ΕΣΠΑ (π.χ., Ολοκληρωμένο ΠΣΚΕ) πρέπει να αναμορφωθούν σε όρους λειτουργικότητας, διευκολύνοντας τη συμμετοχή των επιχειρήσεων σε αυτά.
Αυτές οι πάγιες προκλήσεις με την εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ πρέπει επιτέλους να αξιοποιηθούν ως πραγματικές ευκαιρίες βελτίωσης του πλαισίου χρηματοδότησης. Οι νέες επιδιώξεις και διαφοροποιήσεις, για να φέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα, πρέπει να έρθουν σε ευθεία σύγκρουση με το υφιστάμενο σύστημα των χρηματοδοτήσεων, το οποίο δεν επιδέχεται απλές
βελτιώσεις, αλλά άμεση αλλαγή πλεύσης.
