ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν δημιουργήθηκε για πρώτη φορά είχε ως στόχο να περιορίσει τους πολιτικούς που ήταν δημοσιονομικά απείθαρχοι και να αποτρέψει τις δευτερογενείς επιπτώσεις μιας τέτοιας απειθαρχίας σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Τότε ο ρόλος της δημοσιονομικής πολιτικής στην οικονομία θεωρείτο ότι είχε να κάνει μόνο με αυτόματες προσαρμογές των φορολογικών εσόδων και δαπανών κατά τη διάρκεια του επιχειρηματικού κύκλου.
ΣΗΜΕΡΑ όμως -και πολύ περισσότερο στο μέλλον- η δημοσιονομική πολιτική έχει τεράστιο ρόλο ως δικλίδα ασφαλείας και αναδιανομής. Ο συντονισμός της δημοσιονομικής πολιτικής μεταξύ των χωρών δεν μπορεί πλέον να ισοδυναμεί μόνο με τον περιορισμό της δημοσιονομικής πολιτικής. Ως εκ τούτου, νέοι κανόνες πρέπει να διασφαλίζουν την αύξηση των αποθεμάτων ασφαλείας σε καλές εποχές, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η μελλοντική ευημερία με την αναβολή των επενδύσεων, που συχνά είναι οι πρώτες που απειλούνται με περικοπές.
ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ είναι θέμα στρατηγικής σημασίας. Για να πετύχει η Ευρώπη τους στόχους της για την κλιματική και ψηφιακή μετάβαση θα χρειαστεί μεγάλες επενδύσεις τα επόμενα 30 χρόνια. Το κράτος θα παίξει καίριο ρόλο προκειμένου να προσελκύσει τα ιδιωτικά κεφάλαια που απαιτούνται. Οι δημοσιονομικοί κανόνες που τυχόν θα σχεδιάσουμε το επόμενο έτος θα πρέπει αναμφίβολα να μην περιορίσουν τις επενδύσεις.
ΑΛΛΑ δεν ξεκινάμε εκ του μηδενός, καθώς πολλές χώρες έχουν υψηλά επίπεδα χρέους. Ακόμη κι αν οι μελλοντικοί κανόνες δεν περιορίσουν τις επενδύσεις, δεν θα είναι όλες οι χώρες σε θέση να τις πραγματοποιήσουν με την απαιτούμενη ταχύτητα και στην κατάλληλη κλίμακα. Οι καθυστερήσεις και οι ανεπαρκείς επενδύσεις θα είναι επιζήμιες για τις ίδιες τις χώρες, αλλά θα θέσουν σε κίνδυνο και την επίτευξη των συλλογικών μας φιλοδοξιών σχετικά με την κλιματική αλλαγή.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ αυτό δεν είναι ορατό για τα επόμενα πέντε χρόνια, εφόσον κονδύλια ρέουν στις χώρες από το Ταμείο Ανάπτυξης προοριζόμενα για πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις. Όταν τελειώσουν όμως αυτοί οι πόροι, τα εθνικά χρέη θα αποτελέσουν ανασταλτικό παράγοντα. Αλλά τόσο η ανάγκη για επενδύσεις όσο και η προστασία της δημοσιονομικής βιωσιμότητας για όλους θα παραμείνουν.
ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ Ανάκαμψης προσφέρει ένα καλό πρότυπο για να διασφαλίσουμε ότι οι πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις μας θα προχωρήσουν με έναν ελάχιστο ρυθμό, που θα είναι υψηλός μεν, αλλά και εφικτός για όλους. Ομολογουμένως, το Ταμείο βρίσκεται τώρα υπό δοκιμή. Ωστόσο, έχει περάσει ένα μεγάλο πρώτο εμπόδιο: να αναγνωριστεί ως κατάλληλο μέσο επιμερισμού των κινδύνων όταν πρόκειται για ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά. Αυτά όλα τα θέματα πρέπει να συζητηθούν, αν όχι να αποφασιστούν, φέτος, πριν το Σύμφωνο Σταθερότητας επανέλθει σε εφαρμογή το 2023.
