Τέσσερα και πλέον χρόνια έχουν περάσει από τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης της τελευταίας υπουργικής απόφασης του κ. Άδωνη Γεωργιάδη ως υπουργού Υγείας, με βάση την οποία εντάσσονταν στο σύστημα αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ η διενέργεια εξετάσεων για 21 βιοδείκτες. Ειδικότερα, με την Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθμ. 49516 (ΦΕΚ 1511/Β/06.06.2014) προβλέπεται ότι «για τη συνταγογράφηση συγκεκριμένων ογκολογικών φαρμάκων καθορίζεται ως υποχρεωτική και προαπαιτούμενη η ύπαρξη εξετάσεων βιοδεικτών οι οποίοι να δικαιολογούν τη χρήση των φαρμάκων αυτών σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες και τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα». Στη συνέχεια ακολούθησε η διασύνδεση των εξετάσεων βιοδεικτών με την αποζημίωση εξατομικευμένων θεραπειών από τον ΕΟΠΥΥ. Έκτοτε η λίστα δεν έχει επικαιροποιηθεί παρά την είσοδο νέων εξατομικευμένων θεραπειών στη Θετική Λίστα.
Η εξέταση των καρκινικών βιοδεικτών αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για σημαντικές μορφές καρκίνου, όσον αφορά τόσο την πρόληψη εμφάνισης της νόσου και την έγκαιρη διάγνωση όσο και την επιλογή της κατάλληλης εξατομικευμένης θεραπείας για τους ασθενείς που έχουν ήδη διαγνωσθεί με καρκίνο.
Οι καρκινικοί βιοδείκτες είναι μόρια που παράγονται συνήθως από καρκινικά κύτταρα και είναι δυνατό να ανιχνευθούν σε σωματικά υγρά ή ιστούς και μπορούν να προσδιορίσουν τα άτομα που έχουν ή που κινδυνεύουν να αναπτύξουν καρκίνο.
Ειδικότερα, ο προβλεπτικός βιοδείκτης είναι εκείνος που θα δείξει εάν μια στοχευμένη θεραπεία είναι κατάλληλη για έναν συγκεκριμένο ασθενή, επιτρέποντας την ταχύτερη έναρξή της με μεγάλη αξιοπιστία. Τέτοιου είδους δείκτες έχουν αλλάξει ριζικά τη θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, του καρκίνου του μαστού, του μελανώματος. Θεωρούνται επίσης βασικής σημασίας για την εξατομικευμένη ιατρική τόσο για τον ασθενή όσο και για το κράτος. Από αυτή την άποψη, το κόστος της εξέτασης είναι μικρό σε σχέση με το όφελος τόσο για τον ασθενή όσο και για το σύστημα υγείας, λόγω της συγκράτησης του κόστους από τη χορήγηση θεραπείας.
Στη χώρα μας δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεσμοθετημένη διαδικασία για την αποζημίωση των διαγνωστικών εξετάσεων βιοδεικτών, η οποία όπως είπαμε περιορίζεται μόλις στην παλιά υπουργική απόφαση. Ως εκ τούτου, ενώ αποζημιώνονται εξατομικευμένες θεραπείες, δεν αποζημιώνονται οι απαραίτητες νέες εξετάσεις βιοδεικτών.
Θετική εξέλιξη αποτελεί πάντως το γεγονός ότι κοστολογήθηκαν πρόσφατα οι βιοδείκτες BRCA 1 και BRCA 2. Οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA σχετίζονται με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου. Οι γυναίκες που φέρουν μεταλλάξεις έχουν 45% έως 65% πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο μαστού και 15% έως 45% πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο των ωοθηκών, ενώ οι άνδρες που φέρουν μεταλλάξεις έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού και προστάτη.
Αν ανιχνευτεί ασθενής με τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις, τότε οι συγγενείς μπορεί να ελεγχθούν για την παρουσία μεταλλάξεων και στη συνέχεια να ακολουθήσουν κάποια προφυλακτική στρατηγική διαχείρισης κινδύνου για την αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών (χειρουργική). Αν ανιχνευτεί σε άτομο που ήδη νοσεί, τότε μπορεί να επωφεληθεί από την κατάλληλη εξατομικευμένη θεραπεία.
Αποζημίωση
Αξίζει επίσης πάντως να σημειωθεί ότι από τον Φεβρουάριο ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ Σωτήρης Μπερσίμης είχε αναφέρει ότι είχε ζητήσει από το ΚΕΣΥ την επικαιροποίηση του καταλόγου αποζημιωνόμενων εξετάσεων βιοδεικτών, ενώ και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας, Γιώργος Γιαννόπουλος, είχε αναφέρει τον περασμένο Οκτώβριο ότι μελετάται η αλλαγή και επέκταση του πλαισίου. Τέλος, ο υπουργός Υγείας σε πρόσφατο συνέδριο που αφορούσε τους συλλόγους ασθενών επίσης δεσμεύτηκε ότι η διαδικασία προχωρά και ότι έχει σταλεί στο ΚΕΣΥ το συγκεκριμένο ζήτημα ώστε σύντομα να δημιουργηθεί συγκεκριμένος κωδικός για τη σχετική δαπάνη στον ΕΟΠΥΥ.
