Του Μάρκου Ολλανδέζου
H ελληνική φαρμακοβιομηχανία αποτελεί αναπτυξιακό πυλώνα με προστιθέμενη αξία στην εθνική οικονομία, στην υγεία και στην κοινωνία, απασχολώντας 11.000 εργαζόμενους και 800 επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης, ενώ επηρεάζει συνολικά 53.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.
Το ελληνικό φάρμακο παράγεται σε 37 υπερσύγχρονα εργοστάσια με τη χρήση τεχνολογίας αιχμής και εξελιγμένων συστημάτων ποιοτικού ελέγχου και αποτελεί ένα διεθνές brand που εξάγεται με επιτυχία σε πάνω από 85 χώρες.
Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες ειδικεύονται στην ανάπτυξη και παραγωγή γενοσήμων και προϊόντων φαρμακοτεχνικής καινοτομίας με υψηλή προστιθέμενη αξία. Κατά την περίοδο 2004-2013 πραγματοποίησαν επενδύσεις ύψους 800 εκατ. ευρώ σε πάγια και έρευνα, ενώ συνεχίζουν να επενδύουν κάθε χρόνο σε Έρευνα και Ανάπτυξη περίπου 30 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 80 ερευνητικά προγράμματα που υλοποιούνται σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και άλλους ερευνητικούς φορείς.
Η συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην ελληνική οικονομία και κοινωνία αναγνωρίζεται ως ιδιαιτέρως σημαντική. Η ελληνική παραγωγή φαρμάκου τονώνει την εθνική οικονομία, συμβάλλοντας στο ΑΕΠ κατά 2,8 δισ. ευρώ, μέσω της ενίσχυσης της απασχόλησης, της αξιοποίησης του επιστημονικού δυναμικού της χώρας, της επένδυσης σε δραστηριότητες έρευνας, ανάπτυξης και κατοχύρωσης τεχνογνωσίας, των εξαγωγών, των φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών και γενικότερα της παραγωγής προστιθέμενης αξίας που μένει στη χώρα και επανεπενδύεται.
Είναι χαρακτηριστικό ότι για κάθε ένα 1 ευρώ που δαπανάται σε ελληνικά φάρμακα, το ΑΕΠ της χώρας ενισχύεται κατά 3,42 ευρώ, μια αξιοσημείωτη πολλαπλασιαστική επίδραση που δεν απαντάται σε άλλους κλάδους που παραδοσιακά θεωρούνται ατμομηχανές της οικονομίας, όπως η ναυτιλία και ο τουρισμός. Το ελληνικά ποιοτικά φάρμακα είναι από τα πιο εξωστρεφή και διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα της ελληνικής οικονομίας. Όχι τυχαία, το φάρμακο τα τελευταία χρόνια αποτελεί τον δεύτερο πιο εξαγωγικό κλάδο της ελληνικής οικονομίας μετά τα πετρελαιοειδή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το δυσμενές και υφεσιακό περιβάλλον στο οποίο περιήλθε η ελληνική οικονομία μέσα και από τις ετεροβαρείς πολιτικές των μνημονίων, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έδειξε αξιοσημείωτη αντοχή και προσαρμόστηκε στα νέα δεδομένα. Ωστόσο, η βίαιη περιστολή της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, η έλλειψη ρευστότητας και κινήτρων για επενδύσεις και κυρίως τα σκληρά οριζόντια μέτρα φαρμακευτικής πολιτικής, με τις συνεχείς μειώσεις τιμών, την επιβολή υπερβολικών υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών (rebate, clawback), επηρέασαν δυσμενώς ιδιαίτερα τα ελληνικά φάρμακα και περιόρισαν την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου τα τελευταία χρόνια. Παρ’ όλα αυτά πρέπει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις διατήρησαν στο ακέραιο τις θέσεις εργασίας ενώ, παράλληλα, έδωσαν έμφαση στην εξωστρέφεια του κλάδου.
Ο σημαντικός ρόλος της εγχώριας παραγωγής φαρμάκων στη δημιουργία υπεραξίας σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο προκύπτει αφενός μέσω της συμβολής των ποιοτικών και οικονομικά προσιτών ελληνικών φαρμάκων στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος υγείας και αφετέρου μέσω της αναπτυξιακής της δραστηριοποίησης παρά το γενικότερο περιβάλλον αποεπένδυσης και επενδυτικής καχεξίας. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθιστούν την ελληνική φαρμακοβιομηχανία στρατηγικό κλάδο προτεραιότητας. Με αυτά τα δεδομένα, είναι περισσότερο τώρα παρά ποτέ επιτακτική η διαμόρφωση μίας συνεκτικής πολιτικής φαρμάκου, μέσω ενός νέου εμπροσθοβαρούς αναπτυξιακού προγράμματος, που θα συνδυάζει ένα ισχυρό μίγμα διαρθρωτικών αλλαγών στους κρίσιμους τομείς της φαρμακευτικής πολιτικής με ένα νέο επενδυτικό και φορολογικό πλαίσιο με κίνητρα, απελευθερωμένο από τους μονομερείς μνημονιακούς περιορισμούς των περασμένων ετών, ένα πλαίσιο που θα θέσει σε νέα αναπτυξιακή τροχιά τον κλάδο και θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη του προς την οικονομία και την κοινωνία.
Η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας έχει επανειλημμένως καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις στο πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου σχετικά με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να προχωρήσουν. Ο έλεγχος της συνταγογράφησης, η φαρμακοοικονομική αξιολόγηση των νέων θεραπειών, η εφαρμογή δεσμευτικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης, η διασφάλιση της πρόσβασης σε προσιτές και αποτελεσματικές φαρμακοθεραπείες, ο εξορθολογισμός της μεθοδολογίας τιμολόγησης, ο δικαιότερος επιμερισμός των υποχρεωτικών επιστροφών αποτελούν τις βασικές προτάσεις της ΠΕΦ αναφορικά με τη φαρμακευτική πολιτική. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η υλοποίηση μιας δέσμης αναπτυξιακών πολιτικών που θα αξιοποιούν τη δυναμική των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών και θα μεγιστοποιούν τη θετική τους συνεισφορά στην οικονομία και την κοινωνία. Η συνθήκη αυτή είναι αναγκαία προκειμένου η χώρα να ξεφύγει επιτέλους από τον φαύλο κύκλο της κρίσης και να μπει σε πορεία σταθερής ανάκαμψης.
