Ισχυρή ώθηση στην πράσινη ανάπτυξη δίνουν τα έργα του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ). Μέσα από ένα επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 5 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, ο ΑΔΜΗΕ θέτει τις βάσεις για τη μετάβαση του ενεργειακού συστήματος της χώρας στη νέα εποχή της καθαρής ενέργειας. Παρά τις αντιξοότητες της παρατεταμένης υγειονομικής κρίσης, ο Διαχειριστής πέτυχε να διατηρήσει τον βηματισμό του στην υλοποίηση κρίσιμων έργων σε θάλασσα και στεριά, τοποθετώντας το Σύστημα Μεταφοράς σε τροχιά διπλασιασμού τα επόμενα χρόνια.
Τα αποτελέσματα αυτής της «πράσινης» προσπάθειας είναι ήδη αντιληπτά: το διασυνδεδεμένο σύστημα την τελευταία τετραετία έχει αναπτυχθεί κατά 30%, βάζοντας τέλος στην ενεργειακή απομόνωση των βόρειων Κυκλάδων και της Κρήτης. Παράλληλα, διευρύνεται ο «ζωτικός» ηλεκτρικός χώρος που θα επιτρέψει τη διείσδυση 17 GW καθαρής ενέργειας στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα μέχρι το 2030, υπερβαίνοντας μάλιστα τους εθνικούς στόχους κατά σχεδόν 2 GW.
Τα οφέλη των έργων του Διαχειριστή έχουν και οικονομικές διαστάσεις καθώς με τις διασυνδέσεις των νησιών υποχωρούν παράλληλα οι χρεώσεις Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που επιβαρύνουν τους πολίτες ολόκληρης της χώρας. Σήμερα, η εξοικονόμηση από τα έργα που υλοποιήθηκαν την τελευταία τριετία αγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ και αναμένεται να προσεγγίσει το 1,5 δισ. ευρώ μέχρι το 2030.
Το Αιγαίο μπαίνει «στην πρίζα»
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου θα διασυνδεθούν με το χερσαίο σύστημα εξασφαλίζοντας αξιόπιστη, φθηνή και πράσινη ηλεκτροδότηση. Με τη Σύρο, την Πάρο, την Άνδρο, τη Μύκονο και τη Νάξο να έχουν ενταχθεί στην «πράσινη» οικογένεια των διασυνδεδεμένων νησιών, σειρά παίρνουν πλέον οι νοτιοδυτικές Κυκλάδες, που θα ολοκληρώσουν την προσάρτηση του νησιωτικού συμπλέγματος στον ηπειρωτικό κορμό.
Έτσι, μέχρι το 2024 η Σαντορίνη, η φολέγανδρος, η Μήλος και η Σέριφος πρόκειται να διασυνδεθούν στην Υψηλή Τάση, σβήνοντας και τα τελευταία φουγάρα από τους ρυπογόνους και κοστοβόρους τοπικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής των Κυκλάδων και μειώνοντας τις εκπομπές CO2 κατά 500.000 τόνους κάθε χρόνο.
Το πρώτο σκέλος του έργου, η διασύνδεση Σαντορίνης-Νάξου βρίσκεται κοντά στη γραμμή της κατασκευαστικής εκκίνησης, μετά την ανάδειξη του αναδόχου για το καλωδιακό τμήμα και τον διαγωνισμό για τον υποσταθμό της Σαντορίνης να βρίσκεται στην τελική ευθεία. Το επόμενο διάστημα, τη σκυτάλη θα πάρουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τα τρία υπόλοιπα νησιά, θέτοντας συνολικά σε τροχιά υλοποίησης το έργο που θα πρασινίσει τις νοτιοδυτικές Κυκλάδες, μέσα από μία επένδυση 400 εκατ. ευρώ με συγχρηματοδότηση 165 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα έργα των νησιωτικών διασυνδέσεων έχουν όμως πολλά «μέτωπα». Το 2022, η Σκιάθος θα ενταχθεί στο διασυνδεδεμένο Σύστημα, προσφέροντας σταθερή και ποιοτική ηλεκτροδότηση για ολόκληρες τις βόρειες Σποράδες ενώ μέχρι το 2029 θα ακολουθήσουν τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του βορειανατολικού Αιγαίου, σε έναν νέο κύκλο εμβληματικών επενδύσεων του Διαχειριστή, ύψους 2,5 δισ. ευρώ. Επενδύσεις με εξίσου εμβληματικό περιβαλλοντικό πρόσημο καθώς εκτιμάται ότι θα μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου κατά 1,7 εκατ. τόνους σε ετήσια βάση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ένα Αιγαίο με πιο καθαρή πνοή στο κατώφλι της επόμενης δεκαετίας.
Η ενεργειακή απομόνωση της Κρήτης περνά στο παρελθόν
Το καλοκαίρι του 2021 αποτέλεσε ένα ιστορικό ορόσημο για τον ΑΔΜΗΕ και το ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς με την ολοκλήρωση και μετέπειτα τη λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Πελοποννήσου. Η «διασύνδεση των ρεκόρ» με το μεγαλύτερο καλώδιο εναλλασσόμενου ρεύματος στον κόσμο, θωράκισε με επιτυχία την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού κατά την κορύφωση της τουριστικής περιόδου και σηματοδότησε την «αρχή του τέλους» για την ενεργειακή του απομόνωση.
Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή της «μεγάλης» διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, το έργο που θα απεξαρτήσει πλήρως την Κρήτη από τα «βρώμικα», ορυκτά καύσιμα με ορίζοντα το 2024. Πρόκειται για τη ναυαρχίδα των θαλάσσιων διασυνδέσεων που κατασκευάζει η θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, Ariadne Interconnection, σε μία επένδυση 1 δισ. ευρώ με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η λειτουργία της «μεγάλης» διασύνδεσης, θα «πρασινίσει» σημαντικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του νησιού, καθώς οι εκπομπές CO2 για την ενεργειακή κάλυψη των φορτίων της Κρήτης θα μηδενιστούν ενώ -την ίδια στιγμή- το περιθώριο για την ανάπτυξη ΑΠΕ θα διευρυνθεί έως και κατά 2 GW.
Αναβαθμίζεται η χερσαία «ραχοκαλιά» του Συστήματος Μεταφοράς
Τα έργα του ΑΔΜΗΕ δεν εξαντλούνται στις νησιωτικές διασυνδέσεις. Ένα σημαντικό κομμάτι των πράσινων επενδύσεων που δρομολογούνται τα επόμενα χρόνια αφορούν στην ανάπτυξη και αναβάθμιση του χερσαίου κορμού του Συστήματος Μεταφοράς καθώς και στην ενίσχυση των διεθνών διασυνδέσεων με τις γειτονικές χώρες.
Γι’ αυτό το λόγο ο Διαχειριστής αναβαθμίζει διπλά τη διασύνδεση της Πελοποννήσου στο Σύστημα των 400 kV με στόχο την ενεργειακή αποσυμφόρηση της νότιας Ελλάδας. Η Γραμμή Μεταφοράς Μεγαλόπολης-Πάτρας έχει σχεδόν ολοκληρωθεί ενώ τα δύο πρώτα έργα του ενεργειακού διαδρόμου που θα συνδέσει τη Μεγαλόπολη με την Αττική -η Γραμμή Μεταφοράς Μεγαλόπολη-Κόρινθος και το νέο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Κορίνθου- θα παραδοθούν σε λειτουργία το 2022. Το 2024 θα ολοκληρωθεί και το τελευταίο τμήμα του έργου, η Γραμμή Μεταφοράς Κόρινθος-Αττική δημιουργώντας μία νέα ισχυρή οδό τροφοδότησης από και προς την Πελοπόννησο.
Το 2023, θα ολοκληρωθεί η ανακατασκευή του ΚΥΤ Κουμουνδούρου, ενός έργου που επίσης συγχρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 30 εκατ. ευρώ, μαζί με τη νέα Γραμμή Μεταφοράς Κόρινθος-Αττική. Το 2027, αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία η νέα Γραμμή Μεταφοράς 400 kV στην περιοχή της Θράκης (Φίλιπποι – Νέα Σάντα), η οποία θα επιτρέψει ακόμη μεγαλύτερη απορρόφηση καθαρής ενέργειας στη βόρεια Ελλάδα.
Ο Διαχειριστής θέτει ως προτεραιότητα και την ενίσχυση των διεθνών διασυνδέσεων προς κάθε πλευρά των ελληνικών συνόρων. Επισπεύδει την ολοκλήρωση της δεύτερης διασύνδεσης με τη Βουλγαρία ενώ εξετάζει και νέα έργα αναβάθμισης των διακρατικών διασυνδέσεων όπως η κατασκευή δεύτερης ενισχυτικής διασύνδεσης με την Ιταλία, για την οποία έχει ήδη συνυπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με την ιταλική Terna.
Νέα στρατηγική για τον ενεργειακό μετασχηματισμό
Ο ρόλος του Διαχειριστή στον ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας αντανακλάται και στην ανανεωμένη στρατηγική του για την προσεχή τετραετία. Κεντρική θέση σε αυτήν κατέχει αφενός η ασφάλεια και η ανθεκτικότητα του Συστήματος απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και οι νέες δραστηριότητες που «κυοφορούνται» στο τοπίο της ενεργειακής μετάβασης. Για το πρώτο, ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη καταρτίσει ένα νέο εμπροσθοβαρές πρόγραμμα ανανέωσης παγίων ύψους 200 εκατ. ευρώ σε βάθος πενταετίας ενώ για το δεύτερο τοποθετείται στρατηγικά σε νέα πεδία δραστηριοτήτων όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και οι μονάδες αποθήκευσης ενέργειας.
