Μέχρι πριν από λίγους μήνες ήταν παντελώς άγνωστος: ο Στιβ Γουίτκοφ, που σήμερα έχει τα γενέθλιά του – γεννήθηκε στις 15 Μαρτίου 1957 – είναι ο ειδικός διαπραγματευτής του Ντόναλντ Τραμπ, που ταξίδεψε στη Ρωσία για να πείσει τον πρόεδρο Πούτιν να συμφωνήσει με το αμερικανικό σχέδιο κατάπαυσης του πυρός στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι ο Γουίτκοφ έδωσε «πρόσθετες πληροφορίες» και έλαβε ένα «ραβασάκι» για τον πρόεδρο Τραμπ.
Ο ίδιος ο Γουίτκοφ, ωστόσο, έφυγε «αόρατος» από το Κρεμλίνο και χωρίς να κάνει δήλωση μετά τη συνομιλία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Αν και εντελώς αρχάριος στη διπλωματία, ο 68χρονος Γουίτκοφ, θεωρείται πλέον το δεξί χέρι του Ντόναλντ Τραμπ για τις δύσκολες αποστολές.
Διορίστηκε από τον Τραμπ, ειδικός απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή, στις 12 Νοεμβρίου του 2024 -λίγες μόλις ημέρες μετά τις προεδρικές εκλογές. Και έπαιξε τον βασικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς .
Ενας Άραβας, ανώτερος αξιωματούχος, είπε ότι είναι σαφές σε όλους στην περιοχή, ότι ο Γουίτκοφ είναι ο απόλυτος εκπρόσωπος του Τραμπ. «Αν θέλετε να συνάψετε μια συμφωνία με τον Τραμπ, θα το κάνετε πρώτα με τον Γουίτκοφ»,πρόσθεσε. Δεν ήταν τυχαίο άλλωστε ότι ο δισεκατομμυριούχος πέτυχε κάτι που ο κόσμος περίμενε εδώ και μήνες, στη Μέση Ανατολή.
Ο τέλειος διαπραγματευτής
Ο Γουίτκοφ είναι πλέον μια σταθερή παρουσία στη διεθνή σκηνή, ακόμη περισσότερο από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Φαίνεται ότι ο Τραμπ έχει έναν δεύτερο άνθρωπο σε αυτό το σημαντικό πόστο, με τον Γουίτκοφ. Κάποιον που έχει μεγαλύτερη επιρροή στον Λευκό Οίκο από τον Ρούμπιο.
«Οι πιο σημαντικοί σύμβουλοί του Τραμπ δεν προέρχονται από το κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής», εξηγεί ο Ντάνιελ Μπρέσνερ ,αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής στη Σχολή Διεθνών Σπουδών. «Πιθανότατα αυτό αντανακλά την πεποίθηση του Τραμπ ότι οι διεθνείς σχέσεις έχουν να κάνουν με την εξουσία και, όπως λέει ο Τραμπ, δεν πρέπει να …ξεριζώνονται». Και ο πρόεδρος των ΗΠΑ φαίνεται ότι βρήκε στον Γουίτκοφ τον τέλειο άνθρωπο για τη δουλειά.
Ο μεγιστάνας των ακινήτων βοήθησε άλλωστε να πειστεί ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, να απελευθερώσει τον 63χρονο Αμερικανό καθηγητή Μαρκ Φόγκελ, ο οποίος εργαζόταν ως εκπαιδευτικός σε αμερικανικό σχολείο στη Μόσχα και είχε καταδικασθεί τον Ιούλιο 2022 σε κάθειρξη 14 ετών, επειδή είχε φέρει στη Ρωσία κάνναβη. Για ιατρική χρήση, σύμφωνα με τον ίδιο.
Το ταξίδι του στο Κρεμλίνο ήταν επίσης, μια «παράκαμψη» στο δρόμο του προς τη Ντόχα, όπου προσπαθεί επί του παρόντος να πείσει και πάλι τους Ισραηλινούς και τη Χαμάς να συνεχίσουν την εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας και να συμφωνήσουν σε μια άλλη ανταλλαγή κρατουμένων.
Ο Γουίτκοφ θα είναι επίσης ο βασικός εκπρόσωπος του Τραμπ στις συνομιλίες που επιδιώκει ο Αμερικανός πρόεδρος με το Ιράν. Για να προσπαθήσει να επιτύχει μια νέα πυρηνική συμφωνία με την Τεχεράνη μέσα στη χρονιά, όπως λένε Αμερικανοί αξιωματούχοι.
Καμμία διπλωματική εκπαίδευση
Πρώτα απ ‘όλα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο Γουίτκοφ δεν έχει καμία διπλωματική εκπαίδευση. Για να κατανοήσει κανείς καλύτερα τον σημερινό του ρόλο και τις ευθύνες του, πρέπει να εξετάσει τη σχέση του με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Όπως και ο Τραμπ, ο Γουίτκοφ είναι Νεοϋορκέζος. Γιος ενός Εβραίου ράφτη γυναικείων παλτών μεγάλωσε στο Λονγκ Άιλαντ και αποφοίτησε από το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Hofstra το 1983 με πτυχίο νομικής. Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία στη δικηγορική εταιρεία ακινήτων Dreyer & Traub , στην Πάρκ Αβενιου.
Ο 68χρονος σήμερα Γουίτκοφ έκανε μεγάλη περιουσία, αρχικά ως εταιρικός δικηγόρος και στη συνέχεια ως επικεφαλής εταιρειών ακινήτων. Μπήκε στον κλάδο των ακινήτων το 1997, ιδρύοντας την Witkoff Group, μια συμβουλευτική εταιρεία ακινήτων στη Νέα Υόρκη, μέσω της οποίας αγόρασε κτίρια με περισσότερα από 3.000 διαμερίσματα στην οικονομική μητρόπολη, κατά τη διάρκεια της ακμής του real estate της δεκαετίας του 1980.
Φιλία με ένα σάντουιτς
Η φιλία του με τον Τραμπ χρονολογείται επίσης από εκείνη την εποχή. Ο Γουίτκοφ είχε καταθέσει ως μάρτυρας υπεράσπισης, σε δίκη του Τραμπ για απάτη, με αφορμή ένα… σάντουιτς. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι δύο άνδρες γνωρίστηκαν το 1986 σε ένα delicatessen στη Νέα Υόρκη. Ο Τραμπ δεν είχε μετρητά πάνω του, αλλά παρήγγειλε ένα «σάντουιτς με ζαμπόν και τυρί», το οποίο πλήρωσε ο Γουίτκοφ, όπως γράφει ο Economist.
Ο Ντόναλντ Τραμπ θυμήθηκε αυτή τη χειρονομία, σε συνάντηση με τον Γουίτκοφ επτά χρόνια αργότερα και από τότε έγιναν οι καλύτεροι φίλοι.
Κατά την πρώτη του θητεία ως Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Τραμπ ζήτησε συμβουλές από τον Γουίτκοφ για φορολογικά θέματα. Τον τελευταίο χρόνο της πρώτης του προεδρίας, ο Τραμπ τον επιβράβευσε με τον διορισμό του στην οργάνωση «Great American Economic Revival Industry Group», που σχεδιάστηκε για την καταπολέμηση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Στις προεδρικές εκλογές του 2024, ο δισεκατομμυριούχος Γουίτκοφ δώρισε τουλάχιστον δύο εκατομμύρια δολάρια στην εκστρατεία του Τραμπ.
Σχέση εμπιστοσύνης
Η στενή σχέση εμπιστοσύνης του Τραμπ για τον Γουίτκοφ εδράζεται και στο γεγονός ότι και οι δύο προέρχονται από το ίδιο υπόβαθρο -τον σκληρό κόσμο των ακινήτων της Νέας Υόρκης .Πιθανότατα αυτό έπεισε τον Τραμπ να αφήσει τη λύση στις δύο πιο σημαντικές κρίσεις εξωτερικής πολιτικής στον Γουίτκοφ. Αν ο Τραμπ εκτιμά οτιδήποτε, αυτό είναι οι «διαπραγματευτές» -μια ιδιότητα για την οποία ο πρόεδρος των ΗΠΑ αρέσκεται να καυχιέται.
Η διπλωματία δεν είναι ούτως ή άλλως θέμα του Τραμπ – κάτι που αντανακλάται και στη συμπεριφορά του στην εξωτερική πολιτική. Είτε επρόκειτο για την ταπείνωση καταστροφική του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο , είτε για τις γκροτέσκες φαντασιώσεις του για τη Λωρίδα της Γάζας ως τοποθεσία για επενδύσεις σε ακίνητα, ο Τραμπ φαίνεται να αδιαφορεί για τις διαπραγματευτικές ικανότητες και τα διεθνή έθιμα.
Υπάρχει μια μακρά παράδοση Αμερικανών προέδρων να διορίζουν άτυπους συμβούλους και απεσταλμένους για να διεξάγουν διαπραγματεύσεις ή να τους ζητούν να τους συμβουλεύουν, λέει ο Ίαν Λέζερ, Διευθύνων Σύμβουλος του γραφείου του German Marshall Fund στις Βρυξέλλες. «Η εμπιστοσύνη ήταν συχνά πιο σημαντική από την ίδια την διπλωματική τεχνογνωσία».
Ωστόσο, σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Axios», υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να ληφθεί υπόψη: οι διαπραγματευτικές ικανότητες του Γουίτκοφ. «Θα πρέπει να έχει καλή αίσθηση του πότε να επιλέξει μια προσεκτική, ήπια διαπραγματευτική προσέγγιση – και πότε να δείξει σκληρότητα. Αυτές είναι δεξιότητες που λέγεται ότι απέκτησε από τον κόσμο του real estate της Νέας Υόρκης», γράφει η αμερικανική ιστοσελίδα, επικαλούμενη ανθρώπους που τον γνωρίζουν καλά.
«Πράγματι, ο Γουίτκοφ έχει ένα ευρύ φάσμα δεσμεύσεων, κάτι που δεν είναι ασυνήθιστο για υψηλόβαθμους διπλωμάτες», λέει ο Λέζερ και προσθέτει: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν πιστεύει στην παραδοσιακή αρχή ότι «το βελούδινο γάντι των πολυμερών θεσμών θα πρέπει να υπερκαλύπτει τη ατσάλινη γροθιά της στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος των ΗΠΑ. Ο Τραμπ πιστεύει ότι όλα αυτά είναι γελοία – θεωρεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η κορυφαία παγκόσμια δύναμη και πρέπει να συμπεριφέρονται ανάλογα».
