Σχεδόν ένας μήνας είναι ο μέσος χρόνος αναμονής των πλοίων στο θαλάσσιο «διάδρομο» μεταφοράς των ουκρανικών σιτηρών, μέχρι να περάσουν επιθεώρηση στην Κωνσταντινούπολη και να αποπλεύσουν για τους προορισμούς τους.
Το αποτέλεσμα είναι τα προβλήματα συμφόρησης που ξεκίνησαν τον περασμένο Οκτώβριο στη Μαύρη Θάλασσα να εντείνονται μέρα με τη μέρα.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη «Ν» εκπρόσωπος του ΟΗΕ στο συντονιστικό κέντρο που έχει «στηθεί» στην Κωνσταντινούπολη, μέχρι χθες 16 Φεβρουαρίου, 150 πλοία βρίσκονταν στη λίστα αναμονής για επιθεώρηση.
Ειδικότερα, 33 πλοία είναι εγγεγραμμένα για επιθεώρηση, εκ των οποίων τα 12 αναμένουν με κατεύθυνση προς τα ουκρανικά λιμάνια και 21 είναι φορτωμένα με ουκρανικό φορτίο και περιμένουν το «πράσινο φως» για να ολοκληρώσουν το ταξίδι τους. Την ίδια ώρα, 117 «νέα» πλοία έχουν ξεκινήσει το ταξίδι τους και πολύ σύντομα θα βρίσκονται στην επίμαχη περιοχή.
Συνολικά στα Στενά του Βοσπόρου, περιμένουν σήμερα 344 πλοία όλων των ειδών, σύμφωνα με στοιχεία που μοιράστηκε με τη «Ν» η ναυτιλιακή πύλη MarineTraffic. Τα 222 πλοία είναι με νότια κατεύθυνση και τα 122 με βόρεια.
Οι πηγές του ΟΗΕ αναφέρουν πως από τη στιγμή που ένα πλοίο φτάσει στην Κωνσταντινούπολη και μέχρι την επιθεώρηση θα καθυστερήσει κατά μέσο όρο 28 ημέρες. Σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο, ο μέσος χρόνος αναμονής έφτανε τις 10 ημέρες, ενώ κατά τις πρώτες έξι εβδομάδες της πρωτοβουλίας απελευθέρωσης των ουκρανικών σιτηρών ο αντίστοιχος χρόνος ήταν 5-6 ημέρες.
Με βάση επίσημα στοιχεία, οι μέσες επιθεωρήσεις του κέντρου συντονισμού, το οποίο αποτελείται από εκπροσώπους του ΟΗΕ, της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Τουρκίας, ανά ημέρα έφταναν τις 6,5 το Δεκέμβριο, τις 5,7 τον Ιανουάριο και τις 6 το Φεβρουάριο.
Σύμφωνα, πάντως, με την ουκρανική πλευρά, οι καθυστερήσεις οφείλονται στους Ρώσους. «Συχνά ζητούν μη συμβατά έγγραφα, αρνούνται να δουλέψουν σε εργάσιμες ώρες και ψάχνουν αβάσιμους λόγους για να σταματήσουν την επιθεώρηση» τόνισαν σε σχετική δήλωση ο υπουργός Υποδομών της Ουκρανίας, Oleksandr Kubrakov και ο υπουργός Εξωτερικών, Dmytro Kuleba.
Η Μόσχα από την πλευρά της αντικρούει τους ισχυρισμούς περί συμφόρησης, με το επιχείρημα ότι τα δεδομένα που παρέχει το Κίεβο είναι παραποιημένα.
Σχεδόν 1 στα 2 πλοία με σιτηρά είναι ελληνικά
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μία κατάσταση που επηρεάζει και τους Έλληνες πλοιοκτήτες, οι οποίοι έχουν τοποθετήσει τα πλοία τους στο «διάδρομο» των Ηνωμένων Εθνών.
Τα επίσημα στοιχεία στη σελίδα του κέντρου συντονισμού καταδεικνύουν πως έως τώρα το 2023 έχουν διενεργηθεί ταξίδια 129 πλοίων από τα ουκρανικά λιμάνια. Τα 57 εξ αυτών ή το 44,19% εντοπίζονται, σύμφωνα με ανάλυση που διενήργησε η «Ν» επί των ταξιδιών, σε στόλους Ελλήνων πλοιοκτητών.
Από την αρχή της πρωτοβουλίας το καλοκαίρι του 2022 και μέχρι τον τρέχοντα μήνα, έχουν εξαχθεί από τα ουκρανικά λιμάνια συνολικά 21,4 εκατ. τόνοι σιτηρών. Οι εξαγωγές κορυφώθηκαν τον Οκτώβριο (4,2 εκατ. τόνοι). Στον αντίποδα, υποτονικοί είναι οι ρυθμοί το πρώτο δίμηνο του νέου έτους. Τον Ιανουάριο εξήχθησαν συνολικά 3 εκατ. τόνοι φορτίου και το Φεβρουάριο 2,3 εκατ. τόνοι φορτίου.
Οι κύριοι προορισμοί των ουκρανικών σιτηρών είναι η Κίνα, η Ισπανία, η Τουρκία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, το Μπαγκλαντές και η Τυνησία.
Ο ρωσικός διάδρομος
Την ίδια ώρα, κανονικά συνεχίζονται και τα ταξίδια μεταφοράς των σιτηρών από τα λιμάνια της Ρωσίας ή από ουκρανικούς λιμένες που έχουν καταληφθεί από δυνάμεις της Μόσχας. Ναυλομεσίτες λένε στη «Ν» πως τα πλοία που διενεργούν αυτά τα ταξίδια ακολουθούν τις πρακτικές που έχουν υιοθετηθεί για τη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου.
Πρόκειται, δηλαδή, για μεγάλης ηλικίας κατά βάση βαπόρια, τα οποία αγοράστηκαν στη δευτερογενή αγορά τους προηγούμενους μήνες από αγοραστές συνδεδεμένους με τη Ρωσία σε Μέση Ανατολή και Τουρκία, με σκοπό να εξυπηρετήσουν αυτό το εμπόριο.
Αυτά τα πλοία αποκομίζουν σημαντικά premiums στα ναύλα, συγκριτικά με τις συμβατικές διαδρομές στο εμπόριο μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου.
Σύμφωνα με ουκρανική ενημέρωση στις 15 Φεβρουαρίου, η διακίνηση φορτίων μέσων των ρωσικών λιμανιών στην Αζοφική Θάλασσα και τη Μαύρη Θάλασσα αυξήθηκε σε πάνω από 250 εκατ. τόνους το 2022. Όπως αναφέρει η ναυτιλιακή επιθεώρηση Tradewinds, κανένα από αυτά τα πλοία δεν επιθεωρήθηκαν στο Βόσπορο, όπως συμβαίνει με τα βαπόρια που μεταφέρουν ουκρανικά σιτηρά.
