Με δημοσίευση της στο διαδικτυακό αρχείο επιστημονικών προδημοσιεύσεων arXiv ομάδα αστρονόμων παρουσιάζει την ανακάλυψη νερού στην ατμόσφαιρα ενός εξαιρετικά ζεστού εξωπλανήτη που είναι επίσης ένας από τους πιο «μεταλλικούς» κόσμους που έχουν εντοπιστεί ποτέ. Ο σχηματισμός του πλανήτη παραμένει ένα μυστήριο που θα μπορούσε να λυθεί με αυτή την ανακάλυψη. Επιπλέον ο εντοπισμός νερού σε εξωγήινους κόσμους αποτελεί πάντα μια σημαντική εξέλιξη από την στιγμή που το νερό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ύπαρξη της ζωής έτσι τουλάχιστον όπως εμείς την γνωρίζουμε.
Ο εξωπλανήτης είναι ο HD 149026 b που βρίσκεται περίπου 247 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Ο πλανήτης είναι γνωστός ως «Smertrios» το όνομα του ο θεού του πολέμου στη γαελική μυθολογία και ανήκει στην κατηγορία των αποκαλούμενων «καυτών Κρόνων. Ο HD 149026 b κινείται σε πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο ολοκληρώνοντας μια περιστροφή γύρω από αυτό σε λιγότερο από 72 ώρες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές ο Smetrios είναι παλιρροιακά κλειδωμένος στο μητρικό του άστρο και έτσι η μια του πλευρά βλέπει μόνιμα το άστρο και οι θερμοκρασίες εκεί φτάνουν τους 1,420 βαθμούς Κελσίου. Η άλλη πλευρά του που βρίσκεται μόνιμα στο σκοτάδι βιώνει όπως είναι ευνόητο χαμηλότερες θερμοκρασίες.
Τα μυστήρια
Όμως η πυκνότητα και η σύνθεση του Smertrios, που ανακαλύφθηκε το 2005 είναι αυτά που τον κάνουν πραγματικά παράξενο. «Ο καυτός Κρόνος είναι ένας τύπος εξωπλανήτη που ονομάζεται «γίγαντας θερμού αερίου». Οι γίγαντες με θερμό αέριο είναι εξωπλανήτες που έχουν μεγέθη παρόμοια με αυτά του Δία ή του Κρόνου που περιστρέφονται γύρω μητρικά τους άστρα σε εξαιρετικά κοντινές αποστάσεις. Αυτός ο πλανήτης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί είναι ένας από τους πιο πλούσιους σε μέταλλα και πυκνότερους γίγαντες αερίου που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής» λέει ο Σαγιέντ Άλι Ράφι αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, μέλος της ερευνητικής ομάδας είπε στο Space.com.
Όταν αστρονόμοι όπως ο Ali Rafi αναφέρονται σε «μέταλλα», είναι στοιχεία που είναι βαρύτερα από το υδρογόνο και το ήλιο. Όταν το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb εξέτασε τον Smertrios το 2023, το πανίσχυρο διαστημικό τηλεσκόπιο διαπίστωσε ότι η μεταλλικότητα του πλανήτη, το κλάσμα μετάλλων του σε υδρογόνο, είναι πολύ υψηλότερο από τους περισσότερους θερμούς Κρόνους και τους μεγαλύτερους θερμούς Δίες. Αυτή η αναλογία είναι επίσης πολύ μεγαλύτερη για τον Smertrios από ότι για τους γίγαντες του ηλιακού συστήματος, τον Δία και τον Κρόνο.
Τα επίπεδα μεταλλικών στοιχείων συνήθως θεωρούνται ότι είναι αντιστρόφως ανάλογα με τη μάζα στους γίγαντες αερίων. Αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλύτερος γίνεται ένας γίγαντας αερίου, τόσο λιγότερα μέταλλα θα έπρεπε να έχει. Ο Smertrios αψηφά αυτήν την τάση. Ο πλανήτης βρέθηκε επίσης να έχει έναν ασυνήθιστα μεγάλο στερεό πυρήνα, γι’ αυτό και η πυκνότητά του είναι τόσο υψηλή.
«Η σύνθεση του πλανήτη φαίνεται να μην είναι συμβατή με τα τρέχοντα σενάρια σχηματισμού που έχουμε για γίγαντες θερμού αερίου και εξακολουθεί να είναι μυστήριο μέχρι σήμερα. Αυτό υποδηλώνει τη σημασία της παρατήρησης της ατμόσφαιρας του πλανήτη, καθώς θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκάλυψη της ιστορίας του σχηματισμού του πλανήτη μέσω των ατμοσφαιρικών ιδιοτήτων του, όπως η μεταλλικότητα και η αναλογία άνθρακα προς οξυγόνο» λέει ο Αλι Ράφι.
Η ανακάλυψη
Για να διερευνήσει την περίεργη ατμόσφαιρα του Smertrios και ανακαλύψει στοιχεία για την αιτία που ο πλανήτης είναι τόσο «μεταλλικός», η ερευνητική ομάδα στράφηκε στον φασματογράφο CARMENES, ένα όργανο στο Παρατηρητήριο Calar Alto στην Ισπανία. Στοιχεία και χημικά μόρια απορροφούν και εκπέμπουν φως σε χαρακτηριστικά μήκη κύματος. Όταν ένας πλανήτης όπως ο Smertrios διέρχεται από το μητρικό του άστρο διάφορα στοιχεία στην ατμόσφαιρά του αφήνουν «δακτυλικά αποτυπώματα» στο φιλτραρισμένο αστρικό φως. Το CARMENES μπορεί να διαβάσει αυτά τα δακτυλικά αποτυπώματα και να πει στους αστρονόμους από τι αποτελείται αυτή η ατμόσφαιρα.
Η έρευνα του αυτή αποκάλυψε ανάμεσα στα άλλα και τα δακτυλικά αποτυπώματα των υδρατμών γεγονός που επέτρεψε στους ερευνητές να προχωρήσουν στη σκιαγράφηση των στοιχείων από τα οποία αποτελείται η ατμόσφαιρα του Smetrios. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο πλανήτης έχει σε αφθονία νερό και μονοξείδιο του άνθρακα και η παρουσία τους μπορεί να εξηγήσει κάποια από τα μυστήρια που καλύπτουν τον πλανήτη.
Naftemporiki.gr
