Ελλείψει αντηλιακού, ορισμένα είδη χλωμών φαλαινών προστατεύονται από τον ήλιο… μαυρίζοντας, όπως καταδεικνύουν τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης. Οι επιστήμονες ελπίζουν τα θηλαστικά να τους οδηγήσουν σε νέες αντιγηραντικές θεραπείες για τους ανθρώπους.
Σε αναζήτηση γενετικών βλαβών από την υπεριώδη ακτινοβολία, η διεθνής ομάδα ερευνητών πήρε δείγματα μιτοχονδριακού DNA από φάλαινες φυσητήρες, γαλάζιες και μεγάπτερες φάλαινες. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα μελανίνης τόσο μικρότερες είναι οι βλάβες, κάτι που τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η ουσία προστατεύει τα θηλαστικά από τον ήλιο.
«Μπορούμε να δούμε τις φάλαινες ως βαρόμετρα υπεριώδους ακτινοβολίας στη θάλασσα», εξήγησε μιλώντας στο Nature ο Μαρκ Μπερτς-Μάτσιν από το βρετανικό πανεπιστήμιο του Νιούκασλ, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Scientific Reports.
«Είναι σημαντικό να τις μελετούμε, καθώς συγκαταλέγονται στα μακροβιότερα πλάσματα της θάλασσας και είναι ευαίσθητα στις αλλαγές στο περιβάλλον τους, συνεπώς αντικατοπτρίζουν την υγεία του ωκεανού.»
Οι ερευνητές βρήκαν μοριακές αποδείξεις ότι οι γαλάζιες φάλαινες μαυρίζουν περισσότερο αυξάνοντας την παραγωγή μελανίνης, κάτι που τους επιτρέπει να προστατεύονται αποτελεσματικότερα από τις υπεριώδεις ακτίνες. Πιστεύουν ότι αυτή η ικανότητά τους σχετίζεται και με την ετήσια μετανάστευσή τους από υψηλότερα προς χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη με περισσότερο ηλιακό φως.
Οι – πιο σκούρες – φάλαινες φυσητήρες, οι οποίες εκτίθενται περισσότερο στο ηλιακό φως καθώς μένουν στην επιφάνεια της θάλασσας έως και έξι συνεχόμενες ώρες, αντιδρούν διαφορετικά.
«Μοιάζουν με τους ανθρώπους που μαυρίζουν σαν αστακοί. Οι αλλαγές στο μαύρισμά τους δεν βοηθούν και πολύ, αφού η ακτινοβολία κατακλύζει το σύστημά τους», λέει ο Μπερτς-Μάτσιν. Διευκρινίζει ότι στη δική τους περίπτωση, ο ήλιος ενεργοποιεί μια ασπίδα προστασίας «παρόμοια με το μηχανισμό αντιμετώπισης βλαβών που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες στην ανθρώπινη επιδερμίδα».
Ωστόσο, οι μεγάπτερες φάλαινες διαπιστώθηκε ότι είναι ανθεκτικότερες από τις υπόλοιπες, παρουσιάζοντας τις λιγότερο εκτεταμένες βλάβες από τον ήλιο. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα τους βοηθήσουν να ρίξουν φως στη διαδικασία της γήρανσης στον άνθρωπο.
«Το ηλιοκαμένο DNA που βρίσκουμε στις φάλαινες είναι το ίδιο με αυτό που βρίσκουμε στους ανθρώπους και αυτό οπωσδήποτε συνδέεται με τη γήρανση», εξηγεί ο καθηγητής Μπερτς-Μάτσιν εκτιμώντας ότι τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις φαρμακευτικές εταιρείες.
