Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τέσσερις μεταβλητές θα καθορίσουν το ποια θα είναι η πορεία της οικονομίας μέσα στο 2021. Μπορεί το σενάριο για ανάπτυξη της τάξεως του 4,5% μέσα στη φετινή χρονιά να μην έχει εγκαταλειφθεί ακόμη παρά το παρατεταμένο lockdown και τη ζημιά που προκαλούν τα κατεβασμένα ρολά στο λιανεμπόριο, ωστόσο φαντάζει πλέον πολύ αισιόδοξο. Βέβαια, και στο οικονομικό επιτελείο κρίνουν ότι είναι νωρίς να προχωρήσουμε σε αναθεώρηση του στόχου, πόσο μάλλον όταν στον προϋπολογισμό υπάρχει και η δυσμενής εκδοχή να συμπιεστεί ο ρυθμός ανάπτυξης στο 3,3% (3,5% προβλέπει για την Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
Η πρώτη μεταβλητή έχει να κάνει με την πορεία της οικονομίας μέσα στο 2020. Τα στοιχεία αναμένονται από την ΕΛΣΤΑΤ τη Δευτέρα. Είναι πολύ πιθανό ότι η ύφεση θα συγκρατηθεί χαμηλότερα από το 10,5% που έχει προϋπολογιστεί και αυτό θα είναι ένα θετικό στοιχείο.
Από την άλλη, το τέλος του lockdown θα είναι επίσης καθοριστικό, καθώς η ζημιά που έχει γίνει στο ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου δεν είχε προϋπολογιστεί σε καμία περίπτωση. «Κλειδί» θα είναι η τουριστική σεζόν. Αν ανακτηθεί μόνο το 40% των εσόδων του 2019, ο ρυθμός ανάπτυξης θα πέσει κάτω από το 3% και μάλιστα αισθητά. Αν φτάσουμε στο 60% των εσόδων του 2019, τότε η ανάπτυξη μπορεί να παραμείνει σημαντικά πάνω από το 3%, καθώς αυτή η διαφορά του 20%, που μεταφράζεται σε πάνω από 3 δισ. ευρώ, αντιστοιχεί σε 1,5 μονάδα του ΑΕΠ περίπου.
Τέταρτος και επίσης σημαντικός παράγοντας, το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος να εισρεύσουν τα 5,5 δισ. ευρώ στην οικονομία μέσα στο 2021 ώστε, σε συνδυασμό με ένα rebound στην κατανάλωση, να κρατήσουν το τελικό ΑΕΠ της χρονιάς πάνω από τα 170 δισ. ευρώ από περίπου 162-163 δισ. ευρώ που αναμένεται ότι θα είναι το κλείσιμο του 2020.
Το ΑΕΠ του δ’ τριμήνου
Τη Δευτέρα η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα ανακοινώσει την πορεία του ΑΕΠ για το 4ο τρίμηνο του 2020 και μαζί τη συνολική οικονομική επίδοση της χώρας για ολόκληρη την περσινή χρονιά. Στον προϋπολογισμό έχει εγγραφεί ως εκτίμηση ότι η ύφεση για την περσινή χρονιά θα φτάσει στο 10,5%. Οποιοδήποτε χαμηλότερο ποσοστό από αυτό θα λειτουργήσει ως «μαξιλάρι» για τη φετινή ανάπτυξη, καθώς οι επιδόσεις της μιας χρονιάς επηρεάζουν τις επιδόσεις της άλλης με τη διαδικασία του carry over. Οι πιθανότητες να κλείσει η ύφεση σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που προβλέπει ο προϋπολογισμός είναι αυξημένα. Για να φτάσουμε στο -10,5% σημαίνει ότι το 4ο τρίμηνο θα πρέπει να εμφανίσει ύφεση άνω του 15% και αυτό από τους πρόδρομους δείκτες του ΑΕΠ για την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου δεν μοιάζει ιδιαίτερα πιθανό, κάτι που επισήμανε χθες και ο υπουργός Οικονομικών: «Οι πρόδρομοι δείκτες της οικονομίας δείχνουν ότι υπάρχει ενδεχόμενο η επίδοση το 2020 να είναι καλύτερη από τις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού και από αυτά που υποστηρίζουν πολλοί φορείς ή η αντιπολίτευση. Με βάση αυτό θα στηριχτεί και το 2021, γιατί υπάρχει πάντα μια μεταφορά μιας επίδοσης από τη μια χρονιά στην άλλη», υποστήριξε ο κ. Σταϊκούρας.
Οι πωλήσεις με… τιμολόγιο, τα click away, η προσαρμογή πολλών επιχειρήσεων εστίασης στα νέα δεδομένα με τα delivery, οι παραδόσεις προϊόντων κατ’ οίκον ακόμη και με… ταξί προκειμένου να ξεπεραστούν οι τεράστιες δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι εταιρείες courier, αλλά και η λειτουργία της οικοδομής είχαν ως αποτέλεσμα να υπάρξει σημαντική οικονομική δραστηριότητα στο 4ο τρίμηνο. Ακόμη και αν δεν αποφευχθούν τα διψήφια ποσοστά ύφεσης στο διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου, το πιθανότερο είναι ότι η ύφεση θα είναι μικρότερη του 15% στο τέταρτο τρίμηνο. Αυτό σημαίνει αυτομάτως και ότι το 2020 θα κλείσει με συρρίκνωση του ΑΕΠ μικρότερη από το 10,5% και ένα ΑΕΠ μεγαλύτερο από τα 162 δισ. ευρώ που έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό. Παρήγορα ήταν τα νέα και από το μέτωπο του εμπορικού ισοζυγίου, καθώς το lockdown προκάλεσε ταχύτερη μείωση των εισαγωγών συγκριτικά με τις εξαγωγές, κάτι που επίσης θα αποτυπωθεί στο ΑΕΠ του δ’ τριμήνου.
Eπιστροφή στην κανονικότητα
Όταν καταρτιζόταν το σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2021, δεν είχε προβλεφθεί ότι θα φτάσουμε μέχρι και τις 8 ή τις 15 Μαρτίου με το λιανεμπόριο ουσιαστικά κλειστό για όλο το πρώτο τρίμηνο με εξαίρεση κάποιες ημέρες του Ιανουαρίου. «Στον προϋπολογισμό εκτιμούσαμε ότι ουσιαστικά τον Μάρτιο θα είναι περίπου 70 χιλιάδες οι εργαζόμενοι σε αναστολή, δηλαδή ουσιαστικά θα υπολειτουργεί ένα μικρό κομμάτι της οικονομίας, τώρα φαίνεται ότι αυτός ο αριθμός των εργαζομένων θα είναι πολλαπλάσιος με ό,τι σημαίνει αυτό για τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, γι’ αυτό και είδατε ότι στην τελευταία έκθεση αξιολόγησης της χώρας τα μέτρα τα οποία θα πάρουμε φέτος από 7,5 δισ. που είχαμε στον προϋπολογισμό πλέον ανέρχονται στα 11,6 δισ., 11,2 δισ. δημοσιονομικά και 400 εκατομμύρια χρηματοδοτικό ρευστότητας», υποστήριξε ο κ. Σταϊκούρας.
Φυσικά, το γεγονός ότι φτάσαμε στον Μάρτιο και οι εργαζόμενοι σε καθεστώς αναστολής θα είναι πάνω από 550.000 αντί για 70.000 που υπολόγιζε το οικονομικό επιτελείο έχει επίπτωση όχι μόνο σε δημοσιονομικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο ανάπτυξης. Οι αναστολές έγιναν επειδή είναι κλειστό το λιανεμπόριο και η εστίαση, που «σηκώνουν» ένα πολύ μεγάλο βάρος της οικονομικής δραστηριότητας του πρώτου τριμήνου. Η ύφεση στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου αναμένεται ότι θα είναι επίσης διψήφια, ενώ κάθε εβδομάδα που προστίθεται με την οικονομική δραστηριότητα κλειστή αυξάνεται και η ύφεση: «Κάθε 15 ημέρες που παραμένει κλειστό το λιανεμπόριο στις κόκκινες περιοχές, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μειώνεται κατά 0,8 με 0,9% και το πρωτογενές αποτέλεσμα επηρεάζεται αρνητικά κατά 0,7%» επανέλαβε και χθες μιλώντας στα «Παραπολιτικά» ο υπουργός Οικονομικών.
Η τουριστική σεζόν
Όταν σχεδιαζόταν ο προϋπολογισμός του 2021, έγινε η εξής βασική παραδοχή, για να εγγραφεί ως πρόβλεψη ρυθμός ανάπτυξης 4,5% για φέτος: ότι οι τουριστικές εισπράξεις θα ανέλθουν το 2021 στο 60% των αντίστοιχων εισπράξεων του 2019, δηλαδή περίπου στα 10-11 δισ. ευρώ από 4-4,5 δισ. ευρώ που ήταν το 2020. Αν αυτό το σενάριο διαψευστεί, θα υπάρξει σημαντική επίπτωση στο ΑΕΠ: «Εάν οι τουριστικές εισπράξεις είναι στο 40% των εισπράξεων του ‘19 έναντι του 60%, που είναι ένα άλλο σενάριο, το πρωτογενές αποτέλεσμα μειώνεται κατά 1,2% και ο ρυθμός ανάπτυξης σημαντικά κατά 1,5%» ξεκαθάρισε ο κ. Σταϊκούρας. Δηλαδή, αρκεί μια μέτρια χρονιά στον τουρισμό για να συρρικνωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης της φετινής χρονιάς και κάτω από το 3%.
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Το υπουργείο Οικονομικών τρέχει να ενεργοποιήσει έργα που μπορούν να τύχουν χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου με την εκ των υστέρων έγκριση ένταξης των προγραμμάτων αυτών να διασφαλιστεί ότι θα απορροφηθούν φέτος πόροι της τάξεως των 5,5 δισ. ευρώ. Είναι και αυτό ένα κομβικό στοιχείο για την πορεία της οικονομίας φέτος. Αν ο στόχος αυτός επιτευχθεί, τότε οι ελπίδες να δούμε έναν ρυθμό ανάκαμψης άνω του 3% θα είναι αυξημένες. Με το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», την επιδότηση των μαθητών για την αγορά ηλεκτρονικών υπολογιστών και αρκετά έργα στον τομέα της ενέργειας, εκτιμάται ότι μπορούν να «πέσει» στην αγορά ποσό ακόμη και πάνω από 1,5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, όταν και θα μπαίνουν οι «υπογραφές» στην Κομισιόν για το τι θα περιλαμβάνει το Ταμείο Ανάκαμψης.
