Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τη στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει τα πρώτα έργα που σκοπεύει να ενσωματώσει στο Ταμείο Ανάκαμψης με εθνικούς πόρους, ώστε να επισπευσθούν οι διαδικασίες εκταμίευσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων και να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στην προσπάθεια ανάκαμψης, εγκαινιάζει από αυτή την εβδομάδα η κυβέρνηση.
Ουσιαστικά, επιχειρείται να αναληφθεί ένα «λελογισμένο ρίσκο», καθώς τα έργα θα προχωρήσουν χωρίς ακόμη να έχουν «πέσει οι υπογραφές» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο οικονομικό επιτελείο είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν αυτό το ρίσκο, καθώς το ζητούμενο είναι να κερδηθεί χρόνος. Τα ταμειακά διαθέσιμα υπάρχουν
-θέμα ημερών είναι άλλωστε και η επόμενη έξοδος στις αγορές προκειμένου να αντιμετωπιστούν τρέχουσες χρηματοδοτικές δαπάνες, μεταξύ των οποίων και η χρηματοδότηση της «εθνικής σύνταξης»- και το ζητούμενο είναι να μη χρειαστεί να φτάσουμε προς το τέλος Ιουλίου για να ξεκινήσουν τα πρώτα έργα που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Δεδομένου ότι από το lockdown των δύο πρώτων μηνών έχει χαθεί πολύτιμο έδαφος όσον αφορά τη φετινή πορεία της οικονομίας, το να «πέσουν» στην αγορά τα 5,5 δισ. ευρώ όπως προγραμματίζεται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ για να ανακτηθεί ικανοποιητικός ρυθμός ανάκαμψης μέσα στο τρέχον έτος.
Χρήμα στην αγορά
Μιλώντας χθες στην ΕΡΤ, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης αναφέρθηκε στα πρώτα προγράμματα που θα «τρέξουν» αρχής γενομένης από τα επόμενα 24ωρα. Στη λογική τού να αρχίσει άμεσα να πέφτει χρήμα στην αγορά προγραμματίζεται:
1. Η υπογραφή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την αγορά tablet από τους μαθητές. Η δαπάνη του προγράμματος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 100 εκατ. ευρώ προκειμένου να ενισχυθούν ακόμη και 560.000 παιδιά, η επιλογή των οποίων θα γίνει με βάση το εισόδημα των οικογενειών τους. Όπως έχει ανακοινωθεί εδώ και εβδομάδες, το voucher για τους μαθητές θα είναι ύψους 200 ευρώ, ενώ δικαιούχοι θα είναι μαθητές, σπουδαστές αλλά και φοιτητές ηλικίας έως και 24 ετών. Οι αιτήσεις θα υποβληθούν ηλεκτρονικά με τους κωδικούς πρόσβασης στο taxis, ενώ το voucher θα μπορεί να εξαργυρωθεί για αγορά laptop ή tablet. Δικαιούχοι θα είναι οικογένειες με ένα παιδί και εισόδημα έως 10.500 ευρώ, οικογένειες με δύο παιδιά και εισόδημα έως 12.000 ευρώ, και οικογένειες με τρία παιδιά και εισόδημα έως 13.500 ευρώ, ενώ τα εισοδηματικά κριτήρια για τις μονογονεϊκές οικογένειες θα διαμορφωθούν στα 9.000 ευρώ, στα 10.500 ευρώ και στα 12.000 ευρώ αντίστοιχα.
2. Η υλοποίηση προγράμματος κατάρτισης ανέργων και εργαζομένων που έχουν παραμείνει για μακρύ χρονικό διάστημα σε καθεστώς αναστολής. Το πρόγραμμα προγραμματίζεται να χρηματοδοτηθεί με περισσότερα από 200-300 εκατ. ευρώ και θα έρθει να καλύψει μια σημαντική ανάγκη που αναμένεται να γίνει ακόμη μεγαλύτερη με το που θα τελειώσει η πανδημία. Υπάρχει η εκτίμηση ότι μετά την πανδημία θα έχουν αλλάξει τα δεδομένα στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς. Η αύξηση των ηλεκτρονικών πωλήσεων εις βάρος της λιανικής πώλησης στα φυσικά καταστήματα, η αύξηση της τηλεργασίας και η μείωση των πολλών ωρών εργασίας στα γραφεία δεν θα ανατραπούν αλλά θα συνεχιστούν. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί επανεκπαίδευση και κατάρτιση εργαζομένων προκειμένου να σωθούν θέσεις εργασίας.
3. Η υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής που σχετίζονται με τον χώρο της ενέργειας. Το πακέτο θα περιλαμβάνει τη διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα (κυρίως την Κρήτη και τις Κυκλάδες) προκειμένου να περιοριστεί και το κόστος ηλεκτροδότησης των νησιών, την ψηφιοποίηση των μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας (έργο απαραίτητο καθώς περιορίζει τη ρευματοκλοπή, ενώ αποτρέπει φαινόμενα εκτεταμένων διακοπών ηλεκτροδότησης χωρίς να γνωρίζει ο ΔΕΔΔΗΕ σε ποιες περιοχές εντοπίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα), αλλά και την υπογειοποίηση του δικτύου ηλεκτροδότησης σε περιοχές όπου κρίνεται απαραίτητο. Η υπογειοποίηση συνιστά μια εξαιρετικά δαπανηρή επένδυση και γι’ αυτό θα γίνει σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις και σε βάθος χρόνου, λόγω πολυπλοκότητας του έργου.
4. Η χρηματοδότηση του επόμενου γύρου του προγράμματος «Εξοκοινομώ-Αυτονομώ» με στόχο να «τρέξει» πριν από το φθινόπωρο, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για ανακαίνιση τουλάχιστον 60.000 ακινήτων τον χρόνο. Από το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει ήδη ανακοινωθεί ότι στον επόμενο γύρο -ο οποίος αναμένεται και πάλι να έχει προϋπολογισμό κοντά στο 1 δισ. ευρώ- θα υπάρξουν αλλαγές στα κριτήρια επιλογής, ώστε να ενισχυθούν κατά προτεραιότητα πολίτες σε περιοχές που επικρατούν δυσμενέστερες καιρικές συνθήκες. Στον επόμενο γύρο του Εξοικονομώ το ποσοστό επιδότησης θα υπολογίζεται με βάση τις βαθμοημέρες της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Είναι η εργασία που έκανε η ΕΜΥ ύστερα από συνεννόηση με το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του επιδόματος θέρμανσης. Επίσης, εκτός από τη χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου (που σημαίνει ότι οι κατοικίες στις ορεινές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας θα επιδοτούνται περισσότερο συγκριτικά με τις περιοχές της νότιας Ελλάδας ή των παραθαλάσσιων περιοχών της Αττικής) θα αλλάξουν και τα εισοδηματικά κριτήρια ώστε να μην πριμοδοτούνται σε τόσο μεγάλο βαθμό οι έχοντες υψηλά εισοδήματα.
Οι ανάγκες χρηματοδότησης
Για να χρηματοδοτηθούν αυτά τα έργα, θα χρειαστεί να αξιοποιηθούν πόροι του κρατικού προϋπολογισμού πριν «αντικατασταθούν» τα χρήματα από τις εκταμιεύσεις που θα γίνουν στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι ανάγκες για τις συγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις έρχονται να προστεθούν σε άλλες της τρέχουσας περιόδου:
1. Υπάρχει η ανάγκη κάλυψης των πρωτογενών ελλειμμάτων, καθώς όσο διαρκεί το lockdown οι δαπάνες είναι περισσότερες από τα έσοδα σε μηνιαία βάση, ειδικά από τη στιγμή που αποφασίζονται συνεχώς αναστολές πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
2. Από τη στιγμή που δρομολογήθηκε η καταβολή της εθνικής σύνταξης (και μάλιστα αναδρομικά) σε όσους έχουν κάνει αίτηση συνταξιοδότησης τους τελευταίους μήνες ή χρόνια, έχει υπολογιστεί ότι τον Απρίλιο (οπότε και θα γίνει η καταβολή των 384 ευρώ αναδρομικά σε δεκάδες χιλιάδες δικαιούχους) θα προκύψει ανάγκη για καταβολή 600 εκατ. ευρώ. Δημοσιονομικά, έχει γίνει η σχετική πρόβλεψη. Ταμειακά όμως θα πρέπει να γίνει η σχετική διευθέτηση.
3. Μεγαλύτερες είναι οι ταμειακές ανάγκες σε σχέση με όσα είχαν προβλεφθεί και για τη χρηματοδότηση των μέτρων στήριξης. Αυτό οφείλεται στο ότι η καραντίνα έχει διαρκέσει περισσότερο από ό,τι υπολογιζόταν. Γι’ αυτό, εξετάζεται να ζητηθεί και η άντληση περισσότερων κονδυλίων μέσα από το πρόγραμμα SURE.
4. Στις ανάγκες που προαναφέρθηκαν έρχεται να προστεθεί τώρα και η ανάγκη χρηματοδότησης των πρώτων προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις.
Για την κάλυψη αυτών των ταμειακών αναγκών αναμένεται ότι θα υπάρξει άμεσα η δεύτερη για το 2021 προσφυγή του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους στις αγορές. Ούτως ή άλλως, είναι δρομολογημένο μέσα στους πρώτους μήνες του 2021 να καλυφθεί πάνω από το 60%-70% του ετήσιου προγράμματος χρηματοδότησης, που προβλέπει την άντληση πάνω από 12 δισ. ευρώ.
