Του Κώστα Σκρέκα*
Με «Το βαλς της Αναγέννησης», του ταλαντούχου μικρού πιανίστα Στέλιου Κερασίδη, θέλαμε να στείλουμε, πριν από λίγες μέρες, το μήνυμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την προστασία του φυσικού μας πλούτου και την προάσπιση της ποιότητας ζωής μας. Ένα κάλεσμα προς όλους, στο πλαίσιο των δράσεών μας για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, να μη χάσουμε αυτήν τη μοναδική ευκαιρία που έχουμε μπροστά μας για να δημιουργήσουμε ένα πιο καθαρό και υγιές μέλλον που χρειαζόμαστε σήμερα.
Η ανάγκη για μια αληθινή περιβαλλοντική αναγέννηση αναδύθηκε ακόμη πιο επιτακτική με την έλευση της υγειονομικής κρίσης της Covid-19 και των συνεπακόλουθων δυσμενών κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της. Μιας πρωτοφανούς διεθνούς κρίσης, η οποία κατέδειξε τη σπουδαιότητα της θωράκισης των κοινωνιών, των οικονομιών και του περιβάλλοντος απέναντι σε επόμενες μεγάλες απειλές για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη. Με τη σοβαρότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος, αυτή της κλιματικής αλλαγής, να απαιτεί την προώθηση ενός βιώσιμου και δίκαιου κοινωνικού και οικονομικού μετασχηματισμού.
Πώς θα προσαρμοστούμε στις αναπόφευκτες και αισθητές πλέον επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη; Και πώς θα καταφέρουμε να περιορίσουμε την κλίμακα των μελλοντικών επιδράσεων μετατρέποντας παράλληλα αυτήν την επείγουσα πρόκληση σε μια μεγάλη ευκαιρία;
Πολύ νωρίτερα από την εμφάνιση της πανδημίας, η Ελλάδα είχε βρεθεί ένα βήμα πιο μπροστά στην αναθεώρηση του τρόπου που μέχρι πρότινος αντιμετωπίζαμε το περιβάλλον, αλλά και την κατανάλωση και παραγωγή ενέργειας. Στην υιοθέτηση, δηλαδή, μιας νέας στρατηγικής σύμπλευσης του περιβάλλοντος με την ενέργεια και της ενεργειακής πολιτικής με την περιβαλλοντική.
Στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα, τον Σεπτέμβριο του 2019, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε σκιαγραφήσει τους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους της χώρας μας έως το 2030. Στόχοι που θα καταστούν ακόμη πιο φιλόδοξοι, και ταυτόχρονα ρεαλιστικά επιτεύξιμοι, το αμέσως προσεχές διάστημα, μέσα από την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, το οποίο θα ευθυγραμμίζεται πλήρως με το όραμα της Ευρώπης να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050 και να επιτύχει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030.
Η εμβληματική απόφαση και το νέο ΕΣΕΚ
Η απαρχή αυτής της νέας ενεργειακής πολιτικής εκφράστηκε με την εμβληματική απόφαση του πρωθυπουργού για πλήρη απεξάρτηση της χώρας μας από τον λιγνίτη έως το 2028, ταχύτερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Μάλιστα, η σταδιακή απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων αναμένεται να ολοκληρωθεί ακόμα νωρίτερα, έως το τέλος του 2025. Αυτή η γενναία πρωτοβουλία συνεπάγεται τον επαναπροσδιορισμό του ενεργειακού μας μίγματος και την αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού και ηλιακού δυναμικού της Ελλάδας σε επίπεδα άνω του 67% στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας έως το τέλος της δεκαετίας. Σε αυτή την ισχυρή δυναμική των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που θα αποτυπωθεί στο νέο ΕΣΕΚ, θα ενσωματωθούν οι νέες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, τα υπεράκτια πλωτά αιολικά πάρκα, αλλά και το υδρογόνο που αποτελεί το καθαρό καύσιμο του μέλλοντος. Ειδικότερα, απλοποιούμε ακόμη περισσότερο τις διαδικασίες αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και προωθούμε ένα νέο σχήμα διαγωνισμών. Ολοκληρώνουμε το νομοθετικό και ρυθμιστικό κανονιστικό πλαίσιο για τις επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας, προκειμένου έως τα τέλη Οκτωβρίου να πραγματοποιηθούν οι πρώτες εγκαταστάσεις. Εκπονούμε μελέτη για τη χωροθέτηση θαλάσσιων αιολικών πάρκων που επιδιώκουμε να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο καλοκαίρι, ώστε να προχωρήσουμε στη διαδικασία της νομοθέτησης, ενώ προετοιμάζουμε και τον οδικό χάρτη για τις επενδύσεις στο πράσινο υδρογόνο. Θωρακίζουμε, επίσης, την αξιοπιστία του ενεργειακού μας συστήματος, με την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρικών δικτύων μας, αλλά και με τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών μας που θα συμβάλουν σημαντικά στη μείωση του κόστους ενέργειας για τους καταναλωτές. Πολύ ψηλά στην πράσινη ατζέντα μας βρίσκεται, βεβαίως, η επιτάχυνση της ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων και ιδιωτικών κτηρίων που έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για τους πολίτες, την απασχόληση, την πραγματική οικονομία και βεβαίως για το φυσικό περιβάλλον. Ακολουθώντας το «Renovation Wave για την Ευρώπη», ο στόχος μας στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ είναι να αναβαθμίζονται ενεργειακά 60.000 κτήρια κατά μέσο όρο σε ετήσιο χρονικό ορίζοντα.
Πολλαπλασιαστικά οφέλη
Στον δρόμο μας προς μια βιώσιμη και ισχυρή ανάπτυξη χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης συνιστά μία από τις βασικές ενεργειακές προτεραιότητές μας. Με το 21% των ετήσιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ελλάδα να οφείλεται στις μεταφορές, στρεφόμαστε σε έναν πιο καθαρό τρόπο μετακίνησης, που θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για τους πολίτες και την πραγματική οικονομία, με επιδίωξή μας ένα στα τρία οχήματα να είναι ηλεκτρικό έως το 2030. Μια κουλτούρα που έχουμε ενσωματώσει και στο φιλόδοξο σχέδιό μας για την απανθρακοποίηση των νησιών μας και τη μετατροπή τους σε κοιτίδες καινοτομίας για ολόκληρη την Ευρώπη.
Η στρατηγική στροφή μας προς την πράσινη ενέργεια, η οποία αναμένεται να προσελκύσει άνω των 44 δισ. ευρώ επενδύσεις σε βάθος δεκαετίας, συνυπάρχει αμφίδρομα με την περιβαλλοντική πολιτική μας, έχοντας έναν μοναδικό κοινό παρονομαστή: την προστασία της υγείας, την ευημερία και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Στην πορεία μας προς την αύξηση της ανθεκτικότητας στις κλιματικές μεταβολές, υλοποιούμε το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης με 30 εκατ. δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα, αλλά και δράσεις αποκατάστασης της βιοποικιλότητας, με τη δημιουργία, μεταξύ άλλων, ενός εθνικού δικτύου με μονοπάτια και διαδρομές πεζοπορίας. Ενσωματώνουμε στις καθημερινές μας συνήθειες, επίσης, μέσα από μια σειρά πρωτοβουλιών για την ορθή διαχείριση των αποβλήτων, την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία. Παράλληλα, ενισχύουμε το περιβαλλοντικό μας έργο επιλύοντας το χρόνιο ζήτημα των δασικών χαρτών, προχωρώντας σε στρατηγικές αστικές αναπλάσεις, αλλά και ολοκληρώνοντας τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας.
«Ελλάδα 2.0»
Σήμερα, δεν έχουμε μόνο το συνεκτικό και ολιστικό σχέδιο, τη βούληση και την αποφασιστικότητα να θέσουμε τα στέρεα θεμέλια για μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία. Έχουμε και ισχυρά «όπλα» στη φαρέτρα μας, όπως είναι οι πόροι του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις ύψους άνω των 10 δισ. ευρώ, με τη μόχλευση, που θα δημιουργήσουν περισσότερες από 150.000 νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας, καθώς και του νέου ΕΣΠΑ.
Με μόλις δέκα λέξεις, η αναπτυξιακή στρατηγική μας για τη μετάβαση σε αυτήν τη νέα εποχή για την Ελλάδα αποτυπώνεται ως εξής: Στροφή στην πράσινη ενέργεια, με ισχυρό κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο. Μια σκιαγράφηση ουσιαστικά, σε αδρές γραμμές, της φιλοσοφίας, της δομής και των αξόνων της πρότασής μας για τον πρώτο εθνικό κλιματικό νόμο στη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους. Ένα νομοθέτημα – σύμβολο τόσο για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης όσο και για τη δημιουργία ενός νέου παραγωγικού μοντέλου πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης.
Η επόμενη ημέρα, εξερχόμενοι σταδιακά και σταθερά από την υγειονομική κρίση της Covid-19, είναι ήδη μπροστά μας. Και όπως καταφέραμε να βγούμε ως κοινωνία πιο ισχυροί και πιο ενωμένοι από αυτήν τη μεγάλη δοκιμασία που άλλαξε τις ζωές όλων μας και μας υποχρέωσε να επανασχεδιάσουμε τις προτεραιότητές μας, έτσι και τώρα όλοι μαζί θα μπορέσουμε να καταφέρουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα να είναι όσο γίνεται πιο μικρό. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας, στα παιδιά μας, στη φύση που μας φιλοξενεί και στο μέλλον που θα παραδώσουμε στην επόμενη γενιά.
