Του Γιώργου Αλεξάκη
[email protected]
Το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα μέχρι το 2030, του οποίου η διαδικασία αναθεώρησης έχει ξεκινήσει, αποτελεί τον έναν καταστατικό χάρτη για την προώθηση των εθνικών στόχων αειφορίας και βιωσιμότητας. Ο έτερος βασικός πυλώνας για τα ζητήματα πρασινίσματος της οικονομίας και προώθησης μιας πιο υπεύθυνης διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος είναι ο νέος οδικός χάρτης για την κυκλική οικονομία.
Ουσιαστικά η κυβέρνηση, όπως έχει ειπωθεί από επίσημα χείλη, προωθεί τον επαναπροσδιορισμό του ενεργειακού μας μίγματος και την αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού και ηλιακού δυναμικού της Ελλάδας σε επίπεδα άνω του 67% στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας έως το τέλος της δεκαετίας. Η νέα πολιτική για τις ΑΠΕ, που θα αποτυπωθεί στο νέο ΕΣΕΚ, η χωροθέτηση θαλάσσιων αιολικών πάρκων, η προώθηση πλαισίου για τις επενδύσεις στο πράσινο υδρογόνο είναι κορυφαία θέματα στην πράσινη ατζέντα. Ψηλά όμως είναι και η επιτάχυνση της ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων που έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για τους πολίτες, την απασχόληση, την πραγματική οικονομία και βεβαίως για το φυσικό περιβάλλον. Σύμφωνα, μάλιστα, με όσα ανέφερε στο πρόσφατο Διεθνές Διαδικτυακό Συνέδριο PRODESA η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρα Σδούκου, η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων δημοσίων φορέων, δήμων, κεντρικής κυβέρνησης είναι μεγάλο στοίχημα για την επόμενη περίοδο, ενώ για το σκοπό αυτό αναμένεται να κινητοποιηθούν σειρά χρηματοδοτικών εργαλείων. Όπως σημείωσε η κ. Σδούκου «τα κτίρια είναι από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας. Ευθύνονται για σχεδόν το 40% της κατανάλωσης. Η χώρα μας διαθέτει ένα κτιριακό δυναμικό χαμηλής ενεργειακής απόδοσης ενώ από τα περίπου 5 εκατ. κτίρια που καταγράφηκαν στην απογραφή του 2015, περίπου 4,6 εκατ. αφορούν κατοικίες και τουλάχιστον 300.000 αποτελούν κτίρια επιχειρήσεων (δευτερογενής και τριτογενής τομέας) και δημόσια κτίρια».
Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, θα κινητοποιηθούν όλοι οι διαθέσιμοι πόροι, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των διαρθρωτικών ταμείων. «Θέλουμε όλα τα καινοτόμα εργαλεία χρηματοδότησης να αξιοποιηθούν, δίνοντας κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις και μεγαλύτερη μόχλευση» ανέφερε χαρακτηριστικά τονίζοντας ότι πολύτιμος σύμμαχος σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι το Ταμείο Ανάκαμψης. Εξάλλου, όπως εξήγησε, από τα 6 δισ. ευρώ που έχουμε στο πλαίσιο του πράσινου πυλώνα, πάνω από 2,5 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν στον άξονα της ενεργειακής αναβάθμισης του κτιριακού αποθέματος και της χωροταξικής μεταρρύθμισης ενώ η αναβάθμιση των κτιρίων είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα που εντάσσεται στο σχέδιο Ελλάδα 2.0, με προϋπολογισμό περίπου 1,7 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων δράσεων σε κτίρια κατοικίας, επιχειρήσεις, Δημόσιο.
Κυκλική οικονομία
Είναι πάντως ξεκάθαρο από όσα έχει τονίσει επανειλημμένα η ηγεσία του ΥΠΕΝ ότι η ανάγκη για μια αληθινή περιβαλλοντική αναγέννηση αναδύθηκε ακόμη πιο επιτακτική με την έλευση της υγειονομικής κρίσης της Covid-19 και των συνεπακόλουθων δυσμενών κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της. Μιας πρωτοφανούς διεθνούς κρίσης, η οποία κατέδειξε τη σπουδαιότητα της θωράκισης των κοινωνιών, των οικονομιών και του περιβάλλοντος απέναντι σε επόμενες μεγάλες απειλές για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη. Με τη σοβαρότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος, αυτή της κλιματικής αλλαγής, να απαιτεί την προώθηση ενός βιώσιμου και δίκαιου κοινωνικού και οικονομικού μετασχηματισμού.
Πάντως σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωνσταντίνος Αραβώσης, στο Circular Economy forum, υπό την αιγίδα του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΕΠΑΝ) και του Πράσινου Ταμείου «τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, που θέτει ως προϋπόθεση την προστασία του περιβάλλοντος, σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, της κλιματικής κρίσης και της μείωσης των διαθέσιμων φυσικών πόρων».
Σύμφωνα με τον κ. Αραβώση, «κεντρικός στόχος του νέου αυτού μοντέλου ανάπτυξης είναι η μετάβαση σε μία κυκλική οικονομία με τη χρήση όσο το δυνατόν λιγότερων πόρων, με παράλληλη ελαχιστοποίηση ή και μηδενισμό παραγωγής αποβλήτων σε όλα τα στάδια παραγωγής αλλά και μετά το τέλος του κύκλου ζωής των προϊόντων». Τόνισε ότι η χώρα μας «διαθέτει Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία από το 2018, ενώ πρόσφατα καταρτίστηκε ένα φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο Δράσης που περιλαμβάνει συνολικά 67 δράσεις με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως το 2025».
Μάλιστα υπογράμμισε ότι η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης θα συμβάλει στην προώθηση της έρευνας και καινοτομίας σε κάθε κομμάτι της αλυσίδας (από την εξόρυξη, μέχρι την παραγωγή, την κατανάλωση και τον σχεδιασμό νέων προϊόντων), στο άνοιγμα νέων αγορών μεταπώλησης – αξιοποίησης αποβλήτων-χρησιμοποιημένων προϊόντων κ.α. και στη δημιουργία σημαντικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων στην αγορά. Επίσης, θα οδηγήσει σε νέες μορφές υγιούς επιχειρηματικής δραστηριότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Σύμφωνα με τον κ. Αραβώση είναι σε τροχιά ένα βιώσιμο μοντέλο κυκλικής οικονομίας γιατί έχουμε εξασφαλίσει τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία,
- Τα απαραίτητα κονδύλια χρηματοδότησης της μετάβασης,
- Μία ώριμη επιχειρηματική κοινότητα,
- Μία ώριμη κοινωνία, με πολίτες που αποδείξανε ότι προσαρμόζονται, όπως για παράδειγμα με την αντικατάσταση των πλαστικών μιας χρήσης από άλλα υλικά.
