Το πώς πρέπει να κινηθούν τα συστήματα υγείας διεθνώς για να σταθούν όρθια μετά την πανδημία, καθώς και τις κινήσεις της Ε.Ε. για να στηρίξει οικονομικά με σχέδιο ανάκαμψης ύψους 2,4 τρισ. ευρώ, που έχει ως στόχο την ανασύνταξη και την προετοιμασία μιας βιώσιμης, ψηφιακής και δίκαιης Ευρώπης, μας αναλύει η επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ε.Ε. Στέλλα Κυριακίδου. Όπως λέει χαρακτηριστικά: «Θα πρέπει ως ευρωπαϊκή οικογένεια να φροντίσουμε ο ένας τον άλλο, να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο να ξεπεράσουμε τις πολυεπίπεδες συνέπειες της πανδημίας».
Κυρία Κυριακίδου ποια θα είναι κατά τη γνώμη σας η επόμενη μέρα στη δημόσια υγεία μετά την πανδημία;
Από τη στιγμή που εξακολουθούμε να έχουμε ανάμεσά μας τον ιό και ως εκ τούτου να διανύουμε ακόμη την πανδημία, η οποία, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί ολιστικά με ένα εμβόλιο ή μια συγκεκριμένη θεραπεία, δεν μπορούμε ακόμη να μιλάμε, με ασφάλεια, για την επόμενη μέρα. Μπορούμε όμως να μιλάμε για τους επόμενους πραγματοποιήσιμους μας στόχους, με τα δεδομένα που αυτή τη στιγμή έχουμε ενώπιόν μας. Για αυτό και ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείναμε στον μακροπρόθεσμο οικονομικό μας προγραμματισμό, ένα νέο στρατηγικό όραμα που θα αντιμετωπίσει τόσο τη σημερινή κατάσταση όσο και μελλοντικές προκλήσεις. Η μετουσίωση αυτού του οράματος είναι το νέο αυτόνομο πρόγραμμα EU4Health, το οποίο αποτελεί τη δομική απάντηση της Ε.Ε. στην πρωτόγνωρη πρόκληση που έχουμε ενώπιόν μας. Από την αρχή την πανδημίας είχα επανειλημμένα τονίσει ότι χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη στον τομέα της υγείας. Κι αυτό, πιστεύω, μπορεί να γίνει χωρίς να επηρεασθεί η αυτονομία των κρατών μελών, στα θέματα της υγείας. Θα αναβαθμίσουμε τη χρηματοδότηση της Υγείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο με ποσοστό πάνω του 2.000%, σε σχέση με τους προϋπολογισμούς προηγούμενων ετών, μιλώντας πια για μια πρόταση σε ύψος 9,4 δισ. ευρώ, ώστε αυτό να γίνει κατορθωτό. Ώστε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι, να προστατεύσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό τους πολίτες μας, σε οποιεσδήποτε κρίσεις στη δημόσια υγεία στο μέλλον. Έτσι θα μπορεί να αντιμετωπίσει η Ευρώπη, ακόμη πιο αποτελεσματικά, τις σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και σίγουρα πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους, να είστε σίγουροι ότι η Κομισιόν θα αναλάβει περαιτέρω πρωτοβουλίες με στόχο την ενδυνάμωση του Ευρωπαϊκού πλαισίου συνεργασίας στον τομέα της υγείας.
Πώς θα επιτευχθεί στην πράξη όμως ο στόχος αυτός;
Θα εργαστούμε για αυξημένη επιτήρηση των απειλών κατά της υγείας. Θα κάνουμε το παν για να έχουμε στη διάθεσή μας ανά πάσα στιγμή τον αναγκαίο εξοπλισμό προστασίας, φάρμακα και ιατροτεχνολογικά προϊόντα πρώτης ανάγκης. Μέσω του EU4Health θα δημιουργήσουμε ένα εφεδρικό προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης – συμπεριλαμβανομένων και ιπτάμενων γιατρών – το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα σε περιόδους κρίσης.
Να παρίσταται, λόγου χάρη, όπου είναι πιο αναγκαίο, επί του εδάφους, για να παρέχει την απαιτούμενη τεχνογνωσία και βοήθεια. Παράλληλα, μεσοπρόθεσμα θα στοχεύσουμε στο να ενισχύσουμε σημαντικά τον ρόλο και τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) και θα δώσουμε ισχυρότερο ρόλο στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων ECDC, του οποίου η συνεισφορά ήταν και συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα σημαντική στη διάρκεια της πανδημίας.
Το πρόγραμμα EU4Health, εστιάζει μόνο στις ασθένειες που αφορούν τυχόν επιδημίες;
Σίγουρα μέσω αυτού θα κληθούμε να στηρίξουμε τα συστήματα υγείας διασφαλίζοντας ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τυχόν νέες επιδημίες. Όμως παράλληλα θα αφορά και τις άλλες σημαντικές μακροπρόθεσμες προκλήσεις, όπως η γήρανση του πληθυσμού, οι ανισότητες στην πρόσβαση των ασθενών σε βέλτιστες θεραπείες, ή ακόμη τις μη μεταδοτικές ασθένειες όπως ο καρκίνος, τα ψυχικά ή καρδιακά νοσήματα, οι σπάνιες παθήσεις κτλ. Θα ασχοληθεί με την πρόληψη των νόσων, την προαγωγή της καλής υγείας, το ψηφιακό μετασχηματισμό των συστημάτων υγείας, την ενδυνάμωση των επαγγελματιών της υγείας, τη μείωση του αριθμού των λοιμώξεων που είναι ανθεκτικές στα αντιμικροβιακά, τη βελτίωση των ποσοστών εμβολιασμού κ.ά.
Τι πρέπει να γίνει για να σταθούν «όρθια» τα συστήματα υγείας; Τι πρέπει δηλαδή να κάνουν οι εθνικές αρχές κάθε χώρας;
Το EU4Health αφορά ακριβώς την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγείας, τη στήριξη των προσπαθειών των κρατών μελών να τα καταστήσουν πιο ανθεκτικά και πιο αποτελεσματικά. Θα μας δώσει τη δυνατότητα να αναβαθμίσουμε σημαντικά υφιστά
μενα εργαλεία, όπως τα ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς, που αποτελούν πλέον πραγματικότητα στον τομέα των σπάνιων νόσων, και τα οποία θα χρησιμοποιηθούν επίσης για τη βελτίωση της διάγνωσης και της θεραπείας άλλων ασθενειών. Θα αντιμετωπίσει παράλληλα τις ανισότητες μεταξύ ομάδων πληθυσμού αλλά και μεταξύ χωρών σε ό,τι αφορά την υγεία. Η οδυνηρή εμπειρία αυτής της πανδημίας ας καταστεί ευκαιρία για μια νέα αρχή βασισμένη στη συνεργασία και την αλληλεγγύη, με μοναδικό μας στόχο την πολυεπιπέδη και ολιστική αναβάθμιση του τομέα της υγείας για όλους, ανεξαιρέτως, τους συμπολίτες μας.
Η Ε.Ε. έχει αναλάβει δράση για την καταπολέμηση του COVID-19 και την ελάττωση των συνεπειών του στη δημόσια υγεία και την οικονομία. Θα μας πείτε πώς ακριβώς συμβάλλει σε αυτό;
Θα πρέπει ως ευρωπαϊκή οικογένεια να φροντίσουμε ο ένας τον άλλο, να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο να ξεπεράσουμε τις πολυεπίπεδες συνέπειες της πανδημίας. Γιατί αν υπάρχει κάτι μεταδοτικότερο απ’ αυτόν τον ιό στην Ευρώπη, είναι η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά που έλαμψαν εν μέσω πανδημίας. Η Ευρώπη είναι εδώ και στηρίζει τα κράτη μέλη και το ίδιο θα πράξουμε και στο μέλλον. Το σχέδιο ανάκαμψης που έχει ανακοινωθεί, ύψους 2,4 τρισ. ευρώ, έχει ως στόχο την ανασύνταξη και την προετοιμασία μιας βιώσιμης, ψηφιακής και δίκαιης Ευρώπης για την επόμενη γενιά. Μιας Ευρώπης πράσινης, ψηφιακής και ανθεκτικής στις κρίσεις, με ισχυρή παγκόσμια παρουσία. Παράλληλα έχουν εγκριθεί νέα μέτρα στήριξης ύψους 3 δισ. ευρώ για συστήματα υγειονομικής περίθαλψης σε περιοχές της Ε.Ε. που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση του COVID-19. Οι πόροι προέρχονται από όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα του φετινού προϋπολογισμού.
Στρατηγικά ομιλώντας όμως, οφείλουμε να επικεντρωθούμε στη μακροπρόθεσμη διαχείριση της κρίσης, με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν. Να κινηθούμε αποφασιστικά προς την στρατηγική μόνιμης εξόδου από την κρίση. Ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο θα είναι η οριστική λύση για την πανδημία. Η ανάπτυξη του εμβολίου είναι μια περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία. Ως εκ τούτου η Επιτροπή, παρουσίασε, μια Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την επιτάχυνση της διαδικασίας την οποία υποστήριξαν και τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε. Κανείς δεν θα είναι ασφαλής μέχρι να είμαστε όλοι παγκόσμια ασφαλείς και θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την προστασία των πολιτών στην Ε.Ε. όσο και παγκοσμίως. Η κρίση του κορονοϊού απέδειξε ότι υπάρχει άρρηκτη σύνδεση μεταξύ της υγείας, της κοινωνίας και της οικονομίας. Η ύφεση που θα ακολουθήσει θα είναι μεν αναπόφευκτη, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει όλοι μας να αντιληφθούμε πως δεν θα βγούμε από την οικονομική κρίση αν δεν βγούμε πρώτα με ασφάλεια από την κρίση στον τομέα της υγείας. Ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά μας δεν είναι εύκολος, αλλά σίγουρα δεν έχουμε άλλη επιλογή από του να τον βαδίσουμε μεθοδικά, με αποφασιστικότητα και με προσήλωση να πράξουμε οτιδήποτε δυνατό ώστε να βρούμε τις λύσεις που θα θωρακίζουν τους πολίτες μας, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον.
