Του Θανάση Κοντογεώργη*
Τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης της πανδημίας και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά και τις προκλήσεις για το Εθνικό Σύστημα Υγείας και πιο συγκεκριμένα αυτές που χρήζουν αναθεώρησης, καθώς και τους προβληματισμούς και τις αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται για να επανακάμψει το κράτος μας αναλύει ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών στην Προεδρία της Κυβέρνησης Θανάσης Κοντογεώργης. Αναφερόμενος στο πως αντιμετώπισε η κυβέρνηση την περίοδο της πανδημίας και του lockdown, λέει χαρακτηριστικά: «Σήμερα μπορεί κάποιες αποφάσεις να φαίνονται προφανείς και αυτονόητες, αλλά όταν τις λάμβανε ο πρωθυπουργός δεν ήταν. Για το σκοπό αυτό χρειάστηκε σχέδιο, να συντονιστούν οι κεντρικές πολιτικές δυνάμεις, να δημιουργηθούν σαφή κέντρα παροχής υπηρεσιών, να φέρουμε την επιστήμη στο προσκήνιο και να εδραιωθεί μια επικοινωνία με τους πολίτες βασισμένη στην εμπιστοσύνη και τη διαφάνεια». Σύμφωνα με τον κ. Κοντογεώργη, αυτή η κατάσταση βοήθησε εν μέρει στο να επαναπροσδιορίσει η κυβέρνηση το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τις πολιτικές της για το χώρο της υγείας.
Τους 2-3 πρώτους μήνες οι προτεραιότητες ήταν αφενός ο περιορισμός της διασποράς του ιού και η προστασία των ευπαθών ομάδων, η ενίσχυση της ετοιμότητας του Συστήματος Υγείας και φυσικά η προσαρμογή του μοντέλου διακυβέρνησης και λειτουργίας της κυβέρνησης στη διαχείριση της κρίσης.
Για το λόγο αυτό, έγινε προσπάθεια ενίσχυσης του ΕΣΥ με περισσότερες από 3.748 προσλήψεις επαγγελματιών υγείας, αύξηση των ΜΕΘ από 535 των δημόσιων νοσοκομείων σε 1.015 σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μαζί. Επιπλέον, πολλαπλασιάστηκε η δυνατότητα διενέργειας των τεστ ανίχνευσης του ιού στον δημόσιο τομέα με αποτέλεσμα να έχουμε 8.000 τεστ ημερησίως, το οποίο είναι πολύ σημαντικό ειδικά τώρα με το άνοιγμα του τουρισμού. Τέλος, εξασφαλίστηκε η προμήθεια μέσων προστασίας για το υγειονομικό προσωπικό και σήμερα έχουμε σε απόθεμα 19 εκατ. μάσκες λαμβάνοντας υπόψη και την αύξηση της εγχώριας παραγωγής έως και 9 εκατ. ανά μήνα.
Η κυβέρνηση ακολούθησε ένα μοντέλο 4 βημάτων για να αντιμετωπιστεί η κρίση:
- Συντονισμός των κυβερνητικών πολιτικών,
- Ανάπτυξη νέων διαδικασιών κυρίως ψηφιακών εργαλείων,
- Συνέργειες και
- Ένα ενιαίο κέντρο μετάδοσης μηνυμάτων.
Στόχος ήταν να χωριστούν τα υπουργεία σε 3 ομάδες, η πρώτη ήταν τα υπουργεία αιχμής για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η ενίσχυση του υπουργείου Υγείας και η αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας.
Δεύτερον ήταν τα οικονομικά υπουργεία που είχαν να κάνουν με τον περιορισμό της οικονομικής ζημίας για τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και όλους τους πολίτες και τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων μετά το lockdown.
Στη συνέχεια δημιουργήθηκε ένα digital war room για να έχει ο πρωθυπουργός πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο σε όλα τα ζητήματα που αφορούσαν την εξέλιξη της πανδημίας τόσο από το υπουργείο Υγείας όσο και από τον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα και το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας.
Συγχρόνως, αναπτύχθηκαν διαδικασίες και εργαλεία στο κομμάτι του ψηφιακού μετασχηματισμού για τη διαχείριση της κρίσης που βοήθησαν στην παρακολούθηση και την εφαρμογή περιοριστικών μέτρων.
Επιπροσθέτως, μέσα από τη διαδικτυακή πύλη πληροφόρησης περιορίστηκε στο ελάχιστο η επαφή των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες. Ενώ, μέσα από τη σελίδα covid19.gov.gr ο κάθε πολίτης είχε πρόσβαση σε υγειονομικές πληροφορίες, στα μέτρα στήριξης για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις και σε ζητήματα που αφορούσαν τις μετακινήσεις κ.ο.κ.
Ωστόσο, οι αποφάσεις ήταν σύνθετες και χρειάζονταν μια πολυπαραγοντική προσέγγιση, για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε ένα παρατηρητήριο συλλογής δεδομένων από ετερογενείς πηγές (οικονομικές, υγειονομικές, κοινωνικές κ.λπ.) και μία μικρή Κυβερνητική Επιτροπή η οποία αξιολογεί τα ευρήματα του Παρατηρητηρίου και εισηγείται στον πρωθυπουργό την άρση των μέτρων ή την επιβολή νέων περιορισμών, αλλά και για κάποιες κινήσεις οι οποίες πρέπει να γίνουν σε διάφορους τομείς οικονομικής και κοινωνικής ζωής.
Κρίσιμος παράγοντας η ανάκαμψη της οικονομίας και η κοινωνική συνοχή
Σύμφωνα με τον κ. Κοντογεώργη, ένα τόσο μεγάλο σοκ στην οικονομία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με ένα απλό restart, χρειάζεται ένας επανασχεδιασμός γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση έχει καταστρώσει σχέδιο σύμφωνα με το οποίο επενδύει πολύ στην καινοτομία και την τεχνολογία προκειμένου να προωθηθεί η έρευνα και η καινοτομία σε προϊόντα και υπηρεσίες, να υπάρξει μια μετακίνηση προς την κατεύθυνση των μηδενικών εκπομπών άνθρακα και της κυκλικής οικονομίας στο πλαίσιο μίας πράσινης οικονομίας. Και φυσικά θα επενδύσει στην εξωστρέφεια για την επίτευξη πλεονάσματος στο εμπορικό ισοζύγιο σε νέους τομείς της οικονομίας και με επένδυση σε περιοχές υψηλής προστιθέμενης αξίας. Μέσα σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δίνει τη δυνατότητα στην ελληνική κυβέρνηση σε σύντομο χρονικό διάστημα να σχεδιάσει σημαντικά έργα υποδομής που θα βοηθήσουν στην αναθέρμανση της οικονομίας.
Η πιο δύσκολη άσκηση είναι η επανεκκίνηση του τουρισμού
Όπως μας εξηγεί ο κ. Κοντογεώργης, σε πρώτη φάση διαμορφώθηκε το υγειονομικό σχέδιο του υπουργείου Υγείας για την επάρκεια και την υποστήριξη των τουριστικών προορισμών, αναπτύχθηκαν πρωτόκολλα, βρέθηκαν λύσεις για τη μεταφορά των δειγμάτων, για τα ξενοδοχεία απομόνωσης σε καραντίνα καθώς και για τους γιατρούς που θα συνεργάζονται με αυτά. Ενώ υπάρχει μία συστηματική παρακολούθηση των επιδημιολογικών δεδομένων των χωρών ενδιαφέροντος και όλα αυτά τα στοιχεία υπόκεινται σε μία συνεχή επαναξιολόγηση. Γι’ αυτό διενεργούνται έλεγχοι στοχευμένα με βάση τον δείκτη επικινδυνότητας των προερχόμενων από διάφορες χώρες επισκεπτών στη χώρα μας.
Εκσυγχρονισμός και αποτελεσματικότερη λειτουργία του κράτους παρά τις δυσκολίες της πανδημίας
Στο κομμάτι αυτό, όπως λέει, απαραίτητα είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός των δημοσίων υπηρεσιών, ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να παρέχει ουσιαστική γνώση και δεξιότητες, μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στήριξη των εργαζομένων, αλλαγές στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης που προχωρούν με γοργό ρυθμό και μεταρρυθμίσεις για ένα ασφαλιστικό και φορολογικό περιβάλλον φιλικό προς την επιχειρηματικότητα.
Η διασφάλιση της υγείας του πληθυσμού αποτελεί προϋπόθεση οικονομικής ανάταξης
«Η αύξηση της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό για την υγεία, ο εξορθολογισμός των συστημάτων και υπηρεσιών προκειμένου κάθε ευρώ επένδυσης να επιστρέφει πολλαπλά οφέλη και είναι κάτι που θα πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ το επόμενο διάστημα που θα είναι ένα διάστημα ενίσχυσης του συστήματος υγείας» επισημαίνει ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών και συμπληρώνει: «Προφανώς η αναβάθμιση και ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού και μια συμφωνία μακράς διαρκείας με όλους τους παράγοντες στο χώρο της υγείας και όπου αυτό είναι δυνατό να επιτευχθούν διακομματικές συναινέσεις, είναι σημαντικά και απαραίτητα, προκειμένου να προχωρήσουμε χρειάζεται μία ευρύτερη πολιτική ομαλότητα και συμφωνία επί των βασικών αξόνων».
Ενδεικτικά αναφέρει ότι η κυβέρνηση και κυρίως το υπουργείο Υγείας επεξεργάζονται την αναδιοργάνωση του δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, για τη διοικητική και κλινική σύνδεση κάποιον δομών, τον επανασχεδιασμό της πρωτοβάθμιας και βέβαια το νέο καθεστώς λειτουργίας των ΤΟΜΥ, την αναδιάταξη δομών και υπηρεσιών, το σχέδιο για τις νέες μονάδες, τα ΤΕΠ όπου έχει προχωρήσει ο ανασχεδιασμός τους και λειτουργούν και σίγουρα τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα σε τεχνολογία αιχμής.
Στο κομμάτι της ψηφιακής υγείας προτεραιότητα είναι ο ατομικός φάκελος ασθενούς, ο ηλεκτρονικός φάκελος, η αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών στα νοσοκομεία, η τηλεϊατρική διασύνδεση και στα νησιά όπου υπάρχει μία συνεργασία του υπουργείου Υγείας με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Επίσης, ο έλεγχος της ποιότητας και της ασφαλείας ασθενών είναι σίγουρα προτεραιότητα γι’ αυτό και προχωρά η δημιουργία του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας που θα κατατεθεί το επόμενο χρονικό διάστημα όπως και η ανάπτυξη Εθνικού Προγράμματος Δράσης για την Αντιμετώπιση των Λοιμώξεων στην κοινότητα όσο και στα νοσοκομεία. Το θέμα των προμηθειών είναι κρίσιμο και είναι υπό αναδιοργάνωση η Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας και η διασύνδεση με τα συστήματα των νοσοκομείων προκειμένου να λυθούν τα όποια προβλήματα ενώ θα υπάρξουν και εξοικονομήσεις πόρων.
Σύμφωνα με τον κ. Κοντογεώργη η κυβέρνηση βαίνει προς οριστικοποίηση των πολιτικών σε σχέση με το ζήτημα της φαρμακευτικής πολιτικής, το clawback και το rebate, τον εξορθολογισμό της δαπάνης, την ενίσχυση των επιτροπών αξιολόγησης και αποζημιώσεις φαρμάκων.
«Είμαστε σε μία διαδικασία που πλέον έχει ανοίξει και θα ολοκληρωθεί ένας διάλογος που ήδη υπάρχει με την φαρμακοβιομηχανία. Προφανώς η κατεύθυνση είναι να ενισχυθεί και η εγχώρια βιομηχανία αλλά να δημιουργήσουμε και ένα προβλέψιμο περιβάλλον για να έχουμε διεθνείς επενδύσεις στη χώρα και βέβαια το αναπτυξιακό clawback για το οποίο θα υπάρξουν σχετικές ανακοινώσεις στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που ήδη έχει αναλάβει κυβέρνηση και θα καταβάλλει κάθε προσπάθεια για την υλοποίηση της πολιτικής αυτής» τονίζει χαρακτηριστικά.
Τέλος, αναφερόμενος στο θέμα της δημόσιας υγείας σημειώνει ότι πρόσφατα και πριν την έξαρση της πανδημίας ψηφίστηκε το νομοσχέδιο που ουσιαστικά αναδιατάσσει τις δομές δημόσιας υγείας, ενώ υπάρχουν πολιτικές για προληπτικές εξετάσεις, για την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και Εθνικά Σχέδια τα οποία θα αναπτυχθούν από τα σχολεία αλλά και για την ενήλικη ζωή, τη μείωση των εξαρτήσεων και φυσικά ο ρόλος του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος θα έχει σημαίνοντα ρόλο με επικαιροποίηση του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας, δημιουργία κλινικών πρωτοκόλλων κ.ο.κ.
