Για τον αντίκτυπο της έρευνας στην πραγματική οικονομία μίλησε ο υφυπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων, αρμόδιος για την Έρευνα και την Καινοτομία, δρ. Χρήστος Δήμας στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε ο Οργανισμός Έρευνας και Ανάλυσης διαΝεοσις και το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤΕΚ), λέγοντας ότι «κάθε 1 ευρώ που επενδύεται σε έρευνα αιχμής μέσα από τα προγράμματα Horizon 2020 και Horizon Europe, μπορεί να επιστρέψει στην πραγματική οικονομία 11 ευρώ».
Σύμφωνα με τον υφυπουργό, η Ελλάδα είναι στη 16η θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. πάνω από χώρες όπως η Ισπανία, το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία σε δαπάνες στην Έρευνα και την Ανάπτυξη σύμφωνα με τα στοιχεία του 2019. Επίσης, μόλις το 4,39% της χρηματοδότησης για Ε&Α στους Εποπτευόμενους Ερευνητικούς & Τεχνολογικούς Φορείς της ΓΓΕΚ προέρχεται από επιχειρήσεις, το 57,22% από το κράτος και ένα 37,64% από το εξωτερικό.
Σύμφωνα με τον δρ. Χρ. Δήμα υπάρχουν σημαντικές προτεραιότητες για την εξέλιξη της Έρευνας και Καινοτομίας, όπως είναι η διασύνδεση του κατακερματισμένου οικοσυστήματος καινοτομίας και η επιπλέον χρηματοδότηση της έρευνας.
Ενδεικτικά, όπως είπε, έχουν ξεκινήσει συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για:
- Περαιτέρω αύξηση των κινήτρων για τις επιχειρήσεις που επενδύουν στην Ε&Α.
- Μεγαλύτερη ευελιξία στα ερευνητικά κέντρα και τους ερευνητές και σημαντικά λιγότερη γραφειοκρατία στους ΕΛΚΕ.
- Αύξηση της αποτελεσματικότητας & της ταχύτητας διενέργειας πληρωμών στα έργα. Εξαίρεση από το ενιαίο μισθολόγιο των ερευνητών που συμμετέχουν σε προγράμματα μη χρηματοδοτούμενα από τον κρατικό προϋπολογισμό.
- Απαλλαγή από φόρο, κράτηση ή ασφαλιστική εισφορά των υποτροφιών του ΕΛΙΔΕΚ.
- Στήριξη της Έρευνας με κοινωνικό αποτύπωμα. Εξαίρεση των αξιολογητών των ερευνητικών έργων από την υποχρεωτική υποβολή Πόθεν Έσχες.
- Συμμετοχή επιστημόνων από το εξωτερικό. Εθνική χρηματοδότηση των ερευνητικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων 26 Πανεπιστημίων | Matching Funds.
Επιπλέον, σημείωσε ότι «ξεκλειδώθηκε» η διαδικασία πρόσληψης 152 ερευνητών, ενώ προχωρά με όρους διαφάνειας, μέσω ΑΣΕΠ, η μεγαλύτερη ενίσχυση σε προσωπικό των Ερευνητικών Κέντρων της τελευταίας 15ετίας και η στήριξη των Ερευνητικών & Τεχνολογικών Φορέων που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Καινοτομίας.
Αναφέρθηκε σε συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την αναβάθμιση των υποδομών των Ερευνητικών Κέντρων. Συγκεκριμένα για:
- ΕΛΚΕΘΕ: 55.180.000 ευρώ
- ΠΑΓΓΑΙΑ: 22.600.000 ευρώ
- ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ: 48.330.000 ευρώ
Επιπροσθέτως τόνισε ότι εν μέσω πανδημίας έγιναν κάποια πολύ σοβαρά βήματα, ότι δημιουργήθηκε το πρώτο ελληνικής προέλευσης Rapid Test για τον COVID-19 και σχεδιάστηκε η εμβληματική Ερευνητική Δράση για την επιδημιολογική μελέτη του COVID-19 με τη συμμετοχή 6 Ερευνητικών Κέντρων και 4 ΑΕΙ, ύψους 2,45 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, συστάθηκε το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) με προτεραιότητα στη βασική έρευνα και προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ [180 εκατ. ευρώ (ΕΤΕπ) + 120 εκατ. ευρώ ΠΔΕ]. Το ΕΛΙΔΕΚ στηρίζει την έρευνα και τους νέους ερευνητές μέσω υποτροφιών για υποψήφιους διδάκτορες και ερευνητικών έργων για μεταδιδάκτορες, ερευνητές και μέλη ΔΕΠ.
Ο υφυπουργός επεσήμανε πως στόχος της κυβέρνησης είναι να γίνει η Ελλάδα μία από τις ελκυστικότερες χώρες για επενδύσεις Ε&Α σε όλη την Ευρώπη, ταυτόχρονα με την αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας στις ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις και στήριξη του οικοσυστήματος καινοτομίας.
Σε αυτό το πλαίσιο υπενθύμισε τη θέσπιση επιπλέον φορολογικών κινήτρων σε επενδυτικούς αγγέλους (Angel Investors) για την επένδυση κεφαλαίων στις νεοφυείς επιχειρήσεις του Elevate Greece, ενώ ανέφερε τα σημαντικότερα οικονομικά κίνητρα:
- Το 50% της επένδυσης εκπίπτει του φορολογητέου εισοδήματος.
- 200% αύξηση του ποσοστού υπερέκπτωσης δαπανών για τις επιχειρήσεις που επενδύουν σε Ε&Α (ισχύς: 1/9/2020) και τέλος, απλοποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών αξιολόγησης αιτημάτων για Ε&Α.
Σύνδεση της Έρευνας με την Καινοτομία & την Επιχειρηματικότητα
Ο υφυπουργός αναφέρθηκε επίσης στη διασύνδεση της Ε&Κ με την Επιχειρηματικότητα και το πρόγραμμα «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» με 1.057 έργα που συνδέουν την Έρευνα με την Καινοτομία στους 8 τομείς της Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3), 651,9 εκατ. ευρώ.
Στη συγκρότηση Συνεργατικών Σχηματισμών (Innovation Clusters) με 35 εγκεκριμένους Φορείς Αρωγούς, τη σύσταση Κέντρων Ικανοτήτων (Competence Centres) με 17 προτάσεις που συμπεριλαμβάνουν το σύνολο των Ερευνητικών Κέντρων μαζί με αξιόλογες επιχειρήσεις, τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου των τεχνοβλαστών Spin-Off, την ενίσχυση και δημιουργία Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας (T.T.Os), τη δημιουργία ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος 5ης γενιάς για τη λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο (TH2ORAX), τη δημιουργία εμβληματικής ερευνητικής δράσης για το ελληνικό γενετικό υλικό (προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας), την Εθνική Στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση (2021-2027) και αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης είπε ότι είναι μια σημαντική ευκαιρία που οφείλει να αξιοποιήσει η κυβέρνηση ώστε να αναβαθμίσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. «Η έρευνα και η καινοτομία είναι στρατηγικές προτεραιότητες της κυβέρνησης. Έχουμε ξεκινήσει τις συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χρηματοδότηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, την ενίσχυση των ερευνητικών προγραμμάτων, την αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών των Ερευνητικών Κέντρων, μεταρρυθμίσεις για τις επενδύσεις σε έρευνα & ανάπτυξη (R&D), καθώς και γενικότερες μεταρρυθμίσεις υπέρ του οικοσυστήματος καινοτομίας στην Ελλάδα» τόνισε.
Παράλληλα, όπως είπε, σχεδιάζονται πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της βασικής έρευνας, την περαιτέρω αύξηση των δαπανών Ε&Α από τον ιδιωτικό τομέα, βελτιώνοντας και επισπεύδοντας ταυτόχρονα τις διαδικασίες πιστοποίησης δαπανών Ε&Α και την προώθηση ουσιαστικών εργαλείων που θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα του εγχωρίου οικοσυστήματος καινοτομίας.
