Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Η μείωση των εσόδων και η αύξηση των δαπανών, το λεγόμενο «scissors effect», θέτει σε κίνδυνο τα οικονομικά των Δήμων, των πόλεων και των Περιφερειών στην Ε.Ε., δοκιμάζοντας τις αντοχές των ηγετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην πορεία για την επίτευξη των στόχων της Ατζέντας 2030.
Σε ποσοστό πάνω από 90% οι περιφέρειες και οι Δήμοι της Ε.Ε. αναμένουν μείωση των εσόδων τους, με τον οικονομικό αντίκτυπο του Covid-19 να δείχνει σοβαρός σε ολόκληρη την Ε.Ε. Η έκθεση βαρόμετρο «EU annual regional and local» δείχνει πώς ορισμένες περιοχές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Οι ισπανικές περιοχές της Ανδαλουσίας, της Καστίλης και του Λεόν, της Μαδρίτης και της Βαλένθια, αλλά και πολλές ιταλικές περιοχές μαζί με παράκτιες πόλεις στην Κροατία, την ανατολική Βουλγαρία και την Ελλάδα έχουν δοκιμαστεί σκληρά.
Η έκθεση αναλύει τις επιπτώσεις της κρίσης τόσο στον κλάδο υγείας όσο και στην οικονομία και αξιολογεί τον πιθανό οικονομικό αντίκτυπο των lockdowns. Δείχνει επίσης την έντονη επίδραση του scissors effect στα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς από τη μία πλευρά οι δαπάνες τους στον τομέα υγείας και από την άλλη οι οικονομικές ενισχύσεις κοινωνικών υπηρεσιών και πολιτικής προστασίας έχουν φέρει τα πάνω κάτω στους προϋπολογισμούς τους.
Μια μελέτη του ΟΟΣΑ σε 300 Δήμους και Περιφέρειες δείχνει ότι πάνω από τους μισούς τοπικούς άρχοντες αισθάνονται πολύ ισχυρό τον αντίκτυπο στα θέματα χρηματοδότησης. Το 78% των ερωτηθέντων που εκπροσωπούν μεγάλους Δήμους, με πάνω από 250.000 κατοίκους, αναφέρει ισχυρό αντίκτυπο του Covid-19 στα οικονομικά του, με το 83% να αναφέρει μείωση των φορολογικών εσόδων. Άλλα ζητήματα που αναδύονται είναι το ψηφιακό χάσμα, αλλά και το γεγονός ότι οι νέοι εμφανίζονται πιο ευάλωτοι στις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, όπως και οι γυναίκες.
Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται επίσης στον αντίκτυπο της κρίσης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ένα μεγάλο ποσοστό των οποίων δραστηριοποιείται στην τουριστική βιομηχανία.
Σημειώνεται επίσης ότι η κλιμάκωση της κρίσης, με το δεύτερο κύμα της πανδημίας, ανέδειξε διαφοροποιήσεις ως προς την ανθεκτικότητα των Περιφερειών και των πόλεων στον τομέα της υγείας. Για παράδειγμα, η διαθεσιμότητα κλινών εντατικής θεραπείας και νοσοκομειακού προσωπικού ποικίλλει σε ολόκληρη την Ε.Ε. και αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στην ικανότητα των περιφερειών να αντιμετωπίσουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η ασύμμετρη αυτή επίπτωση στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης των περιφερειών δείχνει την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα. Πλέον στην πλειοψηφία τους οι Ευρωπαίοι λένε ότι η υγεία είναι η πρώτη προτεραιότητα όσον αφορά τους τομείς πολιτικής όπου οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να εστιάσουν και να πιέσουν για λύσεις τις αρμόδιες αρχές της Ε.Ε.
Ειδικότερα στοιχεία για την κατάσταση των Περιφερειών και των Δήμων της Ευρώπης παρουσιάστηκαν πρόσφατα στην Ολομέλεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών από τον Απόστολο Τζιτζικώστα, περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας και πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών. Παρουσία της προέδρου της Κομισιόν Ursula von der Leyen, ο κ. Τζιτζικώστας κατέδειξε την ανάγκη για αποτελεσματικές λύσεις στα ζητήματα που έχουν δημιουργηθεί στην κοινωνία από την πανδημία.
Η στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορεί να συνεισφέρει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην Ευρώπη. Εξάλλου, σύμφωνα με δημοσκοπικά στοιχεία, το 52% των ερωτηθέντων τείνει να εμπιστεύεται τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, ποσοστό που παραμένει υψηλότερο από το αντίστοιχο για τις κυβερνήσεις, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι το 67% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν έχουν αρκετή επιρροή στις αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο Ε.Ε. Οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν οι περιφερειακές και τοπικές αρχές να έχουν μεγαλύτερη επιρροή σε επίπεδο Ε.Ε. σε πολλά θέματα: την υγεία (45%), την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις (43%) και την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τον πολιτισμό (40%). Περίπου οι έξι στους δέκα Ευρωπαίους πιστεύουν επίσης ότι η ενίσχυση της φωνής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ικανότητα της Ε.Ε. να επιλύει προβλήματα.
Εν κατακλείδι, όλο και περισσότερο οι πολίτες συνειδητοποιούν ότι το μέλλον της Ευρώπης πρέπει να οικοδομηθεί με επίκεντρο τις πόλεις και τα χωριά και όχι μόνο με επίκεντρο τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών και το κέντρο των Βρυξελλών. Με αυτό τον τρόπο θα προσεγγίσουμε πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά τους Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και το Green Deal.
Κορυφαία στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μιλούν στη «Ν»
Διερευνώντας τις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωποι οι ηγέτες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον βαθμό ετοιμότητας και την ανταπόκρισή τους στις έκτακτες ανάγκες που δημιούργησε η πανδημία, συναντήσαμε κορυφαία στελέχη. Θέσαμε κοινά ερωτήματαγια την ανθεκτικότητα, την επάρκεια χρηματοδότησης, τους στόχους για το ευρωπαϊκό Green Deal, τις προκλήσεις της Κλιματικής Αλλαγής και της πανδημίας. Παρακάτω παραθέτουμε τις απόψεις και τα στοιχεία που μοιράστηκαν μαζί μας.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΤΟΥΛΗΣ
Περιφερειάρχης Αττικής
«Στήριξη της κοινωνίας και ετοιμότητα για αναπτυξιακή επανεκκίνηση»
Καθώς κλιμακώνονται οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης, ποιος είναι ο αντίκτυπος τόσο στις προτεραιότητες της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 όσο και στους στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της Ε.Ε. για μια πιο «πράσινη» Ευρώπη;
«Είναι γεγονός ότι η πανδημία της νόσου του κορονοϊού – Covid-19 έχει επιφέρει αλλαγές στον σχεδιασμό μας και στις προτεραιότητες που είχαμε θέσει. Ωστόσο παραμένουμε σταθεροί στην κεντρική στρατηγική που αφορά την αναπτυξιακή επανεκκίνηση, την προστασία του πολίτη και την κοινωνική συνοχή. Για μας προέχει πρωτίστως η ασφάλεια της ζωής των πολιτών, ενώ δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στη χάραξη πολιτικών δράσεων και πρωτοβουλιών οι οποίες θα περιορίσουν τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στη ζωή των πολιτών. Οι ευπαθείς ομάδες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ο τουρισμός και η εστίαση δέχονται το ισχυρότερο πλήγμα αυτή τη στιγμή. Για τον λόγο αυτό οφείλουμε όλοι μαζί, Τοπική Αυτοδιοίκηση και Κεντρική Διοίκηση, να συνδιαμορφώσουμε ένα δίχτυ προστασίας και ασφάλειας.
Στα επιμέρους ερωτήματά σας να σημειώσω:
- Πράγματι, όπως σας επισημαίνω και παραπάνω, η παγκόσμια υγειονομική κρίση έχει επηρεάσει τις προτεραιότητες τόσο της τρέχουσας όσο και της επόμενης προγραμματικής περιόδου της Περιφέρειας Αττικής. Τα σε εξέλιξη Επιχειρησιακά Προγράμματα αναθεωρήθηκαν προκειμένου να αυξηθούν δημόσιες δαπάνες που αφορούν ενίσχυση του συστήματος υγείας αλλά και επιδοτήσεις για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί. Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι η Περιφέρεια Αττικής έχει ήδη ενισχύσει μεπάνω από 350 εκατ. ευρώ φορείς υγείας αλλά και επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά τον υπό εξέλιξη σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ 20212027, οι πολιτικές υγείας αποτελούν ήδη πρώτη προτεραιότητα. Επιπλέον, ο ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός, η κυκλικήοικονομία, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, οι πράσινες επενδύσεις, η εκπαίδευση και η κοινωνική προστασία, αλλά και η καινοτομία και οι σύγχρονες δεξιότητες αποτελούν τους βασικούς στόχους Πολιτικής για την Περιφέρεια Αττικής.
- Το ΕΣΠΑ 2021-2027 θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της υγειονομικής κρίσης, με έργα ανάπτυξης με ισχυρή καινοτομία, ψηφιακή διάσταση και έξυπνες υπηρεσίες. Κύριοι στόχοι της Περιφέρειας Αττικής για την επόμενη Προγραμματική Περίοδο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την πράσινη ανάπτυξη, είναι η ενίσχυση των βιώσιμων μεταφορών, η μετάβαση σε μετακινήσεις χαμηλών ρύπων, η ενίσχυση της προσβασιμότητας και της καινοτομίας, αλλά και η διαχείριση και επεξεργασίααποβλήτων, η ενεργειακή αναβάθμιση και η κυκλική οικονομία. Επιπλέον, η εκμετάλλευση των οφελών της ψηφιοποίησης, η ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της έξυπνης εξειδίκευσης, η ανάπτυξη υποδομών που παρέχουν υπηρεσίες σε ΜμΕ σε τομείς έρευνας και καινοτομίας, η χρήση ΤΠΕ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση αλλά και την Ιατρική, αποτελούν προτεραιότητες για την Περιφέρεια, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και να μεγιστοποιηθεί το αναπτυξιακό δυναμικό της, δημιουργώντας παράλληλα την ευημερία και τις θέσεις εργασίας που αναμένουν οι πολίτες».
Με το βλέμμα στη νέα χρονιά, το 2021, πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα και με ποια εργαλεία -ψηφιακά ή άλλα- τα διαχειρίζεται η Περιφέρεια;
«Το 2021 θα είναι αρχικά το έτος της βραχυχρόνιας ανάκαμψης (short-term recovery), με επίκεντρο την Περιφέρεια και με την κινητοποίηση κοινωνικών και οικονομικών εταίρων. Ωστόσο, η μεγάλη πρόκληση, για την οποία ήδη προετοιμαζόμαστε και θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε μέσα στο 2021, είναι οι δράσεις μεσο-μακροπρόθεσμης ανάκαμψης και βιώσιμης ανάκαμψης, η οποία απαιτεί εκμετάλλευση των ευκαιριών και προσαρμογή του μοντέλου ανάπτυξης, στο πλαίσιο των κεντρικών στόχων του ψηφιακού μετασχηματισμού και της πράσινης συμφωνίας (Green Deal), χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Περιφερειών, η Αττική και ιδιαίτερα η ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή του λεκανοπεδίου ανήκει στις περιοχές που έχουν δοκιμαστεί περισσότερο από την πανδημία, αλλά παράλληλα συγκεντρώνει τα ποιοτικά εκείνα χαρακτηριστικά που θα της επιτρέψουν ταχύτερη ανάκαμψη από άλλες περιοχές. Η ανάκαμψη αυτή όμως απαιτεί εκμετάλλευση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Περιφέρειας, της κοινωνικής δυναμικής και του οικοσυστήματος της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας.
Στην κατεύθυνση αυτή, μεγάλη έμφαση θα δοθεί στην επιτάχυνση της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών προς τον πολίτη και στις δράσεις ψηφιακού εγγραμματισμού, με παράλληλη αναδιοργάνωση των διοικητικών υπηρεσιών, καθώς η τηλεργασία αναμένεται να παραμείνει ως πρακτική το επόμενο διάστημα».
Τι ύψους είναι τα κονδύλια που διαχειρίζεται η Περιφέρεια αποκλειστικά για να καλύψει τις ανάγκες που αναδεικνύει η πανδημία σε επίπεδο κοινωνίας και επιχειρηματικότητας;
«Το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο της Περιφέρειας Αττικής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την πανδημία είναι το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Αττική” 2014 – 2020. Συγκεκριμένα, αξιοποιώντας πόρους που λίμναζαν κατά τα προηγούμενα έτη, έχουμε προβεί ενδεικτικά στις παρακάτω δράσεις:
- Ενίσχυση με 100 εκατ. ευρώ του συστήματος Υγείας για την πρόσληψη εξειδικευμένου επικουρικού προσωπικού γιατρών και νοσηλευτών.
- Ενίσχυση με 250 εκατ. ευρώ για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις της Αττικής οι οποίες επλήγησαν από την πανδημία (παροχή κεφαλαίου κίνησης από 5.000 έως 50.000 ευρώ ανά επιχείρηση).
- Χρηματοδότηση του ΕΟΔΥ με 10 εκατ. ευρώ για την προμήθεια βιοϊατρικού και λοιπού εξοπλισμού για την αναβάθμιση των μονάδων εργαστηρίων ΚΕΔΥ».
Ειδικότερα για τον τομέα της εστίασης και της φιλοξενίας, που φαίνεται να αποτελούν έντονα πληττόμενες αγορές, με χιλιάδες εργαζόμενους, τι μέτρα λαμβάνετε συμπληρωματικά όσων λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο;
«Στο πλαίσιο της πρόσκλησης του ΠΕΠ Αττικής για την ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, σαφώς και περιλαμβάνονται οι κωδικοί δραστηριότητας (ΚΑΔ) που αναφέρονται στην εστίαση και τη φιλοξενία και συγκεκριμένα: 56.10, 56.21, 56.29, 55.10, 55.20, 55.90. Επιπρόσθετα θέλω να σας αναφέρω ότι επεξεργαζόμαστε, σε συνεργασία με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ειδικές και στοχευμένες δράσεις για τους κλάδους της Οικονομίας που αποδεδειγμένα έχουν πληγεί περισσότερο, προκειμένου να ανακάμψουν τάχιστα και ταυτόχρονα να προστατευθούν και οι αντίστοιχες θέσεις εργασίας».
Σε τι βαθμό η πανδημία αλλά και η κλιματική αλλαγή έχουν μετατοπίσει το κέντρο βάρους του στρατηγικού σχεδιασμού της Περιφέρειας και πώς σχεδιάζει να διαχειριστεί στο μέλλον παρόμοιους κινδύνους;
«Αδιαμφισβήτητα η Περιφέρεια έχει δώσει σαφή έμφαση στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Αυτό ωστόσο δεν μας αποπροσανατολίζει από τη στρατηγική η οποία περιλαμβάνει την αναπτυξιακή επανεκκίνηση, την προστασία του πολίτη και την κοινωνική συνοχή. Άλλωστε τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και ο τομέας της πρόληψης στην υγεία είχαν ιδιαίτερο συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του στρατηγικού σχεδιασμού μας.
Αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, έχουμε επιταχύνει και επισπεύσει την υλοποίηση δράσεων που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη θωράκιση των πολιτών και των περιουσιών τους, με επίκεντρο τις ζώνες υψηλού κινδύνου πλημμύρας, όπως αυτές έχουν προσδιοριστεί στο σχετικό σχέδιο διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας. Παράλληλα, σε συνεργασία με ακαδημαϊκά ιδρύματα, έχουμε δρομολογήσει τη λειτουργία Παρατηρητηρίου Κλιματικής Αλλαγής, μέσα από το οποίο θα μπορούμε να προβλέψουμε και να διαχειριστούμε,στον βαθμό που μας αναλογεί, έκτακτες καταστάσεις οφειλόμενες στην κλιματική αλλαγή».
ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΦΑΡΜΑΚΗΣ
Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας
«Μετάβαση της οικονομίας σε ένα περισσότερο ανθεκτικό μοντέλο»
Αν και το τοπίο είναι θολό, εν μέσω πανδημίας, τι προβλέπει το σχέδιό σας για την επόμενη ημέρα και πού επικεντρώνεται η στρατηγική σας στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης της Ε.Ε.;
«…Είναι γεγονός ότι η φετινή υγειονομική κρίση έχει επηρεάσει τα πάντα, γι’ αυτό και εμείς οφείλουμε να προσαρμοστούμε και κυρίως να διαχειριστούμε τη νέα πραγματικότητα. Στόχος μας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είναι η στρατηγική κατεύθυνση και οι προτεραιότητές μας να εναρμονίζονται απολύτως με τις ανάγκες της εποχής, να απαντούν στις προκλήσεις που ανακύπτουν και να εξυπηρετούν το όραμά μας για το μέλλον. Σε αυτή την κατεύθυνση, τη νέα προγραμματική περίοδο τοποθετούμε στο επίκεντρο τη μετάβαση της οικονομίας σε ένα περισσότερο ανθεκτικό μοντέλο μέσα από δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού, δικτύωσης, έρευνας και καινοτομίας, τη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής και της επιχειρηματικότητας στις νέες συνθήκες, την εφαρμογή λύσεων ενεργειακής αποδοτικότητας, την προστασία και ανάδειξη των φυσικών και πολιτισμικών μας πόρων και βεβαίως την υποστήριξη των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων που έχουν υποστεί ιδιαίτερο πλήγμα εξαιτίας της πανδημίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Δυτική Ελλάδα 2021 – 2027” και συνολικά η στρατηγική μας για τη νέα περίοδο, λαμβάνει αμιγώς ανθρωποκεντρική προσέγγιση και εξυπηρετεί τη χωρίς αποκλεισμούς βιώσιμη ανάπτυξη, που μας τοποθετεί σε ράγες συνεχούς προόδου σε σχέση με την οικονομία, την κοινωνική συνοχή, το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής. Θέλουμε τη Δυτική Ελλάδα ως μία ανταγωνιστική Περιφέρεια που ενισχύει τη θέση της στον ευρωπαϊκό χώρο, που συνομιλεί με τα άλλα κράτη – μέλη, που συμμετέχει ενεργά στη λήψη αποφάσεων, που επιδεικνύει καλές πρακτικές αλλά και καλές επιδόσεις στους δείκτες περιφερειακής ανάπτυξης.
Ειδικά για το περιβάλλον, έχουμε εκπονήσει ολοκληρωμένο σχέδιο για την Κλιματική Αλλαγή και πλήθος έργων έχουν ήδη τεθεί σε τροχιά υλοποίησης. Ενδεικτικά αναφέρονται, η δημιουργία περιβαλλοντικού παρατηρητηρίου σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο Αθηνών, η ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων, το Σχέδιο Ηλεκτροκίνησης για όλη την Περιφέρεια, αλλά και η δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων σε συνεργασία με τους ΤΟΕΒ, που αποτελεί εμβληματικό έργο για ολόκληρη την χώρα».
Εν όψει του 2021, πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα και με ποια εργαλεία τα διαχειρίζεται η Περιφέρεια;
«Στη Δυτική Ελλάδα πιστεύουμε στις έξυπνες εφαρμογές, τις αλλαγές και την καινοτομία και επιζητούμε την εξέλιξη των διαδικασιών. Οφείλουμε να περάσουμε στη νέα εποχή και σε ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης. Σε μερικούς μήνες από τώρα, η ΠΔΕ θα διαθέτει ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα με 4 βασικές παραμέτρους:
- ΟΠΣ ηλεκτρονικών υπηρεσιών και συναλλαγών για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις με δια-λειτουργικότητα με άλλες κυβερνητικές πλατφόρμες.
- ΟΠΣ γεωχωρικών δεδομένων με λεπτομερή αποτύπωση πόρων και υποδομών.
- Μηχανισμό Ενεργοποίησης και Συντονισμού για τη Διαμόρφωση Πολιτικών Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, Προστασίας του Περιβάλλοντος και Μείωσης του Κινδύνου Καταστροφών.
- ΟΠΣ Ευφυούς διαχείρισης Μεταφορικού Έργου, Ενεργειακών Καταναλώσεων, και Υδάτινων Πόρων με έμφαση στην Πολιτική Προστασία.
Τα 4 σημεία που προανέφερα είναι ορισμένα μόνο από τα εργαλεία με έντονα αναπτυξιακό χαρακτήρα, τα οποία θα βοηθήσουν στην επίλυση πολλών ζητημάτων, την ταχύτητα διεκπεραίωσης, την εξοικονόμηση πόρων, τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης κινδύνων και κυρίως θα βελτιώσουν σημαντικά τον τρόπο που οι πολίτες και οι επιχειρήσεις συναλλάσσονται καθημερινά με το Δημόσιο».
Τι ύψους είναι τα κονδύλια που διαχειρίζεται η Περιφέρεια αποκλειστικά για να καλύψει τις ανάγκες που αναδεικνύει η πανδημία σε επίπεδο κοινωνίας και επιχειρηματικότητας;
«Μέχρι σήμερα η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας έχει διασφαλίσει 120 εκατ. ευρώ, τα οποία προέρχονται αποκλειστικά και μόνο από δικούς της πόρους και αξιοποιούνται για τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας. Όλα τα παραπάνω συνιστούν ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Ένα μοντέλο που προσαρμόζεται, ανατροφοδοτείται, μεταβάλλεται σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες και επιδιώκει να καλύψει ένα κενό προτείνοντας συγκεκριμένες δράσεις για την Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας που έχει άμεσο αντίκτυπο και στην εθνική οικονομία.
Από την αρχή της πανδημίας η Περιφέρεια αφουγκράζεται συνεχώς τις ανάγκες και αναλαμβάνει δράσεις για την ενίσχυση της ανταπόκρισης του Συστήματος Υγείας, την αξιολόγηση της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, την πρόληψη και περιστολή, τον συντονισμό των φορέων, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών για την αποφυγή διάδοσης του κορονοϊού. Ενδεικτικά σας αναφέρω μερικές τέτοιες δράσεις:
- η ενίσχυση των ΜΕΘ στα νοσοκομεία της Δυτικής Ελλάδας με 554.000 ευρώ,
- η διάθεση 21.743.000ευρώ για προσλήψεις επικουρικού προσωπικού, μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Δυτική Ελλάδα”,
- η 4μηνη πρόσληψη 32 επαγγελματιών υγείας (ιατροί, νοσηλευτές κ.λπ.),
- η προμήθεια όλων των απαραίτητων μέσων ατομικής προστασίας για κάλυψη αναγκών και των τριών Περιφερειακών Ενοτήτων σε πρώτη φάση, ενώ ακολουθεί και β’ φάση σε λίγες μέρες,
- η ανάπτυξη της διαδικτυακής πλατφόρμας menumedytikiellada.gr που είχε στόχο την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, στήριξη αλλά και ψυχαγωγία των πολιτών της Περιφέρειας, εν μέσω καραντίνας, μια δράση με έντονο κοινωνικό αντίκτυπο ιδίως κατά την περίοδο του πρώτου lockdown,
- η έκτακτη επιχορήγηση (μέσω προγραμματικών συμβάσεων) των δομών Δήμων και Μητροπόλεων της Π.Δ.Ε. για την κάλυψη αναγκών ευπαθών κοινωνικών ομάδων σε τρόφιμα, και
- συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και Ιατρικούς Συλλόγους για την προμήθεια και εκτέλεση μοριακών τεστ στην Π.Δ.Ε.
Επιπλέον, προς την ίδια κατεύθυνση, εκπονήσαμε ένα ολιστικό, στρατηγικό Σχέδιο Στήριξης με προϋπολογισμό ύψους 65.2 εκατ. ευρώ. Στόχος του Περιφερειακού Σχεδίου Στήριξης είναι η άμεση εφαρμογή μιας συστημικής προσέγγισης που θα καλύψει σχεδόν το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας της περιοχής. Οι δράσεις που αποτελούν το σχέδιο εξελίσσονται σε 3 βασικούς πυλώνες:
- την τόνωση της επιχειρηματικότητας,
- τη διεύρυνση της πρόσβασης των πολιτών στην υγεία, καθώς μέσα από υπηρεσίες εξ αποστάσεως, και
- την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής».
Λαμβάνετε κάποια συμπληρωματικά μέτρα για περισσότερο πληττόμενους κλάδους όπως ο τομέας της εστίασης και της φιλοξενίας;
«Τόσο η εστίαση όσο και ο κλάδος της φιλοξενίας περνούν βαθιά κρίση, που απαιτεί στοχευμένες παρεμβάσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση, ολοκληρώθηκε διαβούλευση με τους παραγωγικούς φορείς, σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια της Περιφέρειας και το Πανεπιστήμιο Πατρών, σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν δράσεις όπως η εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα πρωτοκόλλου προστασίας (με ταυτόχρονη πιστοποίηση) και αντιμετώπισης της διασποράς του κορονοϊού, η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του πληθυσμού καθώς και η ανάδειξη των τοπικών προϊόντων. Επιπλέον έχει δεσμευθεί προϋπολογισμός ύψους 30 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων αυτών των κλάδων, με τους δικαιούχους να έχουν δυνατότητα άντλησης κεφαλαίου κίνησης 5.000 ευρώ – 50.000 ευρώ, ανάλογα με τις οικονομικές επιδόσεις σε επίπεδο τζίρου της περασμένης χρονιάς, ενώ ταυτόχρονα σχεδιάζεται και τις επόμενες μέρες θα ανακοινωθεί νέο πρόγραμμα στήριξης των πολύ μικρών επιχειρήσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κλάδος του τουρισμού και της εστίασης στο πρώτο πρόγραμμα ενίσχυσης είχε χωριστό προϋπολογισμό».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ
Πρόεδρος της κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και Δήμαρχος Τρικαίων
«Ανάγκη για ολιστική προσέγγιση των πόλεων, για κεντρικό σχεδιασμό»
Πώς επηρεάζει η πανδημία τις προτεραιότητές σας με ορίζοντα τα επόμενα χρόνια εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης;
«Η κρίση αποτέλεσε την αφορμή να δούμε εκ νέου και να διαμορφώσουμε ξανά τις νέες προτεραιότητες για τις ανάγκες των κοινωνιών μας.
Η δημόσια υγεία και η κοινωνική πολιτική, η μέριμνα για όλες τις ευπαθείς ομάδες, είναι πλέον προαπαιτούμενα και, συνεπώς, πρωτοβουλίες σχετικές με αυτούς τους τομείς, εκ των πραγμάτων, καταλαμβάνουν υψηλή θέση στην ατζέντα του νέου σχεδιασμού. Ο σχεδιασμός ενός νέου, πιο αποτελεσματικού συστήματος πρωτοβάθμιας υγείας, η τηλεϊατρική, η ψυχική υγεία και η υποστήριξή της, η εκπαίδευση εξ αποστάσεως και οι υποδομές που θα υποστηρίξουν τις παραπάνω δράσεις, προφανώς και πρέπει να χρηματοδοτηθούν πιο γενναία.
Φυσικά, πάντα με το βλέμμα στο περιβάλλον, πάντα με ένα σαφές “πράσινο”, θετικό πρόσημο, αφού εκτός από την υγειονομική κρίση, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τις φυσικές καταστροφές, κυρίως λόγω των ανθρώπινων παρεμβάσεων στο περιβάλλον».
Με το βλέμμα στη νέα χρονιά, το 2021, πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα και με ποια εργαλεία τα διαχειρίζονται οι Δήμοι;
«Η εύκολη και προφανής απάντηση θα έχει σίγουρα να κάνει με γραφειοκρατία, έλλειψη πόρων και προσωπικού. Όμως θεωρώ ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο βαθύ. Η ανάγκη για ολιστική προσέγγιση των πόλεων, για κεντρικό σχεδιασμό που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις πτυχές της δημόσιας ζωής, θα πρέπει να αποτελεί μέρος της λύσης.
Το 2021 θα είναι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χρονιά, με προκλήσεις, όπως το πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης”, η περαιτέρω εξειδίκευση του νέου ΕΣΠΑ, η ωρίμανση των προτάσεων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Με όλα αυτά θα βρεθούν αντιμέτωποι η Δήμοι τη νέα χρονιά, και θα πρέπει με ηρεμία αλλά και οραματική ματιά να οργανώσουν τις προτάσεις που θα καταθέσουν. Και θα βρεθούν μπρος στο εξής οξύμωρο: να υπάρχουν μεν οι οικονομικοί πόροι, αλλά όχι οι ανθρώπινοι, για να σχεδιάσουν αυτή τη μετάβαση. Οι λύσεις θα προέλθουν από τις συνεργασίες σε υπερτοπικό επίπεδο, από τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς των Δήμων αλλά και όποια άλλη τεχνική βοήθεια μπορέσει να στηθεί με άμεσο και λειτουργικό τρόπο».
Υπάρχουν επαρκή κονδύλια τα οποία να κατευθύνουν οι Δήμοι αποκλειστικά για να καλύψουν τις ανάγκες που αναδεικνύει η πανδημία σε επίπεδο κοινωνίας και επιχειρηματικότητας;
«Η κρίση βρήκε τους Δήμους σε μία ανοιχτή συζήτηση με το κράτος για το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων, την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και την ανακατανομή των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων. Παρ’ όλα αυτά, αμέσως έστησαν μηχανισμούς στήριξης των τοπικών κοινωνιών, επεκτείνοντας το εύρος των αρμοδιοτήτων τους διατήρησαν την κοινωνική συνοχή με οριζόντιες δράσεις όπως το διευρυμένο πρόγραμμα “Βοήθεια στο σπίτι”. Ζήτησαν και πέτυχαν, με αλλαγή της νομοθεσίας, να μπορούν να στηρίξουν και τα κατά τόπους νοσοκομεία με εξοπλισμό και είδη πρώτης ανάγκης. Τέλος, παρά τα στενά οικονομικά τους περιθώρια, απεμπόλησαν πόρους από φόρους και τέλη, προς όφελος της επιχειρηματικότητας».
Ειδικότερα για τον τομέα της εστίασης και της φιλοξενίας, που αποτελούν έντονα πληττόμενες αγορές, τι μέτρα λαμβάνονται συμπληρωματικά όσων λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο;
«Από την περασμένη άνοιξη συμφωνήσαμε στην απαλλαγή των τελών για τον συγκεκριμένο πληττόμενο κλάδο. Συνεργαστήκαμε με το ΥΠΕΣ για μέτρα υπέρ της εστίασης, στην ουσία πριν καν η εστίαση επίσημα τα ζητήσει. Και δεν μιλάω μόνο για την αυτονόητη απαλλαγή από τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού, αλλά και για τη δυνατότητα δωρεάν παραχώρησης επιπλέον κοινόχρηστου χώρου, προκειμένου να είναι δυνατή η τήρηση αποστάσεων και μέτρων ασφαλείας. Βρισκόμαστε δίπλα σε όλους τους κλάδους και συζητούμε για λήψη νέων μέτρων, για να μπορέσει και η οικονομία να “σηκώσει κεφάλι”».
Σε τι βαθμό η πανδημία αλλά και η κλιματική αλλαγή έχουν μετατοπίσει το κέντρο βάρους του στρατηγικού σχεδιασμού σας και πώς σχεδιάζετε να διαχειριστείτε στο μέλλον παρόμοιους κινδύνους;
«Η μετατόπιση είναι σαφής, είναι προς τα μπροστά, προς νέες, πιο “πράσινες”, κυκλικές και βιώσιμες κοινωνίες. Ο νέος σχεδιασμός για τα απορρίμματα και την ανακύκλωση με την προώθηση 17 νέων μονάδων επεξεργασίας σε όλη την Ελλάδα, οι δράσεις για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη που “τρέχουν” πόλεις της χώρας, η συμμετοχή μας με 13 προτάσεις στον σχεδιασμό του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι η αρχή μιας πιο “πράσινης” θεώρησης των πραγμάτων. Η πανδημία, μέσα στα μύρια δεινά της, μας βοήθησε από την άλλη να δούμε πόλεις πιο φιλικές στον πεζό, το εμποδιζόμενο άτομο, το παιδί και το ποδήλατο, να δούμε πόλεις πιο ήρεμες και ήσυχες, με λιγότερα αυτοκίνητα και μεγαλύτερη ανθρώπινη κινητικότητα. Και αυτή την εικόνα δεν πρέπει να την ξεχάσουμε τόσο γρήγορα. Οι ΟΧΕ και οι ΒΑΑ μπορούν να αποτελέσουν πολύ ισχυρά εργαλεία στα χέρια των Δήμων για το νέο ΕΣΠΑ, ώστε να σχεδιάσουμε νέες, σύγχρονες, ανθρώπινες πόλεις».
