Του Ολύμπιου Παπαδημητρίου*
Όσο κι αν οι πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε έχουν δημιουργήσει ένα νέο ιδιαίτερο περιβάλλον, αλλάζοντας μέσα σε λίγους μήνες και ολόκληρο τον κόσμο και παγιωμένες συνήθειες, κατέστη, πλέον, σαφές σε όλους -δυστυχώς με τον πιο επώδυνο τρόπο- ότι η φαρμακευτική καινοτομία αποτελεί κρίσιμο καταλύτη για την ευημερία κάθε σύγχρονης κοινωνίας και την ανάπτυξη της οικονομίας… είναι το μοναδικό μέσον για να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, να επικοινωνούμε, να ζούμε.
Και εάν κάθε κρίση γεννάει ευκαιρίες, το σίγουρο είναι πως το μεγάλο παγκόσμιο σοκ της πανδημίας του Covid-19 ανέδειξε την επείγουσα πλέον πρόκληση θωράκισης του Δημόσιου Συστήματος Υγείας σε όλα τα επίπεδα, και δη εκεί όπου χτυπάει η καρδιά της έρευνας και της καινοτομίας, εκεί όπου γεννιούνται οι νέες θεραπείες για την αντιμετώπιση κάθε καινούργιας ή μετεξελιγμένης απειλής.
Τα καινοτόμα φάρμακα και τα εμβόλια είναι από τα πιο ισχυρά εργαλεία στην αντιμετώπιση των πολλών προκλήσεων που παρουσιάζονται στον τομέα της υγείας για τις επόμενες δεκαετίες. Η χώρα μας διαθέτει όλα τα εχέγγυα για να προσελκύσει τις επενδύσεις που δικαιούται στην κλινική έρευνα. Υψηλού επιπέδου επιστημονικό δυναμικό -βλέπουμε ότι σε αρκετές ερευνητικές προσπάθειες και για τον Covid-19 πρωταγωνιστούν Έλληνες επιστήμονες-, εξαιρετικούς γιατρούς, υποδομές, καλά πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Κρίσιμες παράμετροι που δίνουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη χώρα μας, για να αποκτήσει ηγετικό ρόλο και να αναδειχθεί σε Κέντρο Διεξαγωγής Κλινικών Μελετών με διεθνή απήχηση. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εξασφαλίσουμε αμεσότερη πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες υπό ανάπτυξη, βελτίωση της κλινικής πρακτικής στα δημόσια νοσοκομεία και ενίσχυση των υποδομών στα δημόσια νοσοκομεία. Αλλά και στην ανάπτυξη, αν προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο μιλούμε για ένα ποσό της τάξης των 500 εκατ. ευρώ με ισχυρό πολλαπλασιαστή για την οικονομική ανάπτυξη. Αλλάζοντας το θεσμικό πλαίσιο είναι εφικτό να επιτύχουμε έως 1,1 δισ. ευρώ αύξηση του ΑΕΠ και έως 23.000 νέες θέσεις εργασίας. Έχουμε καταθέσει συγκεκριμένο πλάνο δράσεων και θα πρέπει να υιοθετηθεί το συντομότερο γιατί ο διεθνής ανταγωνισμός είναι πολύ ισχυρός.
Είναι αλήθεια πως σε αυτό το νέο περιβάλλον βλέπουμε θετικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως η αυτονόητη εξαίρεση των εμβολίων που αφορούν την πρόληψη και η μείωση του clawback σε συνάρτηση με τις επενδύσεις, αλλά απέχουν αρκετά από όσα χρειάζονται να γίνουν για να αποκτήσουμε ένα λειτουργικό σύστημα δημόσιας υγείας.
Η κυβέρνηση δείχνει ανήμπορη ή απρόθυμη να εκμεταλλευτεί τα διδάγματα της πανδημίας και να διορθώσει τις αντιαναπτυξιακές και αντιεπιστημονικές ανορθογραφίες του παρελθόντος. Πρωτίστως, επαναπροσδιορίζοντας τη φαρμακευτική δαπάνη με βάση τις σύγχρονες υγειονομικές ανάγκες των ασθενών, τις απαιτήσεις της χώρας σύμφωνα με τα επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα και υλοποιώντας γρήγορα τις μεταρρυθμίσεις που θα εξορθολογίσουν το σύστημα των υπέρογκων υποχρεωτικών επιστροφών και θα διευκολύνουν την είσοδο καινοτόμων φαρμάκων για τους Έλληνες ασθενείς. O μηχανισμός αποπληρωμής -με το συνεχώς αυξανόμενο ύψος του clawback- αντί να λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας που αποτρέπει τις σπατάλες, τις εκτοξεύει.
Αντί να κάνει πράξη τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επιμερισμό κινδύνου στην υπέρβαση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, θέτοντας για παράδειγμα ένα ανώτατο όριο στο ετήσιο clawback, ψηφίζει εν μια νυκτί την παράταση της διάρκειάς του ως το 2024, ενώ ίσχυε μέχρι το 2022. Χωρίς όμως να αναλαμβάνει καμία δέσμευση για τον περιορισμό του μεγέθους του.
Ο ΣΦΕΕ ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος έχει καταθέσει τεκμηριωμένες και δοκιμασμένες προτάσεις που στηρίζονται σε 7 πυλώνες δράσεων, με στρατηγικό σχεδιασμό και πλάνο εφαρμογής ώστε να εναρμονιστούμε με τις ευρωπαϊκές πρακτικές προάγοντας άμεσα μια ασθενοκεντρική βιώσιμη φαρμακευτική πολιτική. Στο πλαίσιο αυτό η ενεργή και ουσιαστική σύμπραξη κράτους και ιδιωτικού τομέα μπορούν να επιφέρουν τις κρίσιμες αλλαγές που όλοι επιθυμούμε.
Για μια εθνική στρατηγική η οποία θα αντιλαμβάνεται το φάρμακο και την υγεία ως επένδυση κοινωνικής ευημερίας και οικονομικής ανάπτυξης, με πολλαπλά οφέλη για όλους και όχι ως κοντόθωρη λογιστική αποτύπωση κόστους.
Εκτός αν η εθνική στρατηγική για το φάρμακο που θα υιοθετήσει η κυβέρνηση πρόκειται να εκφραστεί με την επόμενη παράταση ισχύος του clawback και μετά το 2024…
