Του Θεόδωρου Τρύφων*
Το ορμητικό δεύτερο κύμα της πανδημίας του κορονοϊού θέτει το σύστημα υγείας και τις υποδομές του σε τεράστια δοκιμασία, ενώ δοκιμάζει τις αντοχές των ιατρών, των νοσηλευτών και όλων εκείνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης. Αυτή την ώρα η σκέψη όλων μας είναι σε αυτούς τους ανθρώπους που υπερβάλλουν εαυτούς δίνοντας αγώνα για να σώσουν ανθρώπινες ζωές.
Όπως και στο πρώτο κύμα της πανδημίας, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες δίνουν το παρών και σε αυτή τη μάχη, στηρίζοντας έμπρακτα το Εθνικό Σύστημα Υγείας και το ιατρονοσηλευτικό δυναμικό της χώρας, εξασφαλίζοντας συνθήκες επάρκειας στα απαραίτητα φάρμακα και καλύπτοντας τις ανάγκες περισσότερων από 3 εκατ. ασθενών. Ενεργούμε με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και με προσήλωση στις αξίες της κοινωνικής προσφοράς και της αλληλεγγύης για να ξεπεράσουμε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, με όσο το δυνατό λιγότερες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και κόστος για την κοινωνία.
Οι πρόσφατες θετικές εξελίξεις στο μέτωπο των εμβολίων, πιθανότατα σηματοδοτούν την αρχή του τέλους της πανδημίας, γεγονός που αναζωπυρώνει τη συζήτηση για την επόμενη μέρα, μια συζήτηση που εκκινεί από τη διαπίστωση των αδυναμιών, τα μαθήματα και τις μελλοντικές προκλήσεις που αφορούν τόσο την Υγεία όσο και την Οικονομία.
Η εξάπλωση του κορονοϊού βρήκε την ελληνική οικονομία να αναρρώνει από μια πρωτόγνωρη ύφεση που διήρκησε πάνω από μια δεκαετία. Οι εκτιμήσεις των αναλυτών αναφέρουν ότι το 2020, ως συνέπεια των μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο, η ελληνική οικονομία θα καταγράψει ύφεση της τάξης του 9%-10%. Κατά συνέπεια το κυρίαρχο ζητούμενο της επόμενης ημέρας για την ελληνική οικονομία είναι η όσο το δυνατό ταχύτερη επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Η συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην αναπτυξιακή διαδικασία είναι πολύ σημαντική: Πρόκειται για έναν από τους πλέον εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, ο οποίος διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης και εξειδίκευσης, με διεθνή προσανατολισμό και σημαντικές εξαγωγές οι οποίες σημειώνουν σταθερά αυξητική πορεία. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία χαρακτηρίζεται από τη δυναμική της παρουσία στις επενδύσεις που αφορούν την έρευνα και την καινοτομία μέσω της ενεργούς διασύνδεσής της με τα Πανεπιστήμια και άλλους φορείς έρευνας. Η παραγωγική και επενδυτική δραστηριότητα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας δημιουργεί αξιόλογη οικονομική προστιθέμενη αξία που μένει στη χώρα και επανεπενδύεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο διάστημα 2008-2019, ο κλάδος φαρμακευτικών προϊόντων κατέγραψε σωρευτική αύξηση του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής κατά 60%, ενώ σημείωσε τη δεύτερη καλύτερη επίδοση ως προς την αύξηση της απασχόλησης μεταξύ των μεταποιητικών κλάδων (+3,1%/έτος).
Την επόμενη τριετία η ελληνική φαρμακοβιομηχανία προγραμματίζει την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων ύψους τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ, σε νέες υποδομές, σε εξοπλισμό και σε συστήματα ολικής διαχείρισης της ποιότητας. Σύμφωνα και με τα ευρήματα πρόσφατης μελέτης του ΙΟΒΕ, οι επενδύσεις αυτές έχουν υψηλή ανταποδοτικότητα και μοναδική πολλαπλασιαστική αξία για την οικονομία. Συγκεκριμένα, η επίδραση των επενδύσεων στο ΑΕΠ κυμαίνεται από 86% έως 129% του επενδυόμενου ποσού, τα δημόσια έσοδα αυξάνονται αντίστοιχα από 22,5% έως 30%, ενώ η απασχόληση ενισχύεται με εξειδικευμένες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου αποτελεί κλάδο στρατηγικής σημασίας για τη θωράκιση του συστήματος υγείας και τη διασφάλιση συνθηκών επάρκειας στη φαρμακευτική αγορά, αλλά και όχημα για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, καθώς η υποχρηματοδότηση της δημόσιας δαπάνης υγείας και η καθυστέρηση στην απόδοση των διαρθρωτικών μέτρων για τη βιώσιμη συγκράτηση του κόστους έχουν ως συνέπεια την επιβολή ολοένα και υψηλότερων επιβαρύνσεων που πλήττουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών, στερώντας τους πόρους, που σε άλλη περίπτωση θα διοχετεύονταν σε αναπτυξιακές δραστηριότητες και ακόμη μεγαλύτερες επενδύσεις.
Η διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης αποτελεί τον πρώτο άξονα των παρεμβάσεων που θα διαμορφώσουν το περιβάλλον της επόμενης ημέρας για το φάρμακο. Η Πολιτεία ήδη προχώρησε πολύ σωστά στη δημιουργία ξεχωριστού λογαριασμού για τα εμβόλια, ενώ έχει εξαγγείλει την προσπάθεια για την εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης για την κάλυψη της δαπάνης των ανασφαλίστων που σήμερα γίνεται στην πράξη από τη βιομηχανία. Όμως, τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συνοδεύονται από την υλοποίηση των διαρθρωτικών παρεμβάσεων για τον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης, της χρήσης και της ασφαλιστικής αποζημίωσης των φαρμάκων. Όλα τα ανωτέρω θα πρέπει να αποτελέσουν το πλαίσιο μιας σταθερής φαρμακευτικής πολιτικής με αναπτυξιακό πρόσημο, με τον εξορθολογισμό των υπερβολικών επιβαρύνσεων που σήμερα επιβάλλονται στη βιομηχανία, και με περαιτέρω ενίσχυση των κινήτρων για επενδύσεις με μέτρα όπως π.χ. συμψηφισμός clawback-επενδύσεων, οι υπερ-αποσβέσεις, η διαμόρφωση ενός λειτουργικού πλαισίου για την αξιοποίηση των προϊόντων της έρευνας αλλά και τη διαμόρφωση ενός σχεδίου δράσης για την ενίσχυση των εξαγωγών.
Η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου δίνει το «παρών» στη μάχη για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς υγειονομικής αυτής κρίσης. Ταυτόχρονα, όμως, διαθέτει τα εχέγγυα και είναι διατεθειμένη να συμβάλει με όλες τις δυνάμεις της στην προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
