Της Βάσως Βεγίρη
[email protected]
Αλλάζουν πρόσωπο χωρίς υπερβολή η Θεσσαλονίκη και ευρύτερα η Βόρεια Ελλάδα με μια σειρά από επενδύσεις και μεγάλα έργα που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη ή δρομολογούνται για το επόμενο διάστημα, που αφορούν τόσο σε καίριες υποδομές, όπως το λιμάνι και η ΔΕΘ, αλλά και ευρύτερα στην αναβάθμιση της περιοχής ως κόμβου μεταφορών, όσο επίσης και σε επιμέρους μεν αλλά σημαντικές χωρικές αναπλάσεις κ.ο.κ.
Το «ποτήρι» των μεγάλων έργων στην περιοχή πολύ δύσκολα μπορεί να το δει κανείς πια «μισοάδειο», διότι πολύ απλά θα τον διαψεύσουν οι εξελίξεις που προδιαγράφουν ισχυρή «τονωτική ένεση» στην τοπική αλλά και την εθνική οικονομία με την ολοκλήρωση των εν λόγω παρεμβάσεων.
Ο ΟΛΘ αλλάζει κατηγορία
Εντός του φθινοπώρου αναμένεται να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου που αφορά το μεγάλο έργο της επέκτασης και εμβάθυνσης του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ, που θα καταστήσει εφικτή για τον ΟΛΘ την «αλλαγή κατηγορίας» με τη δυνατότητα εξυπηρέτησης μεγάλων πλοίων, που με τη σειρά της θα προσφέρει ισχυρά πολλαπλασιαστικά οφέλη στην οικονομία και την κοινωνία, τόσο τοπικά όσο και πανελλαδικά.
Το έργο αφορά την κατασκευή νέου πρόσθετου κρηπιδώματος μήκους 513 μέτρων, εκ των οποίων τα 470 μέτρα έχουν ωφέλιμο βάθος -17,7μ., την κατασκευή πρόσθετης χερσαίας ζώνης, πλάτους 306,5 μέτρων, κατά μήκος του νέου πρόσθετου κρηπιδώματος, σε συμπληρωματικά έργα υποδομής ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργικότητα του νέου κρηπιδώματος και της αντίστοιχης χερσαίας ζώνης και αποτελεί τη μεγαλύτερη από τις επενδύσεις συνολικού ύψους 180 εκατ. ευρώ που έχει αναλάβει να υλοποιήσει η κοινοπραξία των επενδυτών στο πλαίσιο της σύμβασης παραχώρησης που έχει συμφωνήσει με το Δημόσιο (ιδιωτικοποίηση).
Στο μεταξύ, η διοίκηση του ΟΛΘ συμμετέχει-διεκδικεί μερίδιο στις ιδιωτικοποιήσεις των περιφερειακών λιμανιών της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας και της Ηγουμενίτσας, κατεβαίνοντας αυτόνομα στους σχετικούς διαγωνισμούς.
Αξιοποίηση κτηριακών εγκαταστάσεων
Επίσης, έχει απευθύνει πρόσκληση ενδιαφέροντος προς φυσικά και νομικά πρόσωπα, κοινοπραξίες, φορείς κ.ο.κ. εντός και εκτός συνόρων με αντικείμενο την αξιοποίηση υφιστάμενων κτηριακών εγκαταστάσεων εντός της χερσαίας ζώνης του λιμένος, αλλά και νέων κτηριακών εγκαταστάσεων που -όπως γνωστοποίησε- σκοπεύει να δημιουργήσει.
Η πρόσκληση αφορά τις εξής χρήσεις: αποθηκευτικές εγκαταστάσεις (ξηρού φορτίου, υγρού φορτίου, ψυχόμενων/Reefer κτλ) – εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών προς τρίτους (3PL) – εγκαταστάσεις κέντρου διανομής αποθηκευτικής χρήσης, με προθεσμία εκδήλωσης ενδιαφέροντος μέχρι την Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», αφενός δεν πρόκειται να δοθεί παράταση στην εν λόγω προθεσμία, αφετέρου έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από γειτονική χώρα, συγκεκριμένα από τη Βουλγαρία, εκ μέρους πάντως Ελλήνων ενδιαφερομένων.
Οδική και σιδηροδρομική σύνδεση με το λιμάνι
Όσο γρήγορα και άρτια και εάν ολοκληρωθούν οι επενδύσεις εντός του λιμένα, δεν θα μπορεί να πετύχει ο ΟΛΘ την ανάδειξή του σε κόμβο μεταφορών εάν δεν ολοκληρωθούν εξίσου σύντομα και από πλευράς πολιτείας τα συμφωνηθέντα έργα της βελτίωσης της οδικής και σιδηροδρομικής σύνδεσής του.
Στα μέσα Ιουνίου υπεγράφη η σύμβαση για την ολοκλήρωση της σύνδεσης του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ με τον άξονα ΠΑΘΕ και την Εγνατία Οδό. Η νέα οδική σύνδεση, έργο προϋπολογισμού 75 εκατ. ευρώ, έχει μήκος περίπου 3,5 χλμ., από τα οποία 1,4 χλμ. έχουν ήδη κατασκευασθεί.
Τη σύμβαση του έργου υπέγραψαν ο Κωνσταντίνος Κουτσούκος, διευθύνων σύμβουλος της Εγνατία Οδός Α.Ε., και ο Χρήστος Παναγιωτόπουλος, πρόεδρος της αναδόχου εταιρείας Άκτωρ, παρουσία του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή και του γενικού γραμματέα Υποδομών Γιώργου Καραγιάννη.
Με τη νέα σύνδεση, η κυκλοφορία από ΠΑΘΕ/Εγνατία Οδό προς τον 6ο προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, και αντιστρόφως, θα διεξάγεται μέσω οδογέφυρας απρόσκοπτα, χωρίς ισόπεδους κόμβους και σηματοδότες, με ταχύτητα μελέτης 80 χλμ./ώρα.
Παράλληλα, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών προανήγγειλε προσεχές ξεμπλοκάρισμα και του έργου της σιδηροδρομικής σύνδεσης με τον ΟΛΘ, έτσι ώστε το λιμάνι της Θεσσαλονίκης να μπορέσει να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες ως κόμβος μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Αναβάθμιση του αεροδρομίου «Μακεδονία» από τη Fraport
Η επένδυση της Fraport για την αναβάθμιση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, ύψους 440 εκατομμυρίων ευρώ, ενισχύει τις ταξιδιωτικές υποδομές της χώρας με πέντε νέους, σύγχρονους αεροσταθμούς, ενώ πέντε ακόμα αεροσταθμοί επεκτάθηκαν και σε τέσσερις έγιναν έργα αναδιαμόρφωσης και παράλληλα ανακαινίστηκαν 12 διάδρομοι απογείωσης και προσγείωσης και κατασκευάστηκαν ή ανακαινίστηκαν 12 πυροσβεστικοί σταθμοί. Η επένδυση αυτή εγκαινιάστηκε ως γνωστόν στις 19 Μαΐου στο αεροδρόμιο «Μακεδονία», παρουσία του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, καθώς εκεί δημιουργήθηκε το μεγαλύτερο νέο terminal, με το επιπρόσθετο εμβαδόν να ξεπερνά τα 34.000 τ.μ. και να τονώνει τον γεωστρατηγικό ρόλο της πόλης ως διαμετακομιστικού και εμπορικού κόμβου. Εκτιμάται ότι έως το 2026 ο αναβαθμισμένος αερολιμένας θα μπορεί να εξυπηρετήσει περισσότερους από 10 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, προοπτική που θα συνιστά αύξηση της τάξης του 48% σε σχέση με το προπανδημικό 2019.
Και εκμετάλλευση των αδόμητων εκτάσεων
Η Fraport όμως προχωρά παραπέρα και κινούμενη στο ίδιο μήκος κύματος με τον ΟΛΘ έχει ξεκινήσει επαφές με real estate developers, λιανεμπορικούς ομίλους, εταιρείες καυσίμων – ενέργειας, ξενοδοχεία κ.ο.κ., για την αξιοποίηση των μεγάλων αδόμητων εκτάσεων που υπάρχουν στην περιοχή του αεροδρομίου «Μακεδονία», περίπου 500 στρέμματα συνολικά. Υπενθυμίζεται ότι ήδη από το 2019 έχει κάνει ένα πρώτο βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση με την εκμίσθωση στην DHL των εγκαταστάσεων του παλιού εμπορευματικού σταθμού.
Ανάπλαση και αναγέννηση της ΔΕΘ
Μαζί με το λιμάνι, η ΔΕΘ αποτελεί βασικό πυλώνα της τοπικής οικονομίας, ρόλος που επιβεβαιώθηκε για μια ακόμη φορά στην πράξη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με την απώλεια δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ από την τοπική αγορά λόγω της αναβολής της περσινής ΔΕΘ, όπως και πλήθος κλαδικών εκθέσεων.
Με τον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό προσφάτως περαιωμένο και με δεδομένο τον στόχο που έχε τεθεί από τη διοίκηση του εθνικού εκθεσιακού φορέα για εορτασμό το 2026 των 100 χρόνων από την 1η ΔΕΘ (το 1926) στο νέο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης, τον οποίον έχει δηλώσει ότι ενστερνίζεται και η κυβέρνηση (σ.σ. τουλάχιστον προ πανδημίας), πλέον απαιτούνται από πλευράς των αρμοδίων κυβερνητικών και αυτοδιοικητικών αρχών και στελεχών τάχιστες και συντονισμένες κινήσεις βάσει συγκεκριμένων και ξεκάθαρων χρονοδιαγραμμάτων.
Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο προβλέπει την κατεδάφιση του συνόλου των κτηρίων που βρίσκονται στην περίμετρο αλλά και εντός της ΔΕΘ, πλην του Παλέ Ντε Σπορ, του κτηρίου του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΜΜΣΤ) και του Πύργου του ΟΤΕ ώστε να δημιουργηθεί η νέα έκθεση και στη θέση τους θα ανεγερθεί ένα μικρής έκτασης Εμπορικό Κέντρο, νέος Εκθεσιακός Χώρος και ένας νέος χώρος πρασίνου για την πόλη.
Ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται στο επίπεδο των 200 εκατ. ευρώ και αναμένεται να υλοποιηθεί με ΣΔΙΤ. Στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό νικήτρια αναδείχτηκε η βιοκλιματική αρχιτεκτονική πρόταση των Sauerbruch Hutton (Γερμανία), Gustafson Porter + Bowman (Βρετανία) και Έλενας Σταυροπούλου (Ελλάδα).
Το mega project της Σιδηροδρομικής Εγνατίας
Σημαντικά σιδηροδρομικά έργα, συνολικού ύψους 2,4 δισ. ευρώ, τα οποία θα αναδείξουν τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα ως διαμετακομιστικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, έχει δρομολογήσει για το δεύτερο εξάμηνο του 2021 το υπουργείο Υποδομών, ενεργοποιώντας επί της ουσίας από την ΕρΓΟΣΕ το mega project της Σιδηροδρομικής Εγνατίας, στο ανατολικό σκέλος της.
Η Ανατολική Σιδηροδρομική Εγνατία αφορά την κατασκευή της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκη-Καβάλα- Τοξότες Ξάνθης (νότια χάραξη), έργο ύψους 1,3 δισ. ευρώ, και την αναβάθμιση της υφιστάμενης γραμμής μέχρι την Αλεξανδρούπολη, που θα διασυνδέσει τα λιμάνια Θεσσαλονίκης-Καβάλας-Αλεξανδρούπολης μεταξύ τους.
Επίσης, εντός του 2022 εκτιμάται ότι θα ενεργοποιηθεί το έργο εγκατάστασης ηλεκτροκίνησης κατά μήκος του άξονα Θεσσαλονίκη – Στρυμόνα – Προμαχώνα, μήκους 143 χλμ. και ύψους 120 εκατ. ευρώ.
Γενικότερα, δε, ο ΟΣΕ έχει θέσει σε εφαρμογή ένα πλάνο σύνδεσης όλων των δραστηριοτήτων περί του σιδηροδρόμου και των stakeholders που συνδυαστικά μπορούν να λειτουργήσουν ως «μοχλός εκτίναξης» του μεταφορικού εμπορικού έργου. (σύνδεσης του σιδηροδρόμου με την εφοδιαστική, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και τα βόρεια σύνορα της χώρας).
Ενεργειακό κέντρο στη ΝΑ Ευρώπη
Τρεις σημαντικές εξελίξεις αναβαθμίζουν, εξάλλου, περαιτέρω τον ρόλο της περιοχής ως ενεργειακό κέντρο στη ΝΑ Ευρώπη:
- Στις αρχές Ιουλίου υπεγράφη η διακυβερνητική συμφωνία για τον διασυνδετήριο αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας. Ο νέος αγωγός φυσικού αερίου θα έχει συνολικό μήκος 123 χιλιομέτρων, 55 εκ των οποίων σε ελληνικό έδαφος, και θα εκτείνεται από τη Νέα Μεσημβρία, κοντά στη Θεσσαλονίκη, προς το Νετιτόνο στη γειτονική χώρα μέσω Γευγελής.
- Η επένδυση για το πλωτό terminal (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει το 2022 και θα έχει κύρια εξαγωγικό προσανατολισμό. Ουσιαστικά θα αποτελεί τη δεύτερη είσοδο για τη χώρα, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή για το υγροποιημένο φυσικό αέριο.
- Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ο διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), που συνδέει την Κομοτηνή με τη Stara Zagora της Βουλγαρίας.
Σημειωτέον, επίσης, ότι η χώρα μας υποστηρίζει την επέκταση της δυναμικότητας του αγωγού TAP, με την κατασκευή ενός δεύτερου σταθμού συμπίεσης στις Σέρρες, πέρα από αυτόν που υπάρχει στους Κήπους του Έβρου.
Επόμενη στάση… Μετρό Θεσσαλονίκης
Το πολύπαθο και πολυσυζητημένο -όχι άδικαέργο του Μετρό της Θεσσαλονίκης βάσει των σχετικών κυβερνητικών δεσμεύσεων και εξαγγελιών αναμένεται να παραδοθεί (η βασική γραμμή) το 2023, μετά την αλλαγή του σχεδιασμού για τον σταθμό Βενιζέλου για τον οποίο αποφασίστηκε η απόσπαση και επανατοποθέτηση των βυζαντινών αρχαιοτήτων. Η προσωρινή απόσπαση και απομάκρυνση των αρχαιοτήτων άρχισε στα τέλη Ιουλίου και συνεχίζει να συναντά την αντίδραση μέρους των κατοίκων, του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και της Πανελλήνιας Ένωσης Συντηρητών Αρχαιοτήτων που έχουν ανακοινώσει αποχή των μελών τους από κάθε εργασία η οποία σχετίζεται με την απόσπαση των αρχαιοτήτων.
Το κόστος της βασικής γραμμής του μετρό Θεσσαλονίκης, μαζί με την επέκταση της Καλαμαριάς, υπερβαίνει το 1,4 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι επιπλέον 1,3 δισ. ευρώ θα απαιτηθεί για τις σχεδιαζόμενες επεκτάσεις του μετρό προς τα δυτικά και προς το αεροδρόμιο.
Στο μεταξύ, έχει διακοπεί από την Τρίτη 27 Ιουλίου και για έναν χρόνο η κυκλοφορία στο βόρειο τμήμα της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου, από τη συμβολή της με την οδό Εγνατία έως το ύψος της συμβολής με την οδό Χρήστου Βαμβακά, λόγω εργασιών για την κατασκευή της εισόδου του σταθμού Βενιζέλου που γειτνιάζει με το τέμενος Χαμζά-Μπέη (Αλκαζάρ). Σε αντίθεση με τους αρχαιολόγους, οι έμποροι και επαγγελματίες της περιοχής με τη στήριξη και του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου της πόλης ζητούν την επίσπευση των εργασιών του Μετρό, καθώς εκτιμούν ότι δεν θα αντέξουν για έναν χρόνο με τα καταστήματά τους αποκλεισμένα από τις λαμαρίνες του εργοταξίου.
Στον αντίποδα, είναι θέμα ημερών η ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης στην πλατεία Βαρδαρίου, μετά την απομάκρυνση τον Ιούλιο των λαμαρινών του εργοταξίου του Μετρό, ενώ με εντατικούς ρυθμούς προχωρούν και οι εργασίες αποκατάστασης των χώρων στους σταθμούς Μετρό των Πανεπιστημίων (ΑΠΘ και Μακεδονίας) και του Σιντριβανιού.
Αναβάθμιση της κυκλοφορίας στην πόλη
H υπερυψωμένη-εναέρια ταχεία λεωφόρος («Νέα Ανατολική Εσωτερικής Περιφερειακής λεωφόρος της Θεσσαλονίκης»), γνωστή ευρέως ως «Flyover», προϋπολογισμού 370 εκατ. ευρώ, είναι ένα έργο υψηλής προστιθέμενης αξίας για την αναβάθμιση της κυκλοφορίας στην πόλη και σύμφωνα με κυβερνητικές εξαγγελίες ως το τέλος του 2021 αναμένεται να έχει αναδειχθεί ανάδοχος, με προοπτική ολοκλήρωσης του έργου το 2025-2026 με σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα.
Ανάπλαση Αριστοτέλους – Ενοποίηση Παραλιακού Μετώπου
Ένα από τα πιο σημαντικά έργα που δρομολογούνται στην πόλη είναι η ανάπλαση της Πλατείας Αριστοτέλους, με πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκης. Στα μέσα Αυγούστου ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του σχετικού διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και σύμφωνα με τον δήμαρχο, Κωνσταντίνο Ζέρβα, σύντομα θα εκπονηθεί η μελέτη και το 2022 θα δημοπρατηθεί το έργο, με στόχο το 2024 η ανάπλαση να έχει ολοκληρωθεί. Η χρηματοδότηση του έργου θα γίνει μέσω του ΕΣΠΑ.
Η ενοποίηση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, μήκους 40 χλμ., από το Καλοχώρι μέχρι το Αγγελοχώρι, είναι ένα φιλόδοξο αλλά και ώριμο έργο, που περνά στη γραμμή αφετηρίας, με στόχο να αναβαθμίσει το brand name της πόλης ως τουριστικού προορισμού. Οι παρεμβάσεις που θα χρειαστούν εκτιμώνται στο ύψος των 300 εκατ. ευρώ και το σχετικό Ειδικό Χωρικό Σχέδιο αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός του Σεπτεμβρίου.
Ένα ακόμη καλό νέο, όσον αφορά τα έργα της Θεσσαλονίκης, γνωστοποιήθηκε από πλευράς της δημοτικής αρχής. Ο λόγος για την ανάπλαση των πρώην στάβλων της Παπάφη, μια μεγάλη παρέμβαση που φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά την εικόνα της περιοχής της Τούμπας, καθώς ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Εφραίμ Κυριζίδης προχώρησε στην υπογραφή της σύμβασης για την εκπόνηση των μελετών του έργου, για το οποίο μάλιστα έπειτα από πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής υπάρχει πλήρως διασφαλισμένη χρηματοδότηση μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Την εκπόνηση των σχετικών μελετών θα αναλάβει η ομάδα που είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο στο πλαίσιο σύνθετου ανοιχτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού προσχεδίων μελέτης ενός σταδίου, τον οποίο είχε προκηρύξει ο Δήμος Θεσσαλονίκης.
Από πλευράς Δήμου Θεσσαλονίκης πρόσφατα επίσης υπεγράφη η σύμβαση για τις μελέτες του έργου της ανάπλασης των πρώην Στάβλων Παπάφη στην Τούμπα Θεσσαλονίκης, με στόχο τον μετασχηματισμό τους σε πολυχώρο πρασίνου, κοινωνικών δομών, δράσεων πολιτισμού και αθλητισμού.
Πολύ πρόσφατα εγκρίθηκε, επίσης, με Προεδρικό Διάταγμα το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για την περιοχή του πρώην στρατοπέδου «Παύλος Μελάς» στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης του Δήμου Παύλου Μελά, που αφορά την επανάχρηση, αξιοποίηση και λειτουργία της έκτασης ως μητροπολιτικό πάρκο υπερτοπικής κλίμακας, ένα έργο πνοής για την περιοχή, που αποτελεί προσωπική δέσμευση του πρωθυπουργού για τη δυτική Θεσσαλονίκη.
