Για τις επιπτώσεις της πανδημίας στις επιχειρήσεις της περιφέρειας και τις προκλήσεις της επόμενης μέρας μιλούν στην ειδική έκδοση της «Ναυτεμπορικής» οι πρόεδροι των Επιμελητηρίων της Βόρειας Ελλάδας. Οι επικεφαλής των οικονομικών φορέων επισημαίνουν τα προβλήματα που έχει επιφέρει ο κορονοϊός γενικά στην επιχειρηματικότητα αλλά και επιμέρους στις τοπικές οικονομίες, καταθέτοντας παράλληλα τις προτάσεις τους για την υπέρβαση αυτής της νέας κρίσης που χτύπησε τη χώρα μας, στη φάση που μόλις ανέκαμπτε από τη σκληρή, σχεδόν δεκαετή μνημονιακή περίοδο. Οι πρόεδροι των Επιμελητηρίων ιεραρχούν ως σημαντικότερο το ζήτημα της έλλειψης ρευστότητας, ζητούν ακόμα πιο τολμηρές παρεμβάσεις για τη διαχείριση των χρεών που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την ταχεία αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, με τη μεγαλύτερη δυνατή διάχυσή τους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της περιφέρειας.
Επιμελητήριο Σερρών
Αθανάσιος Μαλλιαράς
Στροφή προς την υγιή επιχειρηματικότητα
Η 85η ΔΕΘ του 2021 ως κορυφαίο οικονομικό γεγονός της χώρας στέλνει μήνυμα επανεκκίνησης της οικονομίας μετά την πανδημία του κορονοϊού. Αν και η ζημία που έχει υποστεί και συνεχίζει να υφίσταται ο επιχειρηματικός κόσμος είναι αδιαμφησβήτητα τεράστια, παραμένουμε αισιόδοξοι ότι οι επιχειρήσεις μας θα μπορέσουν, μέσω γενναίας στήριξης της πολιτείας, να ξεπεράσουν την πρωτοφανή αυτή κρίση, να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον που ζούμε και να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία της νέας ψηφιακής εποχής για να ανοίξουν τους ορίζοντές τους στην Ελλάδα αλλά και στα Βαλκάνια. Ας αποτελέσει η κρίση αυτή το εφαλτήριο για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα των προηγούμενων ετών και να στραφούμε προς την υγιή επιχειρηματικότητα, που θα οδηγήσει με τη σειρά της στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Καταλυτικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή μπορούν και πρέπει να διαδραματίσουν τα Επιμελητήρια της χώρας, ως θεσμοθετημένοι εκπρόσωποι της επιχειρηματικής κοινότητας.
Το Επιμελητήριο Σερρών επιδιώκει, ειδικά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, να αποτελεί ισχυρό, αξιόπιστο και καθημερινό σύμμαχο των επιχειρήσεων – μελών του, μέσα από αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, παρεμβάσεις και συνεχή ενημέρωση. Μεταξύ των Δράσεων- Θεσμών του Επιμελητηρίου μας είναι η SEREXPO, το SERRES AGRIBUSINESS, το ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙρΕΙΝ, η Θερμοκοίτιση Start Up Επιχειρήσεων, η διαρκής συμμετοχή σε εκθέσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό καθώς και η διοργάνωση ενημερωτικών εκδηλώσεων – ημερίδων.
Με γνώμονα το συμφέρον των επιχειρήσεων-μελών μας, καταθέτουμε προς κάθε αρμόδιο φορέα λήψης αποφάσεων ολοκληρωμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις με έμφαση στους τομείς της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και ειδικά της μεταποίησης, της αντιμετώπισης του αθέμιτου ανταγωνισμού άσκησης επιχειρηματικότητας σε σύγκριση με τις γειτονικές χώρες, της αύξησης των κινήτρων επενδύσεων, της αγροτικής οικονομίας, της ενέργειας, των έργων υποδομής, της εξωστρέφειας και της καινοτομίας.
Το Επιμελητήριο Σερρών συμμετέχει δυναμικά και φέτος στην 85η ΔΕΘ και διοργανώνει το Συνέδριο Αγροτικής Οικονομίας «SERRES AGRIBUSINESS» | 24-26.09.2021 – Επιχειρηματικό Κέντρο SEREXPO «ΧρΗΣΤΟΣ ΜΕΓΚλΑΣ», που αποτελεί μία ξεχωριστή ευκαιρία προβολής του πλούσιου αγροδιατροφικού αλλά και του τουριστικού αποθέματος του Νομού στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειας του Επιμελητηρίου μας να μετουσιώσει τον παραγωγικό ιστό του τόπου μας σε ένα ελκυστικό τουριστικό προϊόν.
Επιμελητήριο Χαλκιδικής
Ιωάννης Κουφίδης
Κρίσιμη η διαχείριση της μεταβατικής περιόδου
Το ξέσπασμα της πανδημίας βρήκε την Ελλάδα σε μια περίοδο όπου ξεκίνησε να ανακάμπτει μετά τη χρηματοοικονομική κρίση. Η επιβολή περιοριστικών μέτρων για υγειονομικούς λόγους οδήγησε σε σημαντικές απώλειες εσόδων σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, ιδιαίτερα σε κλάδους που πλήττονται δυσανάλογα από την πανδημία.
Παρά τα διάφορα μέτρα στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση, η τοπική οικονομία δεν έμεινε αλώβητη όπως και το τοπικό επιχειρείν. Δοκιμάστηκαν σε μεγάλο βαθμό και έχουν φτάσει στα όρια των αντοχών τους. Με τα σημερινά δεδομένα η οικονομία και η αγορά δεν θα αντέξει ένα νέο καθολικό ή τοπικό lockdown.
Κρίνοντας το ισοζύγιο εγγραφών και διαγραφών των επιχειρήσεων στον νομό μας συγκρίνοντας το 2020 με το 2019, είχαμε το 2020, 632 νέες εγγραφές επιχειρήσεων (785 το 2019) και 199 διαγραφές (133 το 2019), ενώ για το 2021 μέχρι και τον Ιούλιο είχαμε, συγκριτικά το 2021 με το 2020, 362 νέες εγγραφές το 2021 (373 το 2020) και 87 διαγραφές το 2021 (92 το 2020). Τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι επιχειρήσεις στον νομό Χαλκιδικής άντεξαν στην περίοδο της πανδημίας και κατάφεραν να επιβιώσουν και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους.
Ωστόσο όμως σε αντιπαραβολή με το γενικά απαισιόδοξο κλίμα που επικρατούσε κατά το ξέσπασμα της πανδημίας, η Ελλάδα επέδειξε ιδιαίτερα γρήγορα αντανακλαστικά στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης.
Μεταξύ άλλων επιταχύνθηκε η ψηφιοποίηση κρίσιμων λειτουργιών της δημόσιας διοίκησης ωθώντας τον εκσυγχρονισμό του Κράτους και δημιουργώντας το υπόβαθρο για την επόμενη μέρα. Παράλληλα, ένα σημαντικό μέρος των τοπικών επιχειρήσεων, παρά το ψηφιακόέλλειμμα που γενικά τις χαρακτήριζε, επέδειξε ισχυρές ικανότητες προσαρμογής στις ανάγκες της πανδημίας υιοθετώντας την πρακτική της τηλεργασίας και άλλες ψηφιακές λύσεις για να συνεχίσει τη λειτουργία του, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο.
Καθώς όμως τα έκτακτα μέτρα στήριξης θα αρχίσουν να αποσύρονται, οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες θα αντιμετωπίσουν σημαντικό πρόβλημα αποπληρωμής όχι μόνο των αυξημένων δανειακών υποχρεώσεών τους, αλλά και άλλων υποχρεώσεων που είχαν ανασταλεί, όπως για παράδειγμα φόροι και ασφαλιστικές εισφορές. Η αδυναμία αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους ενδέχεται να δημιουργήσει ένα νέο κύμα «κόκκινων δανείων». Είναι προφανές ότι η διαχείριση της μεταβατικής περιόδου από την πανδημία στην επόμενη ημέρα θα είναι κρίσιμη για όλους μας και για την οικονομία. Το παρήγορο είναι ότι για πρώτη φορά υπάρχει από την Ελλάδα συγκεκριμένο σχέδιο για την υλοποίηση επενδύσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο αναμένεται να αποτελέσει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό δίαυλο για τα επόμενα χρόνια, σε συνδυασμό και με τη στήριξη της ΕΚΤ. Η αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων αναδεικνύεται ως καταλυτικός παράγοντας για την επιτάχυνση της ανάκαμψης της οικονομίας. Ελπίδα όλων μας, και βασική πρόκληση για την πατρίδα μας, είναι η μέγιστη δυνατή απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι κρατικοί πόροι του ταμείου θα προσελκύσουν και ιδιωτικές επενδύσεις, βοηθώντας αποφασιστικά την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Τέλος, ας προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τα οικονομικά μας, εφαρμόζοντας όλα τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας της δημόσιας υγείας σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους.
Επιμελητήριο Πέλλας
Ιορδάνης Τσώτσος
Ειδικό επενδυτικό καθεστώς στη Β. Ελλάδα
Οι επιπτώσεις της πανδημίας, όπως και στο μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων πανελλαδικά (πλην τροφίμων), είχαν αρνητικό αντίκτυπο που δεν αφορούσε απλά τη μείωση του τζίρου, αλλά σε πολλές κατηγορίες επαγγελμάτων τέθηκε θέμα επιβίωσης. Οι κυβερνητικές παροχές οι οποίες διοχετεύτηκαν αδιακρίτως στις επιχειρήσεις αντιμετώπισαν το πρώτο σοκ χωρίς να προσφέρουν ουσιαστική στήριξη στην επιχειρηματικότητα, ενώ επιμέναμε με συγκεκριμένες προτάσεις να ενισχυθούν στοχευμένα επιχειρηματικοί κλάδοι που θα περιόριζαν τη ζημία στη συνολική οικονομία.
Σε κάθε περίπτωση, έπειτα από μια 10ετή οικονομική κρίση και μια διετή οικονομική και υγειονομική κρίση που δημιούργησαν ύφεση, πολλοί επιχειρηματίες κατέβαλαν προσπάθειες να προσαρμοστούν μέσα στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, κάνοντας αλλαγές, και αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας κατάφεραν να ανταποκριθούν και να επιβιώσουν.
Αυτό όμως δεν ισχύει για το σύνολο της οικονομίας του Νομού Πέλλας. Το εξαγωγικό εμπόριο είναι κινητήριος μοχλός της οικονομίας του Νομού Πέλλας (νωπά και κονσερβοποιημένα τρόφιμα). Οι καταστροφές των καλλιεργειών από καιρικά φαινόμενα (κλιματική αλλαγή) δημιούργησαν έναν νέο κύκλο ύφεσης, φέρνοντας σε δυσχέρεια χιλιάδες παραγωγούς, επιχειρήσεις διαλογητηρίων, έμπορους, μεταφορείς, μεταποιητικές επιχειρήσεις.
Επίσης, η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε όμορα κράτη με πολύ ευνοϊκές επιχειρηματικές ευκαιρίες (χαμηλή φορολογία, ελάχιστο ΦΠΑ, ημερομίσθια) δημιουργεί έναν αθέμιτο ανταγωνισμό στην περιοχή.
Καμία οικονομία δεν έχει την ανθεκτικότητα να αντιμετωπίσει συνεχόμενες κρίσεις, καταστροφές και αθέμιτο ανταγωνισμό χωρίς την ουσιαστική κρατική παρέμβαση.
Επιθυμούμε να θεσπιστεί ένα ειδικό επενδυτικό και φορολογικό καθεστώς για το σύνολο της Β. Ελλάδος, έστω για βραχύ χρονικό διάστημα έως ότου βρει ξανά η οικονομική ζωή στον Νομό Πέλλας αλλά και γενικότερα στη Β. Ελλάδα τον ρυθμό της.
Οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης για μειώσεις φορολογικών συντελεστών (της τάξης του 2%) και άλλες μικρής απόδοσης παρεμβάσεις ναι μεν βοηθούν, αλλά αυτή τη στιγμή είναι απαιτητό να υπάρξει στήριξη στην πραγματική οικονομία για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που και στο σχέδιο Πισσαρίδη, εάν και έχει πολλά θετικά στοιχεία, τις εξαιρεί.
Επιπρόσθετα, οι υποδομές, όπως το οδικό δίκτυο που επί 20 και πλέον χρόνια μένει σχέδιο, θα δημιουργήσουν συνθήκες ανάπτυξης, θα προσφέρουν στην οικονομική, τουριστική, δημογραφική και πολιτιστική ανάπτυξη του νομού και αποτελούν ένα ακόμα εργαλείο για την ανάπτυξη.
Θα συνεχίζουμε θεσμικά να πιέζουμε την κυβέρνηση για μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, για μείωση του υπέρογκου μη μισθολογικού κόστους, για την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ και στις επιχειρήσεις, την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, τη μείωση της προκαταβολής φόρου στο 50%, τη δημιουργία τράπεζας μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη μείωση της γραφειοκρατίας, την ταχύτερη απόδοση δικαιοσύνης κ.ά.
Στόχος της επιχειρηματικής κοινότητας του Νομού Πέλλας είναι η βελτίωση του οικονομικού κλίματος, όπως αποτυπώνεται από τους δείκτες. Ζητούμε η εύκολη πλέον χρηματοδότηση του κράτους από τις αγορές να φτάσει στην πραγματική οικονομία, προκειμένουη μεσαία τάξη να νιώσει απτά την αύξηση των εισοδημάτων. Μέσα από το κλίμα θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για την αύξηση της κατανάλωσης, με θετικές συνέπειες σε νέες επενδύσεις, ίδρυση νέων επιχειρήσεων και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Επιμελητήριο Πιερίας
Ηλίας Χατζηχριστοδούλου
Ορθολογικός εκσυγχρονισμός της ραχοκοκαλιάς του επιχειρείν
Είναι γεγονός ότι το κλίμα αισιοδοξίας που δημιουργήθηκε από τα μέσα του 2018 και μέχρι τον Μάρτιο του 2020 εξανεμίστηκε αναπάντεχα και αστραπιαία με την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων της πανδημίας Covid-19.
Το κτύπημα ειδικά για την Ελλάδα υπήρξε ιδιαίτερα οδυνηρό, δεδομένου ότι, μόλις το 2018, φάνηκε πως επιτέλους θα ήμασταν σε θέση να θεραπεύσουμε τις πληγές των μνημονίων και να ανασυγκροτήσουμε την οικονομία μας, το πανδημικό κύμα σάρωσε κάθε προσδοκία και το ΑΕΠ της χώρας κατακρημνίσθηκε περί τις 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2019.
Το άσχημο είναι ότι λόγω των μεταλλάξεων του ιού και της αναμενόμενης εκ νέου έξαρσης της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο το πιο πιθανό είναι να παραταθεί το κλίμα αβεβαιότητας και να συρρικνωθεί περαιτέρω το παγκόσμιο και το ελληνικό ΑΕΠ.
Σε τι λοιπόν θα μπορούσε να ελπίζει η επιχειρηματική κοινότητα και σε ποιες προκλήσεις καλείται να απαντήσει με επιτυχία;
Η μόνη χειροπιαστή ελπίδα, αν όχι για την ταχεία ανάκαμψη, αλλά για τη διάσωση του υφιστάμενου υγιούς παραγωγικού ιστού και την επιτυχή αναπροσαρμογή του παραγωγικού μας μοντέλου, φαίνεται να αποτελεί το Ταμείο Ανάκαμψης, με διαθέσιμα 31 δισ. ευρώ περίπου για την Ελλάδα, αλλά και οι χρηματοδοτήσεις από τα προγράμματα ΕΣΠΑ.
Η πρόκληση για την ελληνική επιχειρηματικότητα είναι ο ορθολογικός εκσυγχρονισμός της λεγόμενης ραχοκοκαλιάς της ελληνικής οικονομίας, που δεν είναι άλλος από τις περίπου 700.000 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Δεδομένου ότι καμιά οικονομική μεταρρύθμιση δεν είναι δυνατόν να επιτύχει χωρίς την απαιτούμενη κοινωνική συνοχή και αποδοχή του νέου παραγωγικού μοντέλου, τα κρίσιμα σημεία στα οποία θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να υπάρξουν οι βέλτιστες λύσεις, με σκοπό τον ανασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων, που συνεπάγεται η αυγή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, είναι τα εξής:
- Χρηματοδότηση επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας.
- Απαλοιφή των ιδιωτικών χρεών προς τράπεζες και Δημόσιο, στο πλαίσιο της συγχώρεσης χρέους (debt forgiving), που πρώτος εισηγήθηκε ο Μάριο Ντράγκι.
- Θέσπιση φορολογικών και χρηματοδοτικών κινήτρων, υπέρ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που επιθυμούν να συγχωνευτούν, απαλλαγμένες από τα βάρη των μνημονίων και της πανδημίας.
- Τραπεζικές χρηματοδοτήσεις με βασικό κριτήριο την αποδοτικότητα του business plan και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
- Στήριξη των επιχειρήσεων που παράγουν εξαγώγιμα προϊόντα και προϊόντα που μας απαλλάσσουν από περιττές εισαγωγές.
Ευελπιστώ ότι η σύντομη έξοδός μας από τον κλοιό της πανδημίας και η ουσιαστική αξιοποίηση των παραγωγικών μας δυνατοτήτων θα φέρουν το επιθυμητό από όλους μας αποτέλεσμα.
Επιμελητήριο Κιλκίς
Χρήστος Χατζημλάδης
Πώς θα αναστραφεί άμεσα το κλίμα
Η χώρα μας μετά την τελευταία δεκαετία, της οικονομικής κρίσης, των capital controls και της πανδημίας, έχει καταστεί ουραγός στην ευρωπαϊκή και πόσο μάλλον στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητα. Τα αποτελέσματα της πανδημίας και οι αρνητικές επιπτώσεις ύφεσης της οικονομίας έχουν γίνει ήδη εμφανή με μείωση των εσόδων, έλλειψη ρευστότητας και αναστολή των αναπτυξιακών επενδυτικών σχεδίων πολλών επιχειρήσεων. Το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων επηρεάστηκε από τις συνέπειες του ιού, με αποτέλεσμα τη μείωση των προβλεπόμενων εσόδων τους, κυρίως για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, που αποτελούν τον κορμό της οικονομίας στη χώρα μας. Η εστίαση,το λιανικό εμπόριο, ο τουρισμός και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται με χώρους συνάθροισης κοινού έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες οικονομικές επιπτώσεις, πολλές δε από αυτές δεν θα μπορέσουν να ανακάμψουν. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των τροφίμων και ποτών, της τεχνολογίας και της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι αυτές όπου οι συνέπειες της πανδημίας είναι συγκριτικά μικρότερες. Η αναστροφή του κλίματος αυτού οφείλει να είναι άμεση και να προχωρήσει η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Με ένα μίγμα οικονομικής πολιτικής, χωρίς οριζόντιες πολιτικές λιτότητας οφείλουν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που ταλανίζουν το «επιχειρείν» και ζητούν επειγόντως λύση. Προβλήματα όπως η υπερφορολόγηση που στερεί τις επιχειρήσεις από πολύτιμα κεφάλαια για την ανάπτυξη και την εξωστρέφειά τους, η ελλιπής πρόσβαση στη χρηματοδότηση η οποία παραμένει ιδιαίτερα δύσκολη και όποτεεπιτυγχάνεται είναι εξαιρετικά ακριβή σε σχέση με τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό, η αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων», τα αντικίνητρα στις εξαγωγές που λειτουργούν σαν βαρίδια για την ανάπτυξη των εξαγωγών και πλήττουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, η γραφειοκρατία που ταλανίζει τη χώρα σε όλους τους τομείς, το παρεμπόριο, η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού και το υψηλό κόστος ενέργειας που εκτινάσσει στα ύψη το λειτουργικό κόστος των μεταποιητικών επιχειρήσεων. Η μεταποίηση οφείλει να επανέλθει στο προσκήνιο της ανάπτυξης και να υποστηριχθεί η περιφερειακή ανάπτυξη με αξιοποίηση των διαθέσιμων κονδυλίων από τα ευρωπαϊκά ταμεία για την υλοποίηση επενδύσεων. Οι προτάσεις μας για μέτρα που οφείλουν να ληφθούν άμεσα είναι:
- Υποστήριξη των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την πανδημία, με μείωση του φΠΑ, των φόρων και των εργοδοτικών εισφορών.
- Αναμόρφωση φορολογικού Συστήματος, με σκοπό την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, την προσέλκυση επενδύσεων και την ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας, όπως: Μείωση συντελεστών φορολογίας επιχειρήσεων, Μείωση συντελεστών φΠΑ, Κατάργηση/Μείωση τέλους επιτηδεύματος, Μείωση ΕΝφΙΑ επαγγελματικών ακινήτων, Μείωση των Δημοτικών τελών επιχειρήσεων, Υποστήριξη εξαγωγικής δραστηριότητας.
- Μέτρα ενίσχυσης ΜμΕ με ευέλικτα χρηματοδοτικά εργαλεία και απλοποίηση προγραμμάτων ΕΣΠΑ με επανεξέταση των κριτηρίων και προσαρμογή στα νέα δεδομένα.
Επιμελητήριο Φλώρινας
Σάββας Σαπαλίδης
Ενίσχυση δεξιοτήτων με έμφαση στην καινοτομία
Σε μια δύσκολη συγκυρία, εν μέσω της πανδημίας της Covid-19, έχουν δημιουργηθεί πολλαπλά προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία και στην οικονομία της χώρας μας. Στην προηγούμενη δεκαετία, κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης, τα μνημόνια που επέβαλαν οι δανειστές δημιούργησαν ασφυκτικές συνθήκες που οδήγησαν σε λουκέτο πάνω από 280.000 επιχειρήσεις. Σε τοπικό επίπεδο, το 40% των επιχειρήσεων-μελών του Επιμελητηρίου φλώρινας ανέστειλαν τις εργασίες τους. Τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, η παγκόσμια κοινότητα και ο τόπος μας αγωνίζεται να επιβιώσει εν μέσω της πανδημίας του Covid19. Τα προβλήματα στην περιφερειακή ενότητα φλώρινας είναι τεράστια, με την ανεργία να έχει θλιβερή πρωτιά με ποσοστό 37% και την επιχειρηματικότητα να βρίσκεται σε πτωτική τάση. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας χάθηκαν πολλές θέσεις εργασίας από το 15% των επιχειρήσεων που ανέστειλαν τη λειτουργία τους και παρουσιάστηκαν μεγάλα οικονομικά προβλήματα από την έλλειψη ρευστότητας. που είχαν ως αποτέλεσμα τις ακάλυπτες επιταγές, οικονομικές υποχρεώσεις σε ταμεία, εφορία και εμπορεύματα. Χρειάζεται άμεση πολιτική παρέμβαση, γενναίες χρηματοδοτήσεις και κατευθύνσεις από την πολιτική ηγεσία με στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας και της μικρομεσαίας επιχείρησης που αποτελεί και τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Η μετά Covid εποχή πρέπει, εκτός από τις οικονομικές ενισχύσεις, να περιλαμβάνει έναν ορθολογικό αναπτυξιακό σχεδιασμό προώθησης και στήριξης επιχειρηματικότητας, καθώς και ενίσχυση των δεξιοτήτων με έμφαση στην καινοτομία. Ειδικά για τη φλώρινα,πρέπει να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής, όπως είναι η ενδυνάμωση των καλλιεργειών και η μεταποίηση αγροτικών προϊόντων (φασολιών, πιπεριάς, κρασιού, φρούτων, γλυκών κουταλιού). Προτεραιότητες πρέπει να αποτελέσουν επίσης ο αγροτουρισμός και οι διασυνοριακές συνεργασίες, δεδομένου ότι η Περιφερειακή Ενότητα φλώρινας αποτελεί την πύλη των δυτικών Βαλκανίων με δύο φυσικά σύνορα Αλβανίας, Βόρειας Μακεδονίας. Απαραίτητη είναι και η οργάνωση των υποδομών: Η ολοκλήρωση οδικού δικτύου καθέτου άξονα Εγνατίας, η λειτουργία σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης-Bitola, η λειτουργία αρδευτικών συστημάτων με στόχο την εντατικοποίηση των καλλιεργειών, η λειτουργία διαμετακομιστικού κέντρου (λιμάνι ξηράς), η δημιουργία Agrologistics στη βιομηχανική περιοχή Αγίου Παντελεήμονα Αμυνταίου (ΒΙΟΠΑ), η οργάνωση και η λειτουργία της ήδη υφιστάμενης ΒΙΠΕ φλώρινας, και, τέλος, η δημιουργία ειδικής φορολογικής ζώνης.
Επιμελητήριο Καστοριάς
Μπάμπης Καραταγλίδης
Μεγάλο πλήγμα στον κλάδο γούνας
Η κύρια επίπτωση της πανδημίας στην επιχειρηματικότητα της Καστοριάς ήταν η δραματική μείωση των πωλήσεων ετοίμων γουναρικών, που αγγίζει το 95% στον κλάδο της γούνας. Επηρέασε άμεσα πάνω από το 60% των επιχειρήσεων και μεγάλο αριθμό του εργατικού δυναμικού. Για να καταλάβετε το μέγεθος, από την αρχή της πανδημίας χάνονται κάθε χρόνο περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ κύκλου εργασιών στην περιοχή μας. Οι υπόλοιποι κλάδοι, εμπόριο, υπηρεσίες και τουρισμός, υπέστησαν και αυτές μεγάλες μειώσειςστους τζίρους τους και συρρίκνωση. Μέχρι σήμερα, με τον συνδυασμό των μέτρων στήριξης ρευστότητας της Κυβέρνησης και της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και της επιμονής και αποφασιστικότητας των επιχειρηματιών μας, τα στοιχεία του επιμελητηρίου δείχνουν ότι ευτυχώς, προς το παρόν, δεν έχουμε απώλειες στον αριθμό των επιχειρήσεων.
Οι δύο μεγαλύτεροι εργοδότες της Περιφέρειας, η γούνα και η ενέργεια, βρίσκονται κάτω από μεγάλη πίεση. Οι αλλαγές στον επιχειρηματικό χάρτη της Δυτικής Μακεδονίας είναι μεγάλες, όπως και η ευθύνη για τον σχεδιασμό και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Ζούμε σε έναν ευλογημένο τόπο, που σωρευτικά τα χαρακτηριστικά του δεν τα βρίσκεις πουθενά σε τόσο μεγάλο βαθμό. Οικολογία, ιστορία, Βυζαντινός και αρχαιολογικός πολιτισμός, παρθένα αγροτικά προϊόντα, όλα στον υπερθετικό βαθμό. Ανθρώπινο δυναμικό εξειδικευμένο, με πείρα στο εμπόριο, στην τεχνολογία, στην εξωστρέφεια. Τη δεδομένη στιγμή βλέπω ότι ο πρώτος βαθμός αυτοδιοίκησης, σχεδόν στο σύνολό του έχει αντιληφθεί την κατάσταση και βρίσκεται στο πνεύμα της ανασυγκρότησης του παραγωγικού μοντέλου. Η Περιφέρειά μας, έχοντας την αρμοδιότητα του Στρατηγικού και Χωρικού σχεδιασμού τα τελευταία δύο χρόνια, έχει δουλέψει ακατάπαυστα. Ο περιφερειάρχης κ. Κασαπίδης Γιώργος και οι συνεργάτες του, έχοντας πλήρη εικόνα της Δυτικής Μακεδονίας, της υφιστάμενης κατάστασης, των δυνατοτήτων (ανθρώπινων και φυσικών πόρων) αλλά και των χρόνιων αδυναμιών, κάτω από δύσκολες συνθήκες αναγκαστικής απολιγνιτοποίησης και πανδημίας, έχει ολοκληρώσει τον σχεδιασμό για την κατεύθυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξης και επενδύσεων, τον οποίο από εδώ και πέρα θα τον βλέπουμε να εξειδικεύεται και να υλοποιείται. Κίνητρα και χρήματα για επενδύσεις θα υπάρξουν πολλά. Αυτό που μένει είναι ο συντονισμός και όρεξη για δουλειά των θεσμικών, των υπηρεσιών και των επιχειρηματιών επενδυτών. Εν κατακλείδι, πρέπει όλοι μας να εξυπηρετήσουμε έναν στόχο: δημιουργία επενδύσεων που θα παρέχουν θέσεις εργασίας, εισόδημα για τους Δυτικομακεδόνες για την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Εμείς είμαστε έτοιμοι.
Επιμελητήριο Κοζάνης
Ιωάννης Μητλιάγκας
Εκρηκτικό μίγμα με πανδημία και απολιγνιτοποίηση
Το αποτύπωμα της πανδημίας για την Π.Ε. Κοζάνης στο τοπικό επιχειρείν είναι έντονο, σημαντικότατο και ιδιαίτερα διακριτό σε σημαντικούς κλάδους της τοπικής οικονομίας. Οι σημαντικότερες δυσχέρειες και δυσλειτουργίες αφορούν τους πληττόμενους κλάδους της εστίασης, της αναψυχής, της ευεξίας, του τουρισμού καθώς και του πολιτισμού, του αθλητισμού και των τεχνών, που έχουν πληγεί σημαντικά και σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο δεν πρέπει και δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς την παράμετρο των καιρικώνσυνθηκών, που για τη Δυτική Μακεδονία αποτελεί επιπλέον ανασταλτικό παράγοντα αναφορικά με την άσκηση πολλών εκ των ανωτέρω δραστηριοτήτων. Εξίσου σημαντικές θεωρώ τις παρενέργειες της πανδημίας στο συμβατικό εμπόριο, καθώς οι εξελίξεις στο συγκεκριμένο κλάδο αναμένονται δυσοίωνες για όσους δεν θα μπορέσουν να ακολουθήσουν τις ταχύτητες ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών και της ψηφιοποίησης, που αναπτύσσονται ραγδαία, μεταβάλλοντας σημαντικά το μέχρι σήμερα επιχειρηματικό τοπίο.
Στα ανωτέρω, προστίθεται ως τοπική ιδιαιτερότητα και η σχεδόν ολική καθίζηση του κλάδου της γουνοποιίας αλλά και της εκτροφής γουνοφόρων ζώων δευτερευόντως, κλάδος που μόλις είχε αρχίσει να ανακάμπτει σταδιακά από τις επιπτώσεις του εμπάργκο της Ε.Ε. στη ρωσία. Σημειώνεται πως η γουνοποιία αποτελεί παραδοσιακά τον δεύτερο τη τάξει εργοδότη της περιοχής, μετά τη ΔΕΗ.
Κατανοούμε λοιπόν πως το μίγμα γίνεται πραγματικά εκρηκτικό αν αναλογιστεί κανείς και τις συνέπειες της απολιγνιτοποίησης, στην οποία έχει εισέλθει η περιοχή, μας καθιστά άμεσα φτωχότερους κατά 300 εκατ. ευρώ/έτος σε επίπεδο νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Συνεπώς το τίμημα της προσαρμογής της τοπικής οικονομίας στις νέες συνθήκες είναι πραγματικά βαρύ, συνυπολογίζοντας και τις διεθνείς τάσεις, με το κύμα ανατιμήσεων στις πρώτες ύλες, στο μεταφορικό αλλά και στο ενεργειακό κόστος να προστίθεται στην ήδη επιβαρυμένη επιχειρηματική δραστηριότητα.
Κοιτώντας μπροστά, οι προκλήσεις της επόμενης μέρας είναι:
- Η σταθεροποίηση και ομαλοποίηση της καθημερινής λειτουργίας των επιχειρήσεων με αναγκαία τη δημιουργία ενός πιο απλοποιημένου και σαφούς πλαισίου λειτουργίας, το οποίο δε θα αναθεωρείται διαρκώς
- Η επούλωση των απωλειών με την αξιοποίηση των εργαλείων του προσωρινού πλαισίου
- Η περαιτέρω ελάφρυνση του ύψους και η ταυτόχρονη επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας αποπληρωμής, των χρεών που δημιούργησε η πανδημία
- Η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας με στοχευμένες παρεμβάσεις που θα ανατροφοδοτούν την επανεκκίνησή της
- Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών σε όλο το φάσμα της οικονομίας.
Διακύβευμα, για το μέλλον της περιοχής μας, αποτελεί η ορθότητα των επιλογών και των κατευθύνσεων της μεταλιγνιτικής περιόδου, με ρόλο πρωταγωνιστή για τον επιχειρηματία του νομού μας.
Επιμελητήριο Δράμας
Στέφανος Γεωργιάδης
Επιπλέον ελαφρύνσεις στις μικρομεσαίες
Είναι πλέον εμφανές και παραδεκτό παγκοσμίως ότι κανείς δεν θα μπορούσε να είχε μια ξεκάθαρη πρόβλεψη για το μέγεθος της ύφεσης και των επιπτώσεων της πανδημίας, ειδικά στο πρώτο διάστημά της. Ακριβώς και για αυτό τον λόγο υπήρξαν, αλλά και συνεχίζουν να υπάρχουν, πολλά μεταβαλλόμενα σενάρια που λαμβάνουν υπόψη τους διάφορες παραδοχές ώστε να υπολογίσουν κατ’ εκτίμηση τις επιπτώσεις στην οικονομία και γενικότερα στην κοινωνία. Βεβαίως όσο προχωρά ο εμβο
λιασμός και η επιστήμη σε νέα μέσα αντιμετώπισης, τόσο πιο γρήγορα θα βγούμε από την πανδημία.
Αυτό που έχουμε στα χέρια μας σήμερα είναι ότι σαφώς υπάρχουν ισχυρές πιέσεις, σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας και ιδιαίτερα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στην περιοχή μας όπως και στη χώρα γενικότερα, η πανδημία συνιστά ιδιαίτερη απειλή για τις επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα, όπως οι τουριστικές, εστίασης & εμπορικές επιχειρήσεις καθώς ο Covid-19 έχει επηρεάσει αρνητικά τον κύκλο εργασιών, ενώ ταυτόχρονα είναι υπαρκτή και η αβεβαιότητα. Η περιοχή μας στηρίζεται σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας, με κυρίαρχο αυτόν του Μαρμάρου που συμβάλλει στο μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ, στον αγροδιατροφικό τομέα & ειδικότερα οινοποιεία, θερμοκήπια, βιομηχανία γάλακτος και τυροκομικών, χυμοί κ.λπ. Επιπρόσθετα, οι μεταποιητικές και βιομηχανικές εξαγωγικές επιχειρήσεις άλλων κλάδων προσθέτουν σε ένα παζλ, που ξεχωρίζει αρκετά από αυτό άλλων περιοχών της χώρας, με μια ξεχωριστή δυναμική. Είναι αποδεδειγμένο όμως ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας ήταν ασύμμετρες, δηλαδή ο αντίκτυπός της διαφοροποιείται αναλόγως του κλάδου και του μεγέθους των επιχειρήσεων. Όσες επιχειρήσεις ήταν έτοιμες να διαχειριστούν την πανδημία ή πρόλαβαν και μετεξελίχθηκαν γρήγορα ώστε να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις αυτές μπόρεσαν και στάθηκαν όρθιες ή ακόμη και σε μερικές περιπτώσεις, σε συγκεκριμένους κλάδους, είδαν και αυξήσεις στα ακαθάριστα έσοδα. Επισημαίνω ότι η προσαρμοστικότητα πολλών επιχειρήσεων, η εφαρμογή καινοτομιών και η εξωστρέφεια ήταν τα στοιχεία που τις οδήγησαν να αντέξουν την πανδημία.
Τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν στη σωστή κατεύθυνση και, ανάλογα των δυνάμεων της ελληνικής οικονομίας, πολύ σημαντικά. Βεβαίως πάντα θα υπάρχουν και υπήρξαν προβλήματα, όμως σε γενικές γραμμές υπήρξε άμεση και ισχυρή στήριξη των επιχειρήσεων και των θέσεων εργασίας. Αυτό βέβαια που για ακόμη μια φορά απουσίαζε της συνολικής προσπάθειας ήταν το τραπεζικό σύστημα.
Να επισημάνω ότι ένα επιπρόσθετο παγκόσμιο πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ως επιχειρήσεις και ως χώρα είναι η τεράστια αύξηση του κόστους διεθνών μεταφορών και οι τεράστιες αυξήσεις σε μια σειρά από πρώτες ύλες που με τη σειρά τους οδηγούν σε ανατιμήσεις βασικών ειδών.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι διανύουμε ακόμη μια χρονιά Covid-19 και ότι όλο το προηγούμενο διάστημα συσσωρεύτηκαν λόγω αναστολών οφειλές σε εφορία και Ταμεία, αλλά επίσης εντός του 2022 θα αρχίσει και η πληρωμή των επιστρεπτέων προκαταβολών, θα πρέπει να υπάρξουν αποφάσεις για επιπλέον ελάφρυνση, ειδικά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Τέλος, θέλω να κλείσω με ένα μήνυμα αισιοδοξίας και εμπιστοσύνης στην επιστήμη και στην κοινωνία. Ο εμβολιασμός είναι το όπλο μας. Η θέλησή μας να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας είναι ισχυρή. Ας δείξουμε εμπιστοσύνη στην επιστήμη. Θα τα καταφέρουμε και είμαι σίγουρος γι’ αυτό.
Επιμελητήριο Ξάνθης
Στυλιανός Μωραΐτης
Συντριβή της τοπικής οικονομίας
Ο απολογισμός της πανδημίας Covid-19 στον νομό Ξάνθης είναι τραγικός, με απώλειες σε ανθρώπους αλλά και συντριβή της τοπικής οικονομίας. Είναι ο μοναδικός νομός που αναγκάστηκε λόγω απαγορεύσεων να έχει περισσότερο από 8 μήνες κλειδωμένες τις επιχειρήσεις. Η εστίαση και οι κοινωνικές εκδηλώσεις παρέμειναν περισσότερο από 15 μήνες κλειστές και ανενεργές.
Παρ’ όλες τις προσπάθειες του Επιμελητηρίου δεν εισακουστήκαμε και πήρε μόνο υποσχέσεις ο νομός μας. Πραγματοποιήσαμε δύο παν-ξανθιώτικες συσκέψεις, στο ΕΒΕ και διαδικτυακά, και πήραμε ομόφωνη απόφαση με συγκεκριμένα αιτήματα και προτείναμε μέτρα που έπρεπε να πάρει η κεντρική και η περιφερειακή διακυβέρνηση. Τα μέτρα που ισχύουν για ολόκληρη την Ελλάδα, π.χ., επιστρεπτέα προκαταβολή κ.λπ., δυστυχώς δεν μπορούν να καλύψουν την τεράστια ζημιά που προκάλεσε η πανδημία.
Η μη επιστρεπτέα προκαταβολή της Περιφέρειας ΑΜΘ μετά από «ακροβασίες» της Περιφέρειάς μας έκλεισε ο φορέας που διαχειρίζεται τα συγκεκριμένα προγράμματα (ΔΕΣΜΟΣ ΑΜΘ) και τον τελευταίο μήνα, με προσπάθειες των Επιμελητηρίων, το παράρτημα του ΕφΕΠΑΕ προσπαθεί μετά από καθυστέρηση 8 μηνών να «ξεκολλήσει» τη μη επιστρεπτέα και τα υπόλοιπα αναπτυξιακά προγράμματα.
Το Επιμελητήριο Ξάνθης αναγκάστηκε να ακυρώσει την Εμπορική Έκθεση του 2020 και του 2021 λόγω Covid. Επιπλέον, η Ξάνθη έχασε δύο οικονομικούς «πνεύμονες»: το Καρναβάλι και τις Γιορτές Παλιάς Πόλης για το 2020 και το 2021. Η γενναία πρωτοβουλία του πρωθυπουργού τον Ιούλιο 2020 να αποκαταστήσει με τροπολογία την αξιοπιστία του κράτους απέναντι στις επιχειρήσεις της Θράκης για την εργασιακή επιδότηση 12%, που όφειλε από το 2010 μέχρι σήμερα, έδωσε έναν «άνεμο» αισιοδοξίας στο επιχειρείν της περιοχής. Δυστυχώς όμως «βάλτωσε» και αυτή η πρωτοβουλία και μέχρι σήμερα δεν έχουμε κανένα αποτέλεσμα. Η μοναδική τουριστική δίοδος της Ξάνθης από Βουλγαρία, στον Άγιο Κωνσταντίνο παρέμεινε κλειστή από τις αρχές της πανδημίας μέχρι σήμερα, με συνέπεια να έχουμε μηδενικό όφελος και στον τουρισμό.
Τα γενικά μέτρα που ισχύουν στην Ελλάδα δεν μπορούν να επουλώσουν τις οικονομικές «πληγές» του νομού μας. Χρειάζονται ειδικά και γενναία μέτρα προκειμένου να διασωθεί η οικονομία και να αντιμετωπιστεί η ανεργία στον νομό Ξάνθης. Έχουμε αποστείλει μετά από ομόφωνη απόφαση των φορέων της Ξάνθης από τον Ιούλιο 2020 μέχρι σήμερα πλειάδα αιτημάτων, στον πρωθυπουργό και στα αρμόδια υπουργεία. Μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση παρά μόνο υποσχέσεις!
Επιμελητήριο Έβρου
Χριστόδουλος Τοψίδης
Μετά την πανδημία, τι;
Η επέλαση του κορονοϊού, στην καθημερινή, την επαγγελματική, την οικογενειακή και κάθε έκφανση της ζωής όλων μας, μετράει περίπου 16 μήνες διάστημα ικανό για να έχουν συντελεστεί ριζικές αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε πλέον την πραγματικότητά μας.
Επικεντρώνοντας σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης, αρχικά πρέπει να πω ότι ο Έβρος φυσικά δεν εξαιρείται από το κάδρο. Όπως συνέβη σε ολόκληρη την Ελλάδα, έτσι και στην περιοχή ευθύνης του Επιμελητηρίου Έβρου η νέα πραγματικότητα ορίζεται από βαθιές πληγές στην τοπική οικονομία, αλλά και την προσπάθεια των επιχειρηματιών, των εργαζομένων και των αυτοαπασχολούμενων να τις αντιμετωπίσουν.
Είναι ίσως περιττό να τις απαριθμήσει κανείς, τόσο επειδή είναι λίγο πολύ γνωστές, όσο όμως και επειδή η επιδημιολογική κρίση είναι ακόμη σε εξέλιξη και όπως όλοι γνωρίζουμε οι προβλέψεις στην Οικονομία δεν είναι ορθή πρακτική. Η Οικονομία πρέπεινα βασίζεται σε δεδομένα και σε αυτή την παραδοχή στηρίζω την άποψή μου για την αντιμετώπιση των συνεπειών της. Εκτιμώ ότι το πρώτο βήμα πρέπει να είναι η λεπτομερής καταγραφή των δεδομένων σε όλους τους τομείς και τους κλάδους της Οικονομίας, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Προφανώς η εν αρχή οριζόντια αντιμετώπιση της κρίσης από την κυβέρνηση λειτούργησε ευεργετικά για την επιχειρηματική κοινότητα (και τους εργαζόμενους αυτής άμεσους και έμμεσους), όμως στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα η στόχευση πρέπει να διαφοροποιηθεί.
Αποτελεί πάγια θέση του Επιμελητηρίου μας, το γεγονός ότι στο εξής η αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας πρέπει να γίνει κλαδικά και τομεακά. Ναι, η οικονομική ζημία που συνεπάγεται η υφιστάμενη και εξελισσόμενη υγειονομική κρίση είναι μεγάλη, πλην όμως δεν αφορά εξίσου όλους τους κλάδους της Οικονομίας.
Επομένως, αν σκεφτούμε το ερώτημα «Μετά την πανδημία, τι;» η απάντηση έρχεται αβίαστα και λέει ότι πριν φτάσουμε σε αυτό πρέπει να δούμε το τώρα. Και αυτό που πρέπει να κάνουμε όλοι μας στο τώρα -καθείς και καθεμία από τον θεσμικό του ρόλο- είναιη αναλυτική καταγραφή των αναγκών και των ζητημάτων που έχουν ανακύψει, έτσι ώστε σε συνεργασία με τα κυβερνητικά όργανα οι ενισχύσεις που δίνονται ή/και θα δοθούν να έχουν πραγματικό αντίκρισμα και να συντελέσουν ουσιαστικά στην επανάκαμψη της Οικονομίας και την επανέναρξη της παραγωγικής διαδικασίας.
Τέλος, το Επιμελητήριό μας υιοθετεί και προτάσσει τη θέση της επιμελητηριακής κοινότητας, που εκφράζεται από τα θεσμικά της όργανα και λέει ότι το πακέτο λύσεων που θα προκριθεί για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας θα πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε ένα γενναίο «κούρεμα» οφειλών για τις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί.
