Μετά από πάνω από μία εβδομάδα προσπαθειών να βρει μια λύση στο πολιτικό αδιέξοδο της Γαλλίας, ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στις 13 Δεκεμβρίου όρισε ως νέο πρωθυπουργό της χώρας έναν δικό του άνθρωπο: τον Φρανσουά Μπαϊρού. Με τον προκάτοχό του, Μισέλ Μπαρνιέ, να έχει μείνει μόλις 90 ημέρες στην εξουσία, ένα ερώτημα ανακύπτει. Πόσο θα αντέξει αυτός;
Ο 73χρονος τρεις φορές υποψήφιος πρόεδρος, του οποίου το κόμμα ανήκει στη συμμαχία του κέντρου του Μακρόν, έχει περάσει σχεδόν μισό αιώνα στον πολιτικό χώρο του κέντρου. Ο πιστός Μπαϊρού αναλαμβάνει τη θέση από τον συντηρητικό Μισέλ Μπαρνιέ (επίσης 73 ετών), ο οποίος αποπέμφθηκε από τη Βουλή στις 4 Δεκεμβρίου, αφού προσπάθησε να περάσει τον προϋπολογισμό χωρίς ψηφοφορία. Έγινε έτσι ο πιο βραχύβιος πρωθυπουργός στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας.
Ο Μπαϊρού δεν ήταν η πρώτη επιλογή του Μακρόν. Σύμφωνα με τις πληροφορίες των γαλλικών μέσων, τον ήθελε για Νο 2. Αλλά όταν τον κάλεσε στο Ελιζέ για να του το ανακοινώσει, εκείνος έξαλλος απείλησε να αποσυρθεί από τη συμμαχία του κέντρου. Γάλλος πρόεδρος δεν είχε την πολυτέλεια να χάσει έναν πιστό σύμμαχο. Ούτε μπορούσε να βρει επαρκή στήριξη για άλλο πρόσωπο. Έτσι λίγο αφότου τα γαλλικά μέσα μετέδιδαν πληροφορίες περί ρήξης των δύο ανδρών, ο Μακρόν τον όριζε πρωθυπουργό.
Ο διορισμός του Μπαϊρού, όπως εξηγεί σε ρεπορτάζ του ο Economist, δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συμφωνίας μεταξύ των κομμάτων για τη συγκρότηση νέας συμμαχίας. Αντιθέτως, παρόλο που ο πρόεδρος είχε συνομιλίες αυτή την εβδομάδα με ηγέτες πολιτικών κομμάτων τόσο από το κεντροαριστερό όσο και από το κεντροδεξιό φάσμα (εξαιρώντας την άκρα αριστερά του Ζαν-Λικ Μελανσόν και την άκρα δεξιά της Μαρίν Λεπέν), απέτυχε να διευρύνει την απερχόμενη μειοψηφική συμμαχία συντηρητικών-κεντρώων.
Οι Σοσιαλιστές, οι οποίοι κατέχουν 66 έδρες στη Βουλή των 577 εδρών, απάντησαν στον διορισμό του Μπαϊρού αρνούμενοι να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση. Το καλύτερο που πέτυχε ο Μακρόν ήταν μια ασαφής δέσμευση ότι δεν θα καταψηφίσουν άμεσα τον Μπαϊρού. Ενώ η κυβέρνηση του Μπαρνιέ εξαρτιόταν αμήχανα από τη σιωπηρή υποστήριξη του Εθνικού Συναγερμού της Λεπέν, ο Μπαϊρού ενδέχεται τώρα να βασιστεί στη σιωπηρή υποστήριξη των Σοσιαλιστών.
Για να διατηρήσει τη στήριξή τους τους επόμενους μήνες, ο Μπαϊρού θα πιεστεί να κάνει παραχωρήσεις προς τα αριστερά. Εκτός από τη συγκρότηση της κυβέρνησης, την επόμενη εβδομάδα θα χρειαστεί να περάσει από το κοινοβούλιο έναν «ειδικό νόμο», ώστε τα τρέχοντα δημοσιονομικά μέτρα να παραταθούν στο 2025 ως προσωρινή λύση. Αυτή η κίνηση, τουλάχιστον, δεν δείχνει να κινδυνεύει από νέα πολιτικά παιχνίδια στο κοινοβούλιο. Στη συνέχεια θα έχει την ευθύνη να καταρτίσει έναν νέο προϋπολογισμό για το 2025 και να εξασφαλίσει την έγκρισή του στις αρχές του επόμενου έτους.
Η εξίσωση που καλείται να λύσει είναι δύσκολη. Οι Σοσιαλιστές και άλλες αριστερές δυνάμεις έχουν απαιτήσει όχι μόνο υψηλότερους φόρους για τους πλούσιους, αλλά και την ακύρωση της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος του Μακρόν, η οποία αύξησε το νόμιμο ελάχιστο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη. Ωστόσο, ο Μπαϊρού πρέπει επίσης να διατηρήσει την υποστήριξη των συντηρητικών Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι κατέχουν 47 έδρες. Και στο παρελθόν, τουλάχιστον είχε υποσχεθεί να τερματίσει την «γαλλική εξάρτηση» από τα υψηλά επίπεδα δημοσίων δαπανών. Μετά την πολιτική αστάθεια των τελευταίων εβδομάδων, οι αγορές θα παρακολουθούν στενά. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της γαλλικής κυβέρνησης αναμένεται να ξεπεράσει το 6% του ΑΕΠ το 2024 και οι αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων ακολουθούν την ανιούσα.
Ένας κεντρώος με ανοίγματα προς πάσα κατεύθυνση
Δεν είναι όλοι στον ευρύτερο χώρο του κέντρου ικανοποιημένοι με τον διορισμό του Μπαϊρού. Ο νέος πρωθυπουργός είναι μια γνώριμη φιγούρα. Ήταν δήμαρχος της Πο στη νοτιοδυτική Γαλλία, ενώ υπηρέτησε επίσης ως επικεφαλής της κρατικής υπηρεσίας σχεδιασμού στο Παρίσι και έχει την εμπιστοσύνη του προέδρου. Το 2017 εγκατέλειψε τη δική του υποψηφιότητα για την προεδρία για να στηρίξει την πρώτη εκστρατεία του Μακρόν. Οι πολιτικές του είναι αρκετά…ευέλικτες.
Στο παρελθόν, έχει κάποιες φορές στραφεί προς τα δεξιά, υπηρετώντας ως υπουργός Παιδείας σε συντηρητικές κυβερνήσεις την περίοδο 1993-97. Αλλά έχει στραφεί και προς τα αριστερά, υποστηρίζοντας τον σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ έναντι του Νικολά Σαρκοζί για την προεδρία το 2012.
Πολλοί ψηφοφόροι βλέπουν τον διορισμό του, μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου, τις οποίες έχασε ο πρόεδρος, ως μια ακόμη τακτική κίνηση της πολιτικής ελίτ για να κρατηθεί στην εξουσία. «Είναι ακατανόητος εκλογικά», δήλωσε η ηγέτιδα των Πρασίνων, Μαρί-Ντοντελιέ.
Πιθανότητες επιβίωσης
Το πραγματικό πρόβλημα του Μπαϊρού είναι το αδιέξοδο στο κοινοβούλιο. Δεν φαίνεται πιθανό να ενταχθούν άλλα κόμματα στην κυβέρνησή του. Η άκρα αριστερά ετοιμάζει ήδη πρόταση μομφής. Η άκρα δεξιά τηρεί στάση αναμονής. Νέες βουλευτικές εκλογές δεν μπορούν να προκηρυχθούν πριν από τον ερχόμενο Ιούλιο. Έτσι, η επιβίωση του νέου πρωθυπουργού μπορεί να εξαρτηθεί από τη σιωπηρή, εύθραυστη και άτυπη υποστήριξη των Σοσιαλιστών.
O Economist εκτιμά ότι οι πιθανότητες επιβίωσης του Μπαϊρού είναι ίσως ελαφρώς καλύτερες από εκείνες του Μπαρνιέ. Αλλά το έργο της κατάρτισης ενός προϋπολογισμού που μπορεί να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία παραμένει εξίσου δύσκολο. Και μακροπρόθεσμα, το θλιβερό θέαμα μιας πολιτικής τάξης που αδυνατεί να ξεπεράσει τις διαφορές της και να σχηματίσει σταθερές κυβερνήσεις πιθανότατα θα ενισχύσει περαιτέρω τη στήριξη προς τα άκρα.
